Por que os cociñeiros galegos rexeitan «MasterChef»? «Nestes programas, o primeiro día non colles nin un coitelo»
YES
Profesionais do sector da hostalería desmárcanse de uns concursos que, ata hai pouco, eran a meca dos grandes chefs. Alegan prácticas pouco ortodoxas: «Nos primeiros cástings non colles unha tixola, o importante é dar ben en cámara»
07 may 2024 . Actualizado ás 19:42 h.Cando MasterChef chegou á grella televisiva, Gran Hermano enfilaba a súa edición número 13 —12+1, para a moi supersticiosa Mercedes Milá—, e Sálvame consolidábase como o buque insignia de Telecinco, en parte grazas a unha princesa do pobo que retorcía a meritocracia. En Antena 3 arrasaba A túa cara sóame, o último formato que conseguiu reunir a toda a familia fronte ao televisor, antes de que as plataformas de streaming segmentasen o plan de mantita e —Netflix— peli. Catro reinventaba por aquel entón os programas de citas, e con Luján Argüelles no papel de Cupido, cultivaba envexables datos de audiencia grazas a Quen quere casar co meu fillo? ou Un príncipe para Corina. A 1 daba paus de cego. Salvara os mobles con algunha serie icónica como Amar en tempos revoltos ou A hora de José Mota, que acabaron mudándose a cadeas privadas. E entón chegou MasterChef.
Arguiñano era o rei da cociña ata que España coñeceu a Jordi , Pepe e Samantha. Representando papeis perfectamente identificables para o gran público —o guaperas bordo, o tragaldabas bonachón e a dama de ferro—, acompañáballes entón unha ex Miss España parella de toureiro para pórlle á guinda do pastel un toque cañí.
Chegaron os «foodies»
O perfil dos aspirantes das primeiras edicións, sumado a uns valores —sacrificio, esforzo, paciencia— que lembraban aos que catapultaron á fama aos triunfitos da primeira edición de OT , fixeron as delicias dunha audiencia que podía ver MasterChef e comentalo no traballo ao día seguinte sen medo ao rubor. Pero non se limitaba a charla ao quen cae mellor: Ninguén o viu vir, pero de súpeto media España sabía o que era un coulis e un cuarto dela empezou a denominarse foodie. Os cociñeiros chegaron a un punto de fama só ao alcance de estrelas da música, o cine e a televisión, e aparecer nunha proba de MasterChef convertíase para os chefs en garantía de éxito nos seus restaurantes, polo menos nas semanas posteriores ao programa. A pesar de que o billete do menú roldase os 100 euros.
Do tirón de MasterChef beberon infinidade de locais, democratizouse o concepto de turismo gastronómico e o resto de cadeas de televisión sumaron ás súas grellas formatos parecidos, intentando dar coa fórmula da Coca-Cola. Chicote atopouna ao seu xeito, por exemplo. Tamén Begoña Rodríguez, gañadora da primeira edición de Top Chef e unha das cociñeiras máis prestixiosas do panorama actual.
Quitarlle méritos no culinario a MasterChef é tan inxusto como negar que o programa se atopa desde hai anos nunha ruela escura do que non sabe ou non quere saír. Se tempo atrás os chefs pelexábanse por estar uns minutos nas cociñas deste talent, hoxe son moitos os que non só recoñecen que non irían, senón que expoñen como «negativa» a deriva que tomou este concurso, que cada vez se ve envolvido nunha polémica de maior calado.
Pablo Galego é un dos cociñeiros máis viscerais que hai en Galicia. Basta con ver as respostas que dá aos seus clientes en plataformas como TripAdvisor. O seu perfil podería ser, a priori , perfecto para eses directores de cásting que buscan guindo, valentía e personalidade nos xuíces destes concursos. Este cociñeiro, que ten o seu restaurante homónimo no centro da Coruña, presentouse ás probas de Top Chef (Antena 3) meses despois de que MasterChef saíse ao rodo. Aquel concurso buscaba ao mellor chef do país. Pero con condicións.
Segundo conta este profesional, «hai que ter en conta que unha cousa é a cociña e outra un programa. O principal é xerar audiencia, por iso ninguén pode ser moi perfecto pero tampouco un necio; é coma se rodases unha película, pero os actores son os cociñeiros», e engade: «Cando me presentei, o primeiro día de cámara seriamos uns trinta, e fixéronnos probas de cámara, porque querían ver como falabamos, o noso perfil psicolóxico... Pero non collemos nin un coitelo nin unha tixola. De xeito natural fomos facendo grupos, e no meu había xente con looks moi marcados entón, con tatuaxes e piercings... unhas tribos urbanas tremendas, e dixen: ‘Estes vanse a quedar'. E efectivamente, así foi, sen tocar nada de cociña. Logo a eles xa si lles fixeron outro tipo de probas, pero a primeira criba baseábase en se gustabas en cámara ou non». Galego xustifícao: «En televisión sería moi aburrido reflectir o día a día dun restaurante; claro que hai momentos de crise, de tensión e de risos, pero fai falta un guion para que as cousas funcionen».
Nos últimos anos non foron poucos os participantes de MasterChef que denunciaron prácticas non demasiado ortodoxas por parte do programa. O caso de Patricia Conde foi soado. Despois de que a presentadora baixa os brazos na semifinal dunha das edicións celebrity, declarou: «Non podo coas mentiras, e antes de ofender a un compañeiro ou crerme mellor que ninguén prefiro rirme de min mesma e ofrecer o show que tanto me pediron cando me botaron. É televisión, non é realidade».
A morte de Verónica Forqué tamén puxo ao programa entre as cordas, polo menos en redes sociais. Tras saír á luz o seu falecemento, semanas despois de que pasase polo talent, moitos usuarios lembraron o esgotamento palpable que a actriz sufría nas probas, e cantas veces dixo que non podía máis.
Os mesmos valores que facía dez anos eran eloxiados polos seguidores do programa —sacrificio, esforzo, paciencia— fóronse volvendo perniciosos, e pasando factura a aquel Alberto do «león come gamba» ou a esa Saray que presentou unha perdiz sen desplumar. O xurado non pasa unha e faino saber. E, se non, que llo digan a Tamara , unha das concursantes da edición vixente. É o enésimo escarnio ao que se someteu MasterChef e, neste caso, ten como protagonista a unha consultora aspirante a cociñeira e ao pluriestrellado Jordi Cruz.
A participante fixo unha alegación en prol da súa estabilidade emocional e decidiu abandonar o concurso, argumentando que se sentía «excedida». A reacción do cociñeiro catalán foi de todo menos comedida: «Moi ben, ciao, o seu delantal e a súa porta; aquí non pasou absolutamente nada». A polémica servíase fría e en bandexa de prata, e nela meteuse ata a ministra de Sanidade, Mónica García, que valorou positivamente a decisión «valente» dunha concursante que, cabe dicir, aos poucos días saía quitándolle importancia con Cruz en redes sociais.
Este e outros exemplos sérvenlle a Ricardo Fernández Guerra, docente da FP de Cociña no CIFP Carlos Oroza de Pontevedra para, se non rexeitar, sen dúbida afirmar que nada ten que ver o funcionamento deste tipo de programas co que sucede nunha escola que forma a futuros chefs. Para este profesional, que se ha curtido no máis selecto da alta cociña, «é fundamental que no equipo reine o compañeirismo e abandonar a competitividade; pero, sen dúbida, as prácticas que poñan en risco o benestar das persoas». Continúa: «É certo que nun restaurante hai certo esquema militar, as funcións están moi delimitadas e cada un sabe cal é o seu papel, pero hai que intentar deixar as tensións ao carón e eliminar esa imaxe de que o primeiro é o traballo e logo a vida presental; iso de dedicar quince horas ao día á cociña fai moito que deixou de estar ben visto».
Segundo a súa opinión, si houbo un tempo no que os programas de cociña xeraban certos estereotipos, «e algúns alumnos chegaban a clase pensando que ían ser o próximo estrela Michelin e que o máis importante era ser creativo. Isto, por sorte, pasábaselles aos quince días, porque en clase empezamos por algo tan básico como o estropajo. E eu non vexo que nestes concursos déaselles moita importancia á seguridade alimentaria e a hixiene».
Úneche á nosa canle de WhatsApp
Ademais, pensa que tanto eses clientes que buscan unha cociña de calidade, como os propios hostaleiros, queren estar en lugares onde se respecten os horarios e os dereitos dos traballadores. Opina igual Andrea Cameán, do restaurante Material, en Malpica. E isto choca frontalmente co que promulgaba, polo menos mentres durou o programa O Xef (Catro), un dos mellores cociñeiros do mundo: Dabiz Muñoz. O responsable de DiverXo congratulábase de traballar 16 horas ao día, e asumía que non todos os aprendices serían capaces de seguirlle o ritmo. Para Cameán, que conta cun dos restaurantes máis punteiros da comunidade galega —recomendado pola guía Michelin—, «é prioritario que en cociña todo o mundo teña claro o seu papel, pero tamén que reine o bo rolo, xa que se non é así isto transmíteselles aos clientes. Por iso é fundamental o respecto en todos os sentidos, e deixar os egos ao carón».