Os concellos buscan financiamento para poder cumprir coa directiva europea: «Qué facemos, subimos impostos?». A planta de biorresiduos de Baión empezará a funcionar o 1 de decembro
22 nov 2023 . Actualizado á 15:47 h.O colector marrón destinado ao depósito de residuos orgánicos está chamado a poboar as rúas dos pobos e as cidades xunto aos colectores destinados aos envases, o vidro ou o papel. A Unión Europea esixe a partir do 31 de decembro que toda a materia orgánica trátese por separado, o que obriga aos cidadáns para separala en orixe, na casa ou nos seus negocios, e á administración para facilitar a infraestrutura necesaria para que chegue a converterse en compost.
Moitos fogares e concellos xa o están facendo mediante composteiros individuais e colectivos, pero esta solución está lonxe de estenderse a toda a poboación e a UE non está disposta a agardar máis. O presidente do Gobierno galego, Alfonso Rueda, apelou este sábado a que tanto a Xunta como os concellos «se poñan as pilas» e nesta carreira acábase de dar un paso importante mediante a apertura da planta de biorresiduos de Baión (Vilanova) que dará servizo a 26 concellos da provincia.
As instalacións empezarán a funcionar o 1 de decembro aínda que pasarán algúns meses antes de que opere á súa total capacidade dado que poucos concellos están en disposición de poder utilizala. A día de hoxe nin hai colectores marróns nas rúas nin un servizo de transporte específico para eles e isto ocorre porque os concellos non fixeron os deberes.
Ningún, caso de Vilanova, espera poder empezar a colocalos no centro urbano antes de que acabe o ano, pero a gran maioría nin ten colectores nin sabe cando os poderá comprar porque carecen de medios económicos para afrontar este gasto. «Sen cartos non se poden acometer os proxectos», apunta o alcalde do Grove, José Antonio Cacabelos, pondo voz a unha queixa que comparten outros rexedores. «Si, o tratamento dos residuos é unha competencia municipal, pero que facemos, subímoslle os impostos aos veciños?», reflexionaba onte a preguntas da prensa durante o acto inaugural celebrado en Baión.
No caso do Grove, por exemplo, a dotación de colectores marróns e o camión que os complementa implican un gasto de 150.000 euros que as arcas locais non poden asumir, afirma o rexedor, de modo que os concellos piden auxilio a outras administracións.
José Antonio Cacabelos apunta á Deputación de Pontevedra. Pola súa banda, a conselleira de Medio Ambiente, Ángeles Vázquez, anuncia que a Xunta vai abrir novas liñas de axudas para que os concellos poidan facerse coa infraestrutura necesaria, a maiores das bonificacións que establece Sogama a aqueles que recollan os residuos orgánicos de forma separada para o seu posterior tratamento nas plantas de biorresiduos.
Pero o tempo corre en contra. Quen non cumpra a Directiva 2018/851 o 1 de xaneiro enfróntase a unha sanción, aínda que a conselleira de Medio Ambiente non quixo enturbar o acto inaugural de dando un ultimato. «Trataremos de ser o máis flexibles, non se trata de sancionar senón de que a xente se ten que concienciar».
Ángeles Vázquez lembrou que a Xunta de Galicia non é a única administración con capacidade para sancionar, tamén o pode facer o Ministerio de Transición Ecolóxica, explicou, e a este ministerio repróchalle que non prolongase os prazos de aplicación da directiva europea ata decembro de 2024. «Eu declareime en rebeldía, pero as leis están para cumprirse», apostilou a conselleira.
A concienciación
De nada serve que se invistan recursos económicos en colectores e plantas de tratamento de residuos se os cidadáns non colaboran separando o lixo adecuadamente na súa casa e tirándoa onde corresponde, que no caso da materia orgánica é o composteiro ou o novo colector marrón. «Estas cousas [a compostaxe] fixéronse toda a vida en Galicia, pero agora aquí [Baión] van facer ao besta», indicou o alcalde de Vilanova, Gonzalo Durán. «Pedímoslle aos veciños que fagan un esforzo para que fagan a separación dos residuos na súa casa (...) hai que volver aos hábitos saudables», abundou o presidente da Xunta, Alfonso Rueda, no acto inaugural celebrado en Vilanova de Arousa.
Así funciona a planta: un proceso de oito semanas sen malos cheiros nin ruídos
A planta de biorresiduos de Vilanova comezará a funcionar o 1 de decembro e dará servizo a 26 concellos que suman unha poboación de 327.000 habitantes. Trátase de Vilanova, Barro, Boiro, Caldas, Cambados, Campo Lameiro, Catoira, Cuntis, Dodro, O Grove, A Illa, Marín, Meaño, Meis, Moraña, Padrón, A Pobra, Poio, Pontevedra, Portas, Rianxo, Ribadumia, Sanxenxo, Valga, Vilaboa e Vilagarcía.
A Xunta investiu 5,8 millóns de euros nunha planta que está dotada da última tecnoloxía e que será, en parte, autosuficiente enerxeticamente a través de paneis solares fotovoltaicos. Ten capacidade para tratar cada ano 15.000 toneladas da materia orgánica que recollan os concellos e outras 7.000 toneladas de material estructurante correspondente a podas e restos de madeira.
A planta integra todas as fases do proceso de compostaxe dos residuos orgánicos —desde o pretratamiento e fermentación ata a maduración e almacenamento—, o que permitirá que cada ano produza unhas 6.000 toneladas de compost de alta calidade que será usado na agricultura e en xardinería en substitución de fertilizantes artificiais.
O proceso, desde que entran os camións ata que se obtén o compost, dura oito semanas e todo iso sen xerar residuos industriais nin tampouco malos cheiros nin ruídos, segundo explicou a directora xeral de Sogama, Mirta Sueiro, que onte exerceu de cicerone na visita realizada á planta para a comitiva que acompañou ao presidente Rueda, entre os cales se atopaban varios alcaldes do Salnés. A planta de Baión forma parte da rede de infraestruturas públicas para a valorización de materia orgánica que terá 17 instalacións activas cun investimento de 45 millóns de euros por parte da Xunta.