Eles son os xefes dos seus pais: «Un día o meu pai díxonos unha frase moi galega, 'Aí quédavos', agora a mandar»
YES
María e Miguel son a terceira xeración dunha familia de xoieiros con arraigamento en Vigo e Ourense. Creceron detrás do mostrador e cando tiñan 20 anos comezaron a dirixir. Eles rompen nisto o molde da empresa familiar en Galicia, que representa o 94,3% do total e achega o 82% do emprego privado
02 abr 2025 . Actualizado á 16:28 h.De ouro de lei é a dedicación e o esforzo de quen saca adiante un negocio. É das poucas cousas que non cambian co tempo: o traballo de montar e soster unha empresa durante décadas. As vodas de ouro cumprirá a finais de ano esta empresa familiar que naceu antes que a Constitución. É o negocio dun cuarteto de xoieiros formado por dous Migueles e dúas Marías. María Luisa e Miguel pais, e Miguel e María fillos. «Esta é unha empresa familiar na que a miña irmá e eu somos a terceira xeración. A primeira foi o meu avó, o pai do meu pai, que na posguerra se dedicaba a ir polas feiras para vender ouro e prata», comeza Miguel, emprendedor pluriempleado que con 20 anos cumpridos viuse o mando de parte da empresa familiar.
O avó de Miguel e María, pai de Miguel pai, tivo cinco fillos. O fillo maior montou xoierías en Vigo, o seu irmán pequeno abriu un local tamén en Vigo e Miguel (pai de Miguel) fixo o propio en Ourense. A primeira xoiería Suyza abriu as súas portas cando tocaba o seu fin 1975. «O meu pai ía co meu avó ás feiras, pero tomou a decisión de montar a primeira tenda en Ourense para dar servizo tamén aos clientes da cidade», unha tarefa á que, contan os fillos, non tardaría en sumarse María Luisa, a nai de María e Miguel.
Mentres daba os primeiros pasos a empresa de papá e mamá, eles ían á gardería ou quedaban ao coidado dunha tía en tempos en que nin existía a palabra conciliación. María, que é hoxe a alma do negocio familiar, a que está cada día tras o mostrador e ocúpase do cambio de escaparates cada dous meses, é apenas 15 meses máis pequena que Miguel. Ela naceu á vez que a súa primeira tenda, que a familia tivo en alugueiro. Ao pouco, decidiron comprar un local no centro, e no 94 abriu a segunda tenda.
Coa apertura do segundo local, nos noventa, chegaron as oportunidades e os problemas. Polo menos para o irmán maior, que se encargou nese momento da xestión desta segunda tenda co apoio da súa nai: «Pasas a ser, de súpeto, o xerente dunha empresa que non sabes dirixir, na que os teus empregados máis importantes son a túa nai e o teu pai», explica.
A empresa familiar representa o 94,3% (60.550 empresas) do total en Galicia, segundo datos da AGEF (Axencia Galega da Empresa Familiar), que reúne a 62 compañas con raíces e vocación de permanencia na comunidade. En Galicia, as empresas familiares achegan o 82% do emprego privado e nelas o habitual é, segundo estas fontes, que un fillo ou filla lidere a xestión cando a xeración anterior retirouse. Poden convivir pais e fillos na xestión, pero a sucesión non se produce realmente ata que a xeración anterior retírase da primeira liña de xestión.
Miguel e María son unha excepción neste aspecto. A eles a expansión do negocio familiar pilloulles con 19 e 20 anos, estreándose como adultos. E aí, cos seus pais en activo, deberon empezar a liderar. «O meu pai ten unha expresión moi galega que é: ‘Aí quédache'. Un día díxonos: ‘Aí quédavos'. Agora tócavos decidir», conta Miguel, que tras ocuparse da tenda 12 anos deu un xiro e fixo dúas carreiras, dous másteres, aprendeu seis idiomas e traballou en distintas empresas de doce sectores diferentes.
Xiros de temón
«Dicirlle á túa nai, coa súa experiencia, que cousas ten que facer rénxeche. Se se enfadaba, ao saír pola porta do negocio, pasaba a ser a miña nai, e era a persoa coa que eu vivía. Era complicado. Sempre nos deixaron facer. Tanto nos deixaron facer os meus pais que era ‘vós veredes como o facedes!'», conta Miguel. El e a súa irmá podían velo ou non claro, pero á súa nai e o seu pai si vían que facían, porque os pais non se desocuparon do todo do negocio xamais, nin sequera hoxe, que están xa xubilados, pero visitan cada día a xoiería, fan as xestións e recados que precisan os seus fillos. E son o valor da experiencia.
No 2008, Miguel desvinculouse do día a día de traballo presencial na tenda, tras anos de mostrador. Pero da xestión non se desentendeu. O traballo en remoto permite estar ao día. E cada xoves acode desde A Coruña, onde vive coa súa muller e as súas dúas fillas, a Ourense para abordar coa súa irmá María os asuntos da xoiería. No 2011, montaron o primeiro e-commerce da empresa, a web de venda en liña, que tivo unha segunda versión ao cabo de tres anos e está a piques da terceira este 2025. Desta parte ocúpase Miguel; dela ocupouse incluso cando vivía en Alemaña. Mentres, a súa irmá céntrase no trato con provedores e clientes. «Ela é a cara amable da empresa», asegura o irmán maior.
A rama familiar de xoieiros de Vigo posicionáronse no sector do luxo. Mentres, a rama ourensá sufría no 2017 unha inundación. Foi cando a nai se acababa de xubilar e María daba a luz á súa segunda filla. Miguel nese momento traballaba noutra empresa. «Expómonos: ‘Pechamos ou facemos algo distinto?'». Pecharon os ollos e arriscaron lanzándose á xoiería infantil. O feito de que María fose mamá principiante deulles a idea de apostar polo mundo infantil. Hoxe, a súa xoiería é referente en Galicia. María bota man da súa faceta de nai para ter iniciativas que dean faísca ao negocio. Miguel e a súa muller, Luisa, preséntanlle a María propostas creativas desde a súa axencia de comunicación e é ela a que as materializa.
Para celebrar o 50.º aniversario da criatura empresarial que viu á familia crecer teñen varias ideas, como unha campaña de microinfluencers para lograr chegar máis á xente.
Con 79 anos e 72, Miguel e María Luisa, os pais de María e Miguel, van á tenda cada día. Se hai que colocar bolsas, lazos ou arquivar facturas, ponse, sen renunciar ao aquagym.
Déixanse os pais mandar? «Ven que a miña irmá soa non pode. E se hai que facer un presuposto para un anel, o meu pai faio en 30 segundos». É o saber do moito facer.
María e Miguel van de feira dúas veces ao ano. Manteñen o vello costume coa que o seu avó paterno empezou nun oficio que saca brillo a diario ao valor do esforzo.
Jessica emprendeu da nada con 23 anos e hoxe é a xefa da súa nai: «Eu lánzome, a miña nai fréame, pero ao final ela sempre dá máis, loita por min»
Nai, emprendedora e xefa da empresa na que traballa a súa nai, Jessica Fabeiro (Padrón, 20 de setembro de 1995) pensaba xa en ser independente cando nin tiña maioría de idade. O habitual é que -segundo os datos da AGEF (Asociación Galega Empresa Familiar), tomados dun informe do Instituto da Empresa Familiar deste ano, na empresa de tipo familiar- os pais sexan os que están ao cargo e os fillos toman a vez tras a xubilación. O caso de Jessica rompe o molde. Estudou ata cuarto da ESO, fixo o bacharelato e, tras acabalo, sentiuse «un pouco perdida». Roldáballe a idea de estudar Fisioterapia, pero a presión da selectividade fíxoa dubidar e querer adiantar ao máximo a entrada no mercado laboral. Jessica quería estrear traballando a súa maioría de idade. Optou por un ciclo superior. «Na miña mente sempre estivo traballar e ser independente. E decidín facer en Santiago Estética Integral e Benestar», comeza a relatar.
No verán de cuarto da ESO, dedicou as tardes para traballar na cafetería do restaurante familiar do seu marido. Non o fixo por papá e mamá: «Era por min. Porque canto menos tivese que pedirlles aos meus pais, que sempre mo deron, para min era mellor».
Jessica, cunha irmá 12 anos menor, ten a responsabilidade habitual dunha primoxénita. A diferenza de idade coa súa irmá pequena aumentou o peso de ser a maior.
Tras formarse no ciclo de Estética Integral, a Jessica xurdiulle facer unhas prácticas en Bertamiráns. Quedou no centro para cubrir unha baixa de maternidade a xornada completa, que se reduciu á metade en canto a empregada á que substituía volveu. Nese momento, Jessica compaxinou o seu traballo no centro de estética coa axuda no restaurante dos seus sogros.
«Empecei colocando catro pestanas a unhas amigas na casa e todo foi a máis. Unha amiga contoullo a outra, a outra á outra e a cousa aumentou»
Mirando o futuro, as ganas de Jessica querían innovar. Empezou a facer formacións. «A primeira das máis serias que fixen foi de extensión de pestanas. Eu propúxenlle á xefa facer as extensións de pestanas na clínica e díxome que non. Así que empecei colocando catro pestanas ás miñas amigas na casa e todo foi a máis. Unha amiga contoullo a outra, a outra á outra e a cousa aumentou!», revela.
Jessica empezou a facer clientela antes de ter local. Vendo que a súa xefa non se decidía a incorporar novidade, Jessica fixo a maleta e foise a unha feira de estética en Madrid acompañada da súa parella, Fabián. Na feira, «nun das casetas, o da radiofrecuencia Indiba, coñecín a Carlos e a Jorge. E volvín a casa e, moi eu, díxenlle ao meu pai: ‘‘Vin unha máquina...! É unha máquina que vale máis de 20.000 euros, pero é un referente, é moi boa”. O meu pai díxome: ‘‘Pois terás que valorar ti”». Aos quince días, Jessica comeu en Vigo con Carlos e Jorge en compaña dos seus pais. A razón levaba a dubidar se en Padrón habería mercado para aquela máquina que a enfeitizou en Madrid, pero a súa intuición dicíalle: «Lánzate». Un crédito persoal deu valor ao seu corazonada. «Jorge e Carlos dixéronme: ‘‘Se ves que en seis meses a máquina non funciona como che dicimos, recollémoscha''. Pedinlles que o deixasen escrito nun papel». Pouco confiada á sorte, esta muller que ante a dúbida prefire arriscar lanzouse a emprender montando o seu negocio nunha entreplanta. Así arrincou o soño de Jessica, con axuda dun crédito persoal. Os seus pais apoiárona en todo. «No pobo oíase que o meu pai me montou a clínica, que é millonario... O meu pai é unha persoa autónoma que se dedica a traballar e punto», aclara a emprendedora.
«Ao cambiar a un local máis grande, tiven que tirar máis da miña nai. Díxenlle: ‘‘No canto de axudar, prefiro que te quedes a traballar comigo a que te vaias a outro sitio e ter que contratar a outra persoa”»
«TIVEN QUE TIRAR DE ELA»
Nese duro momento de despegamento, no 2018, a nai de Jessica non traballaba. «E eu necesitaba a alguén que me axudase coas xestións. Ela fíxoo como a miña nai, pero o negocio foi crecendo e o traballo tamén».
Coa mudanza dun local de 80 metros a outro de 250 fíxose máis notoria a necesidade. «Ao cambiar a un local máis grande por necesidade de espazo, tiven que tirar máis da miña nai. Díxenlle: ‘‘No canto de axudar, prefiro que te quedes a traballar comigo a que te vaias a outro sitio e ter que contratar a outra persoa”», comparte Jessica, que non ignora o valor emocional engadido, irreemplazable, que ten empregar a unha nai.
O crecemento de Jessica Fabeiro Beauty Experiencie foi espectacular. «Nunca imaxinei que iamos chegar ao momento en que estamos agora», confesa a mozo empresaria, que fai un tándem estelar coa súa nai.
Os seus clientes son, na súa maioría, «de fóra». A tecnoloxía que teñen é exclusiva en Galicia. Xente que antes se movía a Madrid ou Barcelona visita Padrón para regalarse unha das experiencias de beleza de Jessica, nun centro que conta con rexistro sanitario, e un equipo de dúas doutoras, dous recepcionistas e catro persoas traballando en cabina que completan esta nai e esta filla complementarias.
«Parecidas a miña nai e eu non somos —di Jessica—... Nos xestos pode ser, pero temos formas de pensar que son moi diferentes. Ela é moito máis de adaptarse e non ten esa mentalidade de querer avanzar. A miña nai non toma ningunha decisión sen estar eu. Sempre agarda a miña palabra para tomar unha decisión».
Jessica sae máis ao seu pai en capacidade emprendedora e personalidade executiva. «A miña nai é de frear. Vai freando, prefire que non te metas en complicacións», explica. A Jessica, en cambio, cústalle «frear». É algo que ve máis claro desde que é nai de Sofía. «Antes o meu fillo era a clínica», di quen valora «o ben que responde o equipo». Pero a Jessica xéralle inquietude non estar tan presente no seu negocio. «Antes de que nacese a miña filla, estaba eu as 24 horas do día. Agora véxome na casa, con Sofia, e pregunto como lle foi a cada clienta coa que non puiden estar», comenta.
A forma de ser nai vai cambiando co tempo. É algo social, xeracional. Se a Jessica a súa nai dille que non «pasa nada por que Sofía vaia un intre á gardería», Jessica pensa que non tivo á súa filla «para deixala na gardería». Dúas posturas razoables, pero é un ben intransferible a seguridade maternal.
Separan o persoal e o laboral?, é posible ou como se fai cando leva ao terreo da empresa o vínculo nai-filla? Jessica e Mari Carmen vense a diario na clínica e comen en familia por costume os domingos. E eses domingos de lecer deixan o traballo (ou inténtano) fóra do prato.
Mari Carmen é un apoio vital para Jessica no traballo e na conciliación. É Jessica comprensiva como xefa coa súa nai? «Creo que si! Sono con todas. E a miña nai, aínda que me frea, ao final sempre me di que si. O que me doe dóelle a ela. Ao ser a miña nai, ela loita sempre por min. Sempre dá máis. Vénme cunha bolsa de laranxas ou tráeme un táper á hora para comer... Sempre dá máis do que pido, sempre», conclúe a emprendedora que fai da beleza unha experiencia de luxo nas beiras do Sar.