A espiral inflacionista, liderada pola enerxía, e a falta de produtos e materias primas básicas para a industria atenazan a economía da comunidade
13 mar 2022 . Actualizado á 05:00 h.Ía ser o ano da recuperación. A economía, dicían os expertos, diría adeus no 2022 á crise na que a sumiu a pandemia. Pero a guerra desatada por Rusia contra Ucraína e a escalada de sancións e contrasanciones —materias primas incluídas— enlamouno todo, agravando unha espiral inflacionista en botas desde hai xa meses, levantada por uns prezos enerxéticos en máximos históricos. Unha ferida á que engade sal a escaseza dalgúns produtos craves para o funcionamento da industria e dos negocios e que ameaza con cernar a ansiada recuperación.
Unha guerra a 4.000 quilómetros de distancia que descontrolou xa do todo os prezos do gas, do petróleo, da electricidade e dos carburantes, e que se deixa sentir —e que, a dicir dos expertos, aínda o fará máis— no peto dos galegos, no campo e no tecido empresarial da comunidade. Os que seguen son só os seus primeiros efectos:
1. ILUMINAR E QUENTAR A CASA, UN 56% MÁIS CARO
Aínda que a inflación estaba xa desbocada antes de que caesen as primeiras bombas sobre Ucraína, a invasión provocou unha alza intensa dos prezos, especialmente da enerxía e dos alimentos. O IPC pechou febreiro cunha subida interanual do 8% en Galicia, catro décimas por amais da media estatal. A partida do presuposto familiar que máis crece é a dedicada aos consumos básicos do fogar (luz, gas e auga), que é hoxe un 56% máis cara que hai un ano. Hai que resaltar, e non é un detalle menor, que o INE só ten en conta o custo da tarifa regulada da luz, que está vinculada directamente o prezo almacenista. Téñena contratada uns 11 millóns de consumidores, fronte aos 17 que están no mercado libre, onde, de momento, os prezos subiron moito menos (incluso nalgúns casos as facturas baixaron pola redución do IVE). Encher o depósito custa agora 20 euros máis que no principio do ano e o litro de gasolina supera xa nalgunhas estacións de servizo os dous euros. O problema é que os custos enerxéticos contaminan o resto da cesta da compra.
Deixando á marxe o aceite, que sobe un 28% ante o temor a un desabastecemento do de xirasol (do que Ucraína é principal provedor), soben con forza o leite (máis do 10%), os ovos (un 8%) e o pito (7%). Do pouco que baixa, a carne de porco e as patacas, aínda que o alivio non chega ao 1%.
2. UN SOBRECUSTO NO ALUGUEIRO DE 634 EUROS
Nada escapa aos tentáculos da inflación. E o encarecemento tamén o sufrirán quen teña que revisar agora o contrato do seu alugueiro, vaian comprar unha casa ou coincídalles a revisión da súa hipoteca variable. O tirón do IPC de febreiro traducirase nun sobrecusto de case 634 euros anuais no prezo medio do arrendamento dun piso de dous cuartos que, segundo os datos do portal inmobiliario Idealista, era de 695 euros mensuais en febreiro do 2021. Agora: 747,82, un incremento de 52,82 euros ao mes. E o mesmo ocorrerá coas hipotecas. O euribor iniciou unha senda ascendente na recta final do ano, e aínda que o BCE arrefriou de novo a expectativa dunha subida de tipos, o mercado desconta que chegará.
3. As EMPRESAS XOGAN 680 MILLÓNS
Aínda que desde o Goberno se insiste en que España é un dos países con menos exposición comercial a Ucraína e Rusia, o ano pasado houbo 290 empresas galegas que exportaron mercancía por valor de 230 millóns a eses países. No caso de Ucraína son 109, destacando as vendas de automóbiles (51,5 millóns), peixe conxelado (26, principalmente pescada) e produtos químicos, como insecticidas e fungicidas (15,5). Estes tamén son, tras a roupa, os produtos galegos máis exportados a Rusia, país ao que as empresas da comunidade venden mercancías por importe de 121,5 millóns, destacando tamén maquinaria, como guindastres e tornos.
No capítulo das importacións, hai 206 firmas galegas que se abastecen en Rusia, con compras por valor de 300 millóns, máis de dous terzos en combustibles, aínda que tamén pesan os abonos e fertilizantes (31 millóns) e metais como aluminio, ferro e aceiro. As importacións de Ucraína teñen a metade de valor, aínda que son especialmente delicadas por estar vinculadas o sector alimentario: case 93 millóns en aceite (xirasol) e 40 millóns en cereais.
4. EXPORTACIÓNS: INDITEX VAISE, STELLANTIS PARA
Téxtil e automoción acaparan o groso das exportacións galegas e os dous sectores están afectados. Aos poucos días da invasión, o xigante téxtil Inditex anunciou o peche das súas 80 tendas en Ucraína e hai unha semana comunicou a saída do mercado ruso con clausúraa de forma temporal dos 502 establecementos e da canle en liña cos que opera no país. Por outra banda, Stellantis Vigo e a súa rede de provedores inician mañá a súa segunda semana de parada por desabastecemento, xa non só de semiconductores, senón de materiais procedentes de Ucraína, como o cableado necesario en numerosos compoñentes. A planta de Stellantis Vigo manda a Ucraína 6.000 vehículos ao ano e 300 a Rusia, unha produción que se verá afectada. A multinacional é a única dos grandes do motor que mantén operativa unha planta en chan ruso, en Kaluga.
5. ERTE NO METAL E PARADAS NA INDUSTRIA
Non é só que se disparen os custos de materias primas vitais para o sector, como o aluminio, o níquel ou o paladio procedentes da zona en conflito, é que hai risco de desabastecemento se a guerra non se reconduce, e iso afecta en Galicia a máis de 3.500 compañas do metal, nas que traballan 57.000 empregados. Empresas fabricantes de maquinaria industrial, construcións e estruturas metálicas puxeron en marcha plans de continxencia, con medidas nas que se inclúen a formulación de expedientes de regulación temporal de emprego (ERTE) en previsión de paradas. O sector enfróntase tamén ao sobrecusto de proxectos contratados que implican perdas que deben asumir. Ademais, a grande industria intensiva en consumo enerxético está xa realizando paradas na produción, incapaz de afrontar uns custos da luz e o gas desorbitados. É o caso, en Galicia, da metalúrxica Megasa, que non arrincará os fornos ata o 21 de abril. Outras empresas, como Xeal ou Showa Denko, aguantan o tirón con reducións na produción.
6. TEMOR NO CAMPO E AMARRES NA FLOTA
Aínda que o ministro de Agricultura, Pesca e Alimentación, Luis Planas, chamou á calma asegurando que non haberá desabastecemento, o nerviosismo está no aire. O conflito afecta directamente á produción gandeira. Co peche dos portos do mar Negro, o stock de gran para a produción de penso aguantará entre 25 días e un mes. O gran problema é que no primeiro semestre aínda non hai colleita noutros países dos que España adoita importar millo, como Brasil. Esa dependencia é especialmente notable en sectores como o avícola, cunícola, o porcino e as granxas lácteas de modelo intensivo, onde a principal fonte de proteínas dos animais son os pensos.
Hai outro problema engadido: o custo que están a acadar as materias primas. Criar un leitón custa agora uns 55 euros, un 40% máis que hai tres meses, pola subida da electricidade o gasoil e, sobre todo, o penso. Esa inflación galopante é o que, como explican desde Coren, fai que resulte insostible manter as granxas se non se repercute esa subida de custos nos supermercados.
O ritmo ao que se está encarecendo o combustible tamén deixou paralizada a parte da flota pesqueira. Algúns barcos, como os cerqueiros de Vigo, optaron por prolongar o descanso que adoitan facer nos primeiros meses do ano. Buques de Gran Sol decidiron alongar a paréntese entre marea e marea. E hai arrastreiros que xa hai semanas que eliminaron todos os venres do seu calendario de días laborables... Pero os berros pedindo auxilio chegan de todos os segmentos de flota. «Ou tómanse medidas urxentes, ou a maior parte dos barcos acabarán amarrando», apuntan desde o Porto de Vigo.
Desde que empezou o ano, o gasto en combustible das empresas pesqueiras duplicouse —o gasoil págase por amais do euro, un 107% máis que o 1 de xaneiro— e ese maior custo non se pode repercutir sobre o prezo do produto, dado que este se fixa na poxa na lonxa. Así que, de seguir así, non compensará saír ao mar, haberá menos peixe fresco no mercado e subirán os prezos. O conxelado poderá ser un refuxio, pero, sen dúbida, a un maior prezo, xa que a flota conxeladora está metida nunha espiral alcista aínda máis acusada, posto que, ademais do encarecemento do combustible, tamén debe facer fronte ás subidas de loxística e almacenamento. «Enviar as capturas da flota conxeladora é moito máis caro [un colector pasou de custar 3.000 euros a máis de 8.000] e o custo da almacenamento en frigorífico tamén», apunta Javier Touza, presidente de Arvi.
Información elaborada por M. Mora, M. Sío Dopeso, E. Abuín, M. Cedrón, A. Balseiro, F. Fernández e G. Lemos
