Wilmer Arias: «Vivín 40 días sen luz e tiven que ensinarlles aos meus veciños para afumar a comida para conservala»

Para Wilmer Arias as horas sen luz do apagamento do pasado 28 de maio non foron nada. «Aquí un nunca agarda que suceda algo así, pero en Venezuela é algo frecuente. Tanto que no 2016 vivín 40 días sen luz e tiven que ensinarlles aos meus veciños para salgar e afumar a comida para que aguantase todo ese tempo sen electricidade», lembra agora desde A Coruña, onde reside desde hai tres anos: «Foi toda unha experiencia, eu sentíame como na prehistoria». O apagamento total de España fíxolle revivir de novo eses 40 días que xa case borrara da súa memoria. «Foi unha experiencia tan forte que case os esquecera».

Tiña 40 anos cando sucedeu e vivía cos seus pais nunha urbanización de Maracaibo. «En Venezuela había constantes apagamentos e estabamos acostumados a que durante 6 ou 8 horas puidésemos estar sen servizo de luz. Así que cando sucedeu o grande apagamento, todos pensabamos que era algo puntual e que se solucionaría ao día seguinte». Pero a luz non volvía: «Empezamos a chamar aos familiares e amigos que vivían noutras zonas para saber se tiñan electricidade, e ninguén tiña».

COA NEVEIRA CHEA

Aos poucos pasaban os días e a xente empezou a preocuparse. Wilmer era chef e aprendera diferentes técnicas de conservación dos alimentos cando estaba a estudar. «Cando vin que a luz non regresaba empecei a avisar aos veciños para que non abrisen os conxeladores e que se conservase así a comida». A todos pillounos coa neveira chea porque, conta, «é habitual facer unha compra grande ao mes e ter todo na casa en conxeladores e neveiras». «Os días ían pasando e viamos que nalgúns puntos ía volvendo a luz. Pero a central hidroeléctrica está na zona oriente do país e Maracaibo está no extremo occidente. A luz ía chegando a outros puntos, pero nós, nada. Pasaba unha semana, dúas, e a situación non se solucionaba», lembra Wilmer.

Sen máis nada que facer, sen poder traballar nin saír da urbanización para non gastar o combustible dos coches, os veciños organizáronse como unha piña para saír adiante. «Como era o que tiña coñecementos de cociña, díxenlles aos meus veciños que tiñamos que afumar e salgar para conservar os alimentos. En Maracaibo é moi doado facer isto sen que se estrague a comida, porque estamos todo o ano a unha temperatura de entre 38 e 40 graos. Colgaba a comida e nun ou dous días xa estaba seca», explica Wilmer. Á súa casa empezaron a chegar veciños con pitos, peixe… E así pasaba as horas, ensinando as técnicas máis básicas de conservación e axudando a preparar a comida para toda a veciñanza. «Tiñamos unhas grellas e preparabamos a comida para todos. Ese tempo sen luz tamén nos axudou a facer limpeza dos rochos. Iamos sacando mobles vellos ou madeiras que xa non servían para nada para facer leña», lembra.

Todas as noites sentaban fóra das casas xuntos para comer os pratos que preparaban na grella. Tamén para falar moito. «Pasamos de ter as típicas conversacións de veciños sobre a nada a tocar temas máis profundos». Xogaban ao dominou, ás cartas e a todo o que os puidese entreter cun bolígrafo e un papel. Perderon a noción do tempo e sempre mantiñan a esperanza de que chegase a luz. «A miña nai púxose a facer gancho e o meu pai lembro que acabou con todos os libros de encrucillados e sudokus que había. Eu repasei os libros de cociña e púxenme a practicar algunha receita», conta Wilmer.

Sen auga fresca

Unha das cousas que peor levou é non ter auga fresca para beber. «Imaxínate, ás temperaturas ás que estabamos a auga da billa era sopa». Tamén poder darse unha boa ducha en condicións, unha das primeiras cousas que fixo o día que volveu a luz: «O día que chegou, a xente berraba de emoción. Fomos os últimos do país en volver ter luz. Recordo que o primeiro que fixen foi acender o aire acondicionado e a neveira para ter auga fría. Tamén darme unha boa ducha».

O tempo detívose para eles. «Crecemos con móbiles e tecnoloxía, e de súpeto non tiñamos nada». Lembra que as noites eran máis difíciles: íase a luz e todos os veciños tiñan que estar alerta: «A nosa urbanización tiña valado eléctrico e non funcionou durante o tempo que estabamos sen electricidade. Pola noite todos os veciños tiñamos un código para avisarnos cunhas maracas ou unhas campanillas para facer ruído se pasaba algo».

Deses días e horas interminables sen luz lembra os ratitos que escapaba ao seu coche, a única fonte de enerxía que tiña para cargar un pouco o móbil e poder comunicarse así coa familia que vivía noutras zonas do país. Tamén ás veces para respirar un pouco de fresco co aire acondicionado do coche. «Non sabías xa se era martes ou mércores, vas perdendo a noción dos días». Pasaban moito intre na rúa ao sol. «Bronceabámonos, contabamos chistes, todo para intentar distraernos».

A experiencia

A electricidade foi volvendo despois de 40 días aos poucos. «Hai vídeos de cando volveu, de todos os transformadores da rúa estalando», lembra Wilmer. A experiencia foi un dos motivos que lle levaron a abandonar o país tempo máis tarde. «Dos que viviamos nesa urbanización polo menos oito persoas acabamos abandonando Venezuela». Agora, nove anos despois, segue cociñando, con electricidade, desde o café que abriu con outros dous socios na Coruña. Desde ese lugar viviu o 28 de abril un apagamento que lle fixo volver por unhas horas ao pasado.

---

---