O foro, pioneiro, chamou a acelerar o cambio para favorecer o liderado feminino
08 jun 2025 . Actualizado á 00:41 h.Menos soas. Máis conscientes do impacto das alianzas e o poder colectivo. Seguras da importancia de forxar redes entre mulleres. Concienciadas da conveniencia de ser «escaleira» para abrir camiño a outras e facilitar así que a bóla do neve do cambio social siga crecendo: «Visibilizar o talento doutra muller non apaga a túa luz». Con todas estas concusiones e con moitas cifras que acreditan que os problemas son compartidos, que teñen nome e son froito dunha aprendizaxe cultural, saíron este sábado do municipio coruñés de Vimianzo as participantes —esmagador maioría de mulleres— no primeiro Foro de Liderado Feminino non Rural Alza Voz de Muller, iniciativa do Concello e da Deputación.
O testemuño de políticas da Costa da Morte e o camiño percorrido para selo expandiu «referentes» e deixou sobre a mesa a idea de recuperar un encontro anual de alcaldesas: son só 70 en Galicia, con 313 municipios. E, non, non todo é meritocracia. A artista, consultora e formadora en comunicación igualitaria Yolanda Domínguez mantivo ao auditorio pegado á súa exposición: «Estamos tan acostumadas aos obstáculos que xa os normalizamos. Temos o mesmo dereito a traballar e a liderar que eles, pero como é ese camiño?».
Domínguez, autora dAs mulleres facturan, chegou a Vimianzo para falar de que o diñeiro tamén é cousa delas, e animou a «miralo de fronte», non como o cuarto do tío Gilito, senón como «vehículo» á calidade de vida, a independencia, a autoestima e a seguridade, por máis que a socialización diferenciada de homes e mulleres ensínelles a estas a non falar de diñeiro, mentres que a eles si llos educa no investimento. Desde os debuxos animados aos xoguetes vanse creando roles nos que a elas incúlcaselles elixir seguridade fronte a risco, e a temer máis o rexeitamento que o fracaso.
Tamén crean a convicción de que serán premiadas, ou recoñecidas, polo coidado, o darse aos demais ou a beleza: 97% entregada. 3% egoísmo. 0% queixas. 100% nai, rezaba un anuncio do 2019. «Non hai país no mundo no que exista igualdade económica [entre homes e mulleres], e mentres isto sexa así non conseguiremos a igualdade social», dixo Yolanda en Vimianzo.
O punto de partida, as cargas, non son as mesmas: «O reto está en conseguir as mesmas condicións para subir as escaleiras que os nosos compañeiros». «Sairía a palabra conciliación nun foro de homes líderes?», preguntouse Domínguez. Por que nun de mulleres líderes si? A maternidade é un punto de inflexión. Falar de diñeiro tamén é iso, moi enlazado con esa «laxa de formigón» á que a investigadora Laura Sagnier, quen acuñou ese termo, púxolle este sábado números froito das súas investigacións con 2.400 entrevistas a mulleres españolas de entre 18 e 64 anos: «Representa a 15 millóns». O desequilibrio na repartición das tarefas do fogar, que no 2023 seguían asumidas por elas ata no dobre ou o triplo nun 62% das parellas, ten un grande impacto na propia persoa —desde a saúde á situación económica máis precaria— e na sociedade. Non haberá igualdade fose mentres a repartición non estea ao mesmo nivel dentro, mentres non haxa comunicación e acordos nesa distribución.
Se todo vai polos camiños que van mostrando as cifras, non será ata a xeración das bisnietas da investigadora Laura Sagnier que se poida empezar a falar dunha repartición equitativa das tarefas de casa entre un home e unha muller. Ata que iso sexa así, aínda sabendo que traballos de coidados e tarefas domésticas non remuneradas serían equivalentes á metade do Produto Interior Bruto, elas e eles non terán as mesmas oportunidades fóra do fogar. No entanto, iniciativas como o Foro de Liderado Feminino non Rural Alza Voz de Muller tratan de acelerar ese camiño. Esta edición inaugural, «a primeira vez que se fai algo así na Costa da Morte, e iso xa é moito», como apuntaba unha asistente, deixou tal impacto que concluíu con data fixada para a segunda edición: será o 8 e o 9 de maio do 2026.
Con mesas de diálogo, relatorios individuais, exercicios prácticos, espazos para preguntas e testemuños propios e ata unha pequena feira para emprendedoras, pretendeu ser «un espazo honesto e de verdade», apuntou a socióloga Patricia Vaquero. Un punto de reflexión, «para compartir aquilo que nos limita e podelo transformar», conscientes de que «o cambio real non o fai unha soa persoa», pero tamén de que «todo empeza polo autoliderazgo». Por unha mesma.
Deixouno dito Sagnier na última pantalla da mañá, pero tamén estaba nos versos da imaxe inaugural, acompañada pola voz do mozo Tanea Caamaño, de Berdoias: Unha muller sendo soa, ai, que linda, camarada! A i-hora que lle paresa / fai ou lle dea a ghana. «Agora tócavos a vós!», exhortou Sagnier na súa despedida, e iso mesmo, desde unha perspectiva moi distinta, fixeron previamente Teresa, Sara e Caridad, tres veciñas de Salto, Teté Teatro: «Ánimo! Imos! Lume!». No seu sketch, deixaron mensaxes craves: «Alza Voz de Muller non é para berrar máis, é para que se nos escoite, se nos vexa e se nos recoñeza». Para ser «fachos e faros», «luz, como sempre fomos as mulleres», «saíndo da sombra, coma os cogomelos».
Un diagnóstico de estrés laboral que a obrigou a frear en seco, con 47 anos, levou á científica Sagnier a investigar alá polo 2016 que ocórrelle ás mulleres, cal é o maior freo delas en España e que é o que máis as determina na súa vida (a idade, en primeiro lugar; o nivel de estudos, en segundo). A máis formación, menos abandono da vida profesional para atender os coidados ou as tarefas do fogar.
A formadora Yolanda Domínguez dixo este sábado en Vimianzo que, dado que a voz dunha muller ten «menos lexitimidade cultural» que a dun home, escóitaas menos a elas, e por iso é preciso crear relatos de mulleres adultas, profesionais e poderosas —«PRO»— asociados a características positivas. Nin bruxas, nin «vellas», o insulto que máis recibe ela mesma (48 anos) en redes sociais, e que ao seu xuízo non leva a carga de sabedoría que as avoas teñen en Galicia. «O éxito da muller se ridiculiza, ás mulleres exitosas penalízallas (...) Nin sequera nos atrevemos a dicir no alto o que non soñamos».
E para cambiar iso chegou María Fornet coa súa receita de mentalidade expansiva: «Vou intentar que conectedes cos vosos soños, ese ‘eu que quero na vida, quen son eu'. Que preparemos unha maleta de ferramentas con evidencia». Nada chega sen ser parte do proceso, pero primeiro de todo hai que soñalo, visibilizalo, imaxinalo: iso prepara a mente para a posibilidade de logralo.
Un amplo elenco de voces cunha idea común: «Temos que traballar xuntas»
Entre a apertura coas voces de María Barral, alcaldesa de Betanzos e vicepresidenta da Fegamp; Margarita Lamela, alcaldesa de Cee; Sandra Insua, rexedora de Camariñas; Mónica Rodríguez, alcaldesa de Vimianzo; Áurea Domínguez, alcaldesa de Fisterra, e Rocío López, edila de Igualdade na Laracha, e o peche coa voz da artista ceense Rocío Caamaño, a Casa dá Cultura de Vimianzo foi este sábado un altofalante de moitas outras mulleres.
Sobre mitos, crenzas e mandatos de xénero no traballo e o emprendemento charlaron xa pola tarde María Fornet e Yolanda Domínguez con Obdulia Taboadela, profesora universitaria e tamén con experiencia política, experta no mercado de traballo e os estudos de xénero. Xema Domínguez, xestora de comunicación de Coca-Cola Europacific Partners; Tamara Conesa, orientadora laboral e representante da Fundación Abrandases; Isolina Raña, presidenta da Asociación de Empresarias Rurais (Aser), e Manuela Gómez, representante de Executivas de Galicia, abordaron a importancia das redes, as alianzas e o poder colectivo á hora de liderar en feminino. Facelo desde o rural supón un paso máis. «Temos que traballar xuntas, ir no mesmo camiño», afirmou Mónica Rodríguez.