O dispositivo que estaba instalado en MadeinFofan, foi cedido ao Concello de Cambados para o seu uso para promoción enoturística; un problema urbanístico obrigou a este exilio
02 ago 2023 . Actualizado ás 22:07 h.Foi durante o Xacobeo 99 cando alguén tivo a idea: construír unha enorme botella de albariño que, a modo de barco, servise para promocionar as elaboracións do puxante sector do viño das Rías Baixas. Sobre o papel, a proposta revestía certo encanto: unha gran botella flotando nas augas do Ulla, portando unha mensaxe de calidade e bo gusto. Pero a estrambótica iniciativa non tivo demasiado percorrido, e o enorme recipiente acabou varado en terra, xunto á potabilizadora de auga que a Mancomunidade do Salnés ten en Tremoedo (Vilanova). E aí quedou ata que hai uns anos, a incombustible Mónica Novas —empresaria emprendedora— decidiu rescatala e convertela nun cuarto máis da súa proposta hostaleira MadeinFofán, unha volta de porca ao negocio turístico no Salnés. Colocar na leira de Armenteira semellante dispositivo custou traballo. E traballo volveu a custar, esta fin de semana, retiralo da que foi a súa casa nos últimos anos. Unha sentenza xudicial obrigou a pór fin ao soño da botella.
«Xusto despois do covid, recibimos unha orde de cesamento de actividade», explica Novas. Un informe municipal foi o detonante de todo isto, ao indicar que o negocio turístico que rexentaban Novas e a súa parella estaba en zona de afectación de Patrimonio, xa que segundo os servizos técnicos de Meis, e tamén os da Xunta, atoparíase dentro do ámbito de protección dun cruceiro en ruínas. Novás non o ten nada claro: un estudo topográfico sitúa o establecemento turístico a 35 metros da desmantelada cruz de pedra, unha distancia que, ao seu xuízo, supera con fartura as esixencias da normativa municipal e autonómica —esta última establecida en 20 metros—.
Desconforme coa decisión administrativa, recorreu ao xulgado, pero a Xustiza non viu as cousas como ela: o recurso non saíu como Novas quería, o que obrigou a retirar a botella con prema e, ademais, a desmantelar o novo modelo de negocio turístico nado neste recuncho de Meis, onde a pensión habilitada nunha vivenda rural pechou. Agora, ese inmoble é unha vivenda de alugueiro vacacional máis na comarca.
A enorme botella ha saído de Fofán e fíxoo con présas. Consciente de que non lle ía quedar máis remedio que desfacerse dun dispositivo que se converteu en contrasinal deste recuncho de Meis, Novas negociou co Concello de Cambados para cederlla e darlle un futuro vivo e relacionado co mundo do viño. O concello ía encargarse do seu traslado, complexo e custoso, pero a prema coa que se esixiu aos propietarios a retirada dá a estrutura provocou que esta fin de semana a botella teña sido retirada sen maior dilación de Fofán, onde se converteu nun recuso turístico máis. O alcalde de Cambados, o socialista Samuel Lago, recoñeceu onte que Mónica Novas cedeu esta botella xigante ao Concello. Como está perfectamente acondicionada, non se pode desperdiciar. Aínda que quedan moitas cuestións por pechar —haberá que determinar, por exemplo, cal é a mellor localización para tan rechamante elemento—, o que parece estar meridianamente claro é que vai ser destinada a «accións que estean directamente vinculadas co mundo do viño». «Será un uso relacionado co enoturismo, como espazo de exposicións ou degustacións».
O Xacobeo, a Volta a España e un plácito retiro na aldea de Meis
A viaxe a Cambados supón, dalgún xeito, unha volta a casa da botella xigante. A final de contas, tras ser abandonado en Treviscoso, ese dispositivo volveu pórse baixo os focos no ano 2013, cando o Concello de Cambados anunciou que ía reutilizala como reclamo publicitario durante a primeira etapa da Volta a España ao seu paso pola localidade, un fito que tivo lugar no mes de agosto daquel ano. O dispositivo foi pintado e acondicionado a semellanza dunha botella de albariño «para promocionar o viño da denominación de orixe Rías Baixas». Logo, volveu caer no esquecemento ata que Mónica Novas fixouse nela e trasladouna a Fofán para convertela nunha dos cuartos máis curiosos nas que poida durmir un viaxeiro. Paula Frade pintouna por fóra de verde e o seu interior foi sometido a unha transformación integral, ata conseguir un habitáculo de vinte metros cadrados en tons brancos, perfectamente acondicionado. O seu uso como hospedaxe se viu limitado pola normativa, pero a botella converteuse nun símbolo. Un símbolo que seguirá resistindo.