O incendio dos buques Camponavia e Petrogen One deixou en 1985 unha trintena de mortos, entre eles varios galegos, poucos/pouos sobreviventes e a fortuna dun vilagarcián que cambiara a súa quenda de traballo
28 may 2024 . Actualizado á 04:47 h.«Sentimos unha forte explosión e tirámonos todos á auga. Non podo lembrar moito máis e tampouco quero», contaba hai 39 anos Gumersindo Valcárcel, segundo oficial da ponte do Camponavia, un petroleiro español que explotou o 28 de maio de 1985 na baía de Alxeciras. O balance foi terrible, cunha trintena de mortos, outros tantos feridos e historias que demostran o importante que é ter sorte na vida. Por exemplo, a dun vilagarcián: José Luis Pego. De acordo coas informacións recollidas pola Delegación de La Voz en Pontevedra, este arousán cambiara de quenda nas súas vacacións e foi quen se encargou de informar a algunhas das mulleres dos mariñeiros. «Non podo explicarme como hoxe en día sucede unha cousa así», contaba. Outro mariñeiro máis, Juan Serantes Cuba (de Viveiro) tamén estaba de vacacións e salvouse. Entre os desaparecidos, un grovense aínda que con domicilio en Corrubedo, Manuel Domínguez.
Todo sucedeu pouco despois das once da mañá. Houbo unha explosión no mercante de bandeira panameña Petrogen One, que estaba atracado preto do buque español Camponavia, propiedade da empresa Campsa. Quen puido salvarse foron os que se lanzaron á auga. Un dos sobreviventes, Juan Toja, contaba hai só seis anos nas páxinas de La Voz os seus recordos daquel pavoroso día no que, de súpeto, o mar viuse envolvido en chamas. «A min xa non me gustaba nada o sistema que tiña o barco do lado. E explotou. O noso tamén. Fomos á popa e tirámonos. O que non se tirou, morreu. E o que non sabía nadar morría. Eu nadaba coma un peixe. Xa na auga, algún dicíame ‘Juan, eu xa morro', porque non aguantaba», lembraba. El apenas sufriu feridas, pero tivo que afrontar a dura tarefa de recoñecer os cadáveres dos seus compañeiros, moitos deles queimados. «Vin á Virxe como vexo a miña casa, pero isto cóntalo e non cho cren. O cura de Laxe sabía que eu non morrera, e acertou», apuntaba en La Voz.
Os dous barcos estaban situados nun peirao flotante nos arredores da localidade de San Roque, a 250 metros da refinería de petróleo Xibraltar, da compañía Cepsa. Fontes da Garda Civil afirmaron que cando estalou a traxedia a maior parte dos tripulantes de ambos os barcos estaban a xantar nos comedores dos petroleiros, apuntaban as informacións que publicou La Voz.
[Consulta aquí a páxina completa]
O ruído das explosións primeiro e as chamas de ata trescentos metros de altura que comezaron a saír dos barcos e a ennegrecer a baía de Xibraltar, despois fixeron que rendese o pánico entre as poboacións de Alxeciras, San Roque e A Liña. Forzas da Garda Civil, Protección Civil, Exército de Terra e mesmo helicópteros da base de Rota participaron nas tarefas de rescate das vítimas.
Saqueos en domicilios
O desastre tamén puxo en evidencia o peor da condición humana. Con miles de persoas fuxindo das súas casa por temor a que unha explosión maior arrasase coas poboacións da baía de Alxeciras, houbo quen aproveitou a conxuntura para entrar nos domicilios abandonados con ánimo de saquealos. Segundo confirmou o alcalde de San Roque, ata cinco individuos foron detidos por este motivo despois de que a Policía Local organizase un dispositivo de seguridade para evitar os roubos.
O carburante vertido tras a explosión provocou unha marea negra que afectou a dous quilómetros de praias. Os días seguintes á explosión foron de homenaxes e de enterros. As operacións de rastreo continuaron durante semanas. Foi no mes de decembro cando un grupo de submarinistas localizou tres cadáveres dentro do buque Camponavia. A raíz daquela traxedia púxose en marcha en San Roque un plan de emerxencias que ata entón non existín. De feito, na lista de falecidos, ademais de varios dos tripulantes dos dous buques implicados, figuran varios traballadores da refinería Xibraltar. Aquela foi, sen dúbida, unha das maiores traxedias da historia marítima recente de España