Agustín Agra mestura bioloxía e literatura para facer unha obra complexa e de premio

Pechou Agustín Agra, coa súa última obra, O libro das contrarias, a tempada Barbantia, o que non significa que a asociación cultural marche de vacacións; só que tanto as presentacións dos últimos venres de mes como a publicación do suplemento A Voz de Barbantia descansan ata setembro. O noiés, que se declara lector pero non escritor nin autor —como insistiu na Casa de Cultura de Noia—, demostrou ter gran capacidade de convocatoria na súa vila, pois no acto xuntouse moita xente que, ao remate, fixo unha longa cola para agardar pola súa sinatura da obra.

En nome de Barbantia, abriu o acto a vicepresidenta Isabel Santos, que destacou de Agustín Agra que é un escritor relativamente serodio, pois a súa primeira obra data do ano 2006, pero matizou que o dato non lle restaba relevancia, xa que acumula oito libros e catro recoñecementos literarios —en forma de premios ou accésits—. De feito, Ou libro dás contrarias gañou o Certame de Narración Curta Ánxel Fole o ano pasado.

Santos destacou unha característica esencial da obra de Agra: «a marabillosa capacidade de unir bioloxía e literatura». El é biólogo e mestre de Ciencias Naturais no ensino secundario, e ten sobradamente demostrada a súa condición de literato, aínda que trate de fuxir desa consideración.

A vicepresidenta explicou que Ou libro dás contrarias ten referencias fundamentais á natureza e ao feminismo: «Esta noveliña ten un enorme interese porque nos traslada a elementos moi especiais cunha literatura absolutamente fresca, que nos transporta a lugares moi fermosos, tanto da natureza como do interior de cada persoa», detallou Isabel Santos.

Catro anos e medio

O autor tomou a palabra para explicar como chegou a escribir o libro, no que traballou durante catro anos e medio, tanto persoalmente como coa axuda doutras persoas próximas a el e á propia obra. Na súa condición de biólogo e pola súa afección pola escrita, quixo facer unha obra arredor de Alexander von Humboldt, un dos científicos máis importantes do século XIX. Pero tras unha intensa labor de investigación e recompilación, descubriu que o que pretendía facer xa existía en realidade, polo que desistiu.

Revisando a información que tiña sobre el e outros científicos, decatouse de que o problema fundamental era a ausencia de mulleres na ciencia. Así naceu un relato no que unha voz feminina é a narradora. Como lle pareceu insuficiente, decidiu escribir cinco relatos máis, e atopouse con dúas casualidades transcendentais que fixeron posible Ou libro dás contrarias.

Agra, que ao comezo da súa intervención expresou a súa satisfacción por presentar a obra na Casa de Cultura Avilés de Taramancos —pola admiración que sente polo poeta noiés e polos bocadillos de luras que facía Sofía na Taberna Típica—, insistiu en que os seus coñecementos literarios son limitados: «Eu, sobre todo, son lector. Hai xente que le moito máis ca min. Eu leo un libro á semana, pero hai quen le tres ou catro».

Destacou que a súa formación é de biólogo, pero que quen narra o libro non é el: «A narradora é Fátima, alguén que ten a súa propia voz. Polo tanto, se les, descubrirás unha voz diferente, creo que distinta da miña».

Pola súa banda, Milagros Torrado sinalou as cousas que máis lle gustaron do libro: «Esa combinación que non esperaba de ti, de poesía e narrativa, aínda que sexa breve. É o Agustín máis complexo literariamente falando, fronte a outras obras túas que lin. Esta non é unha novela asequible para todo o mundo. Non é unha obra de ler, parar, e volver a ela outro día. É unha obra fonda, de pensamento, de complexidade lingüística. Hai que lela toda seguida», advertiu.

 Carácter epistolar

A directiva de Barbantia falou tamén do carácter epistolar que percibiu en Ou libro dás contrarias: «Cando teño diante unha novela deste tipo, na que hai cartas ou algo que se lle asemella, sinto que estou violando a intimidade de alguén». A continuación confesou que fixo unha idealización tremenda de Sofía, unha das protagonistas, e apuntou: «Confío en que estea viva, saudable, alimentándose, aínda que sexa de tundra».

Tamén lle gustou que Agra recorrese a palabras do galego case en desuso, como trasantonte, que case ninguén emprega, pero que lle parece «marabillosa. É un legado cultural noso».

E por último, afirmou que ela pensa sempre en imaxes, para detallar que «hai unha parte onde Fátima está nunha exposición de fotografía. Todas as imaxes están descritas no libro e as imaxinas mentalmente en cor, e ao final dis que están en branco e negro… e aprendes a adiviñar o que hai detrás dese branco e negro».

Pechou o acto o alcalde de Noia, Santiago Freire, que felicitou a Agustín Agra pola súa nova obra, levoulle a contraria respecto á súa conclusión de que non e un escritor, senón un lector, afirmando que xa conta cunha longa obra e, ademais, recoñecida con premios, e chanceou co termo «contrarias», trasladándoo á vida política.

---

---

---