O verán do norte de Galicia que encomian os madrileños: «Mondoñedo é un sitio único. Este mes de xullo puxen a cheminea»
YES
O toldo natural da Mariña. Veñen de Madrid buscando o ansiado refuxio climático no verán. Para eles a cidade de Cunqueiro é osíxeno cando a calor afoga a boa parte de España
20 jul 2025 . Actualizado á 11:04 h.«Benvidos a Mordor», pensei hai anos regresando das miñas vacacións no Algarve portugués. De sur a norte, unha ruta longa en coche na que o único compañeiro meteorolóxico era sol, sol e máis sol. Pegaba duro. Moi duro. Ata chegar ao alto da Gañidoira, porto de montaña de 760 metros de altitude que marca unha das entradas á Mariña de Lugo, paso da LU-540 en Muras. Tal e como o conto. Se non o vexo, non o creo. De súpeto, xorde da nada e como por encantamento unha finísima «cortinilla» de néboa e barruzo que invadiu de frescor o interior do vehículo coas fiestras abertas. Foi como o anuncio televisivo que dicía «Fa, frescor salvaxe» e como unha «labazada» na cara de descenso acusado das temperaturas. Desde o alto da Serra do Xistral cubría boa parte da comarca lucense unha especie de «boina» de nubes. Non sei a que cheiraban, pero si que aquilo poderiamos chamalo un toldo natural, o que ás veces fai que a costa lucense apareza marcada en verde no mapa do tempo mentres o resto da península —e de Galicia— deriva á cor burdeos, sinónimo de achicharramiento extremo, e o resto da xeografía nacional cun complexo de sauna total.
As temperaturas suaves, salvo excepcións, son tendencia estival na Mariña e desde hai tempo animan a bastantes a elixila como destino vacacional ideal, para poder durmir sen o termómetro disparado e sen necesidade de ventilador. O ceo nubrado é para os foráneos un agasallo, aínda que moitos mariñáns como eu esteamos fartos. Con todo, este gris é o que fai que o matrimonio María Luz Díaz Fernández e Hipólito Campos Gil, a súa filla Luz Campos Díaz, e o seu xenro Ángel Serrano, todos residentes en Madrid, adoren Mondoñedo. Outra filla, Nuria Campos Díaz, vive e traballa en Vigo. «Á miña filla Nuria non lle fai falta ‘refuxiarse' en Mondoñedo, senón que cando vén é por vernos. Xa é outra historia», matiza a súa nai. «O meu marido é aparellador e xa estudou en Madrid. O 8 de setembro fará 60 anos que estamos casados e case todo o tempo estivemos en Madrid. Houbo unha época en que vivimos seis anos na Coruña. Foi unha paréntese, porque volvemos a Madrid. Aínda que fixemos viaxes a outros sitios, pero no verán sempre vimos. Mondoñedo é especial, pero non sei... hai que querelo. E como nós o queremos moito... Escoitamos falar a xente que, por destino de traballo, tivo que vir a Mondoñedo e cústalles. Pero lles custa moito máis marchar, porque se encariñan. Eu creo que este lugar ten moitos atractivos».
«É ESPECIAL»
Mondoñedo e Madrid empezan por «m», pero a nivel climático «non teñen nada que ver», continúa. «É o clima pero tamén o fai especial a densidade de poboación, porque en Madrid, nada máis saír á rúa ves xente por todas partes e aquí tes que agardar o Día dás San Lucas ou a un día festivo para ver tanta», comenta. Ela e a súa familia viven nesa dualidade urbanística: «No inverno estou moito mellor alí porque temos outras comodidades. Na casa, aínda que faga frío, tes unha boa calefacción. E fóra hai moitos espectáculos. No inverno non me expoño vir a Mondoñedo. Con todo, no verán é un sitio único. Aquí estamos estupendamente. Incluso onte [a entrevista realizouse o pasado día 5 de xullo] acendemos a cheminea». Repite, polo si ou polo non eu non captaría ben a mensaxe: «Si, onte acendemos a cheminea. Si, si. Hoxe xa non. Pero onte e antonte, os dous días que houbo unha néboa tan pechada e estivo barruzando todo o día, tivémola acendida».
Pregúntolle se a espesa néboa non lle baixa o humor ao subsolo: «Que vai! A min encántanme as cancións tristes, que son parecidas ás portuguesas, morriñentas. Incluso cando estamos en Madrid, un día que chove, miro polos cristais e dígome: “Ai!, estou a acordarme de Mondoñedo”. Unha vez fixen unha das visitas guiadas nocturnas da catedral de Mondoñedo. O obxectivo era ver o atardecer desde o rosetón, pero un mix de espesa néboa combinada con choiva truncou os plans. Ou non, porque o campanero Valentín, nada máis subir aos tellados, exclamou que aquela era a estampa perfecta. «É así!», sentenza María Luz coma se tamén estivese a gozar da bucólica estampa, xunto á Paula, que vén ser como a Berenguela para os santiagueses. Hai un pero. A humidade leva regular: «Si vén un día sufocante, Mondoñedo coa humidade si que é máis sufocante que Madrid. O verán pasado, no que houbo esa calor tan extrema, aquí foi horrible. Quitado iso, que pode ser un ou dous días en todo o verán, esta humidade lévoa moi ben. Gústame todo, tamén a paisaxe que asocias co clima que require esa paisaxe, se non, non o teriamos tampouco e non poderiamos ter estes verdes».
A súa tempada estival é máis longa do habitual porque María Luz e o seu marido pasan polo menos tres ou catro meses en Mondoñedo: «Este ano chegamos o día de San Antonio, en xuño, e ata polo menos pasar Vos Remedios [mediados de setembro] non nos imos. Houbo anos en que nos quedamos ata As San Lucas [mediados de outubro], catro meses». Esta festa a chea de emoción. «Temos a casa cerquita e saír a ver os cabalos cando baixan do monte e entran pola praza da catedral, é único». Na súa casa loce a figura de Cerámica Sargadelos que representa a festa de máis de 860 anos.
Nos últimos anos aumentaron os compradores de vivenda en Mondoñedo. «Pero fai falta industria aquí», subliña ela. Quere dicir que coa afluencia do turismo soamente, non será suficiente para o futuro da zona. «É un pobo que se mantén cos servizos. Antes había unha importante flota de camións», di. «En sitios como Mondoñedo, hai un tipo de xente que escapa das cidades e busca refuxio nestes sitios pequenos. É un pouco a esperanza para as persoas que viven nas capitais masificadas» , expresa.
«Non creo que Mondoñedo se chegue abarrotarse como o Mediterráneo, se non, perdería toda a graza», conclúe esta madrileña que adora o verán galego no que incluso en xullo acéndese a cheminea.