COMO CAMBIOU O teu POBO | A década dos oitenta marcou un antes e un despois no concello
10 mar 2024 . Actualizado á 21:27 h.A central térmica de Meirama vaia se marcou unha época vital para Cerceda que ata se coou no escudo do Concello. Comezou a funcionar en 1980, de forma paralela á mina de lignito, hoxe reconvertida no lago dAs Encrobas. Foi o inicio da industrialización do municipio, un cambio que se palpou, de forma notable, na capital municipal.
Era unha aldea, «con casas baixas e os tradicionais balcóns», lembra o escritor Ramón Vilar, Moncho, natural da parroquia veciña de Rodís (1973). «Había centos de explotacións de agricultura e gandería en todo o concello», engade. Ese desembarco supuxo un «terremoto» a nivel social e económico, empezando polo emprego, con centenares de novos postos moi ben remunerados, e seguindo polas arcas municipais, que se multiplicaron de forma exponencial a raíz dos impostos que pagaban Fenosa e Limeisa, propietarias da planta e a mina que alimentaba as caldeiras; convenios aparte.
Así, desde mediados desa década, as infraestruturas empezaron a crecer ata niveis inimaxinables. O exemplo máis grande, aínda que chegou máis tarde, é o Aquapark, que a día de hoxe segue sendo o único parque acuático de Galicia. O que foi alcalde desde o ano 1995 ata o 2020 polo PSOE, José García Liñares (Tordoia, 1951), e xa antes casou para Xesteda e foi arquitecto técnico municipal e edil, rememora aquelas primeiras grandes actuacións: «Os meus primeiros traballos foron o polideportivo, sendo Fernando González Laxe presidente da Xunta, e o campo de fútbol O Roxo». Este último, que despois se seguiría dotando de máis servizos, continúa sendo referente na zona.
Empezaron a levantarse bloques de vivendas, mentres que a mellora das comunicacións foi outro dos aspectos máis destacados. Conectáronse os principais núcleos municipais, Cerceda e A Silva; tamén Ordes con Carballo e Cerceda con Londoño «para enlazar coa autovía», e emerxeron as beirarrúas ou unha fonte na Praza Campo dá Feira «para evitar o aparcamento», apunta. «Dende o 87 chegou a piscina, o centro médico, a Radio Televisión Cerceda... Ollo: unha piscina climatizada que non a había entre A Coruña e Santiago, e o mesmo coa radio e televisión, que aínda na actualidade non hai ningún caso similar a un concello coma o noso», lembra. E non foron casos puntuais: «Igual co auditorio e coa gardería e o fogar residencial. Estes últimos, públicos, non os había nin en Ordes nin en Carballo». E non menos notables son as instalacións municipais de pádel, sen esquecerse das de aeromodelismo, en Rodís.
O parque acuático, o polígono de Ou Acevedo e a instalación da Sociedade Galega do Medio Ambiente (Sogama), esta última xa nAs Encrobas, dar un novo impulso á localidade.
Museo do Moucho e sistema ferroviario
Foi tal o bum dos anos oitenta, que a capital municipal empezou a atraer, incluso, a veciños das outras parroquias do concello. Núcleos, moitos deles, desde os que se produciu, tamén, unha grande emigración a Suíza. Moncho lembra as diferenzas que había a primeira ollada entre «a xente que traballaba na mina e a que non». Nesta liña, non pasan desapercibidos aqueles tempos nos que o amplo corpo da Policía Local patrullaba nun Mercedes, con «chaquetas de coiro», lembra Vilar, e nos que incluso o Concello barallou a posibilidade de comprar un helicóptero. Ocorreu na etapa de Jesús Orgeira na alcaldía e a do seu sucesor, Fernando Martínez. «Fixar poboación segue a ser unha das materias pendentes», anota o escritor.
O Museo do Moucho é, sen dúbida, outra das iniciativas públicas máis rechamantes e singulares de Cerceda. Con miles de pezas, chegou a albergar, incluso, dous exemplares vivos. Pero por este municipio pasaron xa desde moito antes, a mediados do pasado século, trens de proximidade ata por catro paradas. Hoxe en día hai unha nova e única estación, a de Cerceda-Meirama, que toca ambas as parroquias. Con todo, o Concello carece de PXOM.