Lucía acaba de pór fin a unha relación de violencia: «É peor os malos tratos de despois da denuncia»

Os cinco primeiros anos da relación foron «normais». Pero cando naceu a súa filla, fai agora dez, Lucía, o nome co que quere preservar a súa identidade, empezou a caer aos poucos ao pozo. Foi algo moi progresivo e moi sutil, ela apenas se ía dando conta. A súa exparella empezou a illala da súa contorna, tamén dos seus cinco irmáns, cos que estaba moi unida, e incluso, dalgún xeito, do seu traballo, que a el nunca lle gustou. Animouna «» a que se pedise unha excedencia para quedarse coa nena na casa. Tampouco vía ben que quedase con alguén para tomar un café. «Eu calábame, choraba, sufría en silencio, pero íamo crendo. No fondo, facíame sentir mal, críame que eu era a culpable, e que iso non estaba ben, e só me dedicaba a el e á nena».

Un par de anos despois o control foise intensificando. Miráballe as mensaxes do móbil, ás veces era soar, e el xa ía correndo a lelo. A cousa derivou ata tal punto que se viu obrigada a mentirlle se quedaba coa súa familia, porque para el era «un ataque». Ela entrou nunha pequena depresión, e empezou a perder as ganas de facer cousas. Seguía sen darse conta do que estaba a pasar. «Entrei nun estado de submisión tremendo, a min como o computador se me daba fatal, ás veces dáballe a clave, pero nunca pensei eu que isto ía repercutir así, que me ía a controlar os correos, as mensaxes... Era como que non tiña vida, todo tiña que pasar por el. Empezaban os insultos, os berros, eu tiña a culpa de todo. Eu non conduzo, pero el si; eu puña o GPS, e se nos perdiamos, a culpa era miña».

O traballo era outra fonte de problemas. Lucía, que é sanitaria, con frecuencia víase obrigada a aceptar os contratos que lle daban. «Alteraban a miña vida, pero o meu traballo gústame, e el non me deixaba..». Foi normalizando a situación e asumindo que ela era a culpable: porque deixaba á súa filla, porque se ía a traballar, se non vía os amigos era porque unha vez que tes familia hai que envorcarse nela, e xa non os podes manter... Para alguén tan familiar como ela, o máis complicado era estar lonxe dos seus, que preferiron manterse afastados despois dalgún que outro altercado coa súa exparella, e cos que, co tempo, acabou perdendo a relación.

Na rúa de madrugada

Pouco antes da pandemia, a súa saúde non era a mellor. Á depresión sumáronselle outras complicacións, e el tamén caeu nun estado depresivo. Intentaron porlle solución, recorreron, incluso, a profesionais, sen éxito. Como persoal sanitario de Urxencias viviu o covid en primeira liña, e cando ela se contaxiou, sumado á depresión que se agudizou con todo o que estaba a vivir, non obtivo da súa parella ningún apoio. Todo o contrario. «Aproveitaba para meterse comigo». Cando se incorporou de novo ao traballo, solicitou unha redución de xornada por conciliación. El tamén, aínda que aproveitaba as súas horas libres para estar detrás dela. «Que se non facía ben as cousas, que se lle desobedecía en todo, que se lle levaba a contraria... E á nena igual. Se sacaba boas notas, que tiña que estudar máis», explica Lucía, que confesa que nese momento ela non se deu conta de como lle ía gañando terreo.

A relación pasou a outra fase. El berraba por todo, e provocaba nela un estado de shock que só conseguía bloqueala e deixala sen capacidade de reacción. «Se alguén lle levaba a contraria na rúa, púñase como un tolo, enfrontábase, e púñanos á nena e a min en situacións... Incluso conducindo, picábase co outro, a perseguirse no coche». Empezaron a sucederse estes episodios violentos, e a cousa foi a máis. Comezou a botala de casa de madrugada. «Deixaba á nena dentro, porque non tiña onde ir. Refuxiábame na casa dalgunha veciña ou amiga ata que acougase. Ao final, volvía dicíndolle que a culpa era miña e pedíndolle perdón. Facíao pola miña filla». Isto repetiuse en cinco ocasiones, ata que un día ela estaba na casa, conversando cunha amiga, que vivía en Londres, dicíndolle que a ía a ir ver, cando el empezou a berrar e a tirarlle as cousas pola fiestra. Afortunadamente, un veciño decatouse e avisou á policía. «El intentou forcexar comigo, empurroume contra a parede, eu non me dei conta, pero estaba a sangrar polas mans». Cando chegaron os axentes, ela acusouno de pegarlle, e levárono detido. Os efectivos da UFAM [unidades policiais especializadas na loita contra a violencia machista], acompañárona a pór a denuncia, mentres uns amigos encargáronse de recoller á pequena, que, afortunadamente, non estaba na casa.

Lucía denunciouno, e cando regresou a polas súas cousas ningún axente acompañouna, a pesar de que el xa estaba libre. «Dixéronme que o sentían moito, pero que non había efectivos». Viuse soa, na rúa. «Foi horrible, penseime moitas veces se tiña que denunciar. Non me deron opción dunha casa de acollida, porque non a tiñan, dábanma noutra localidade, e non podía cambiar á nena de colexio. Non tiña dereito a ningunha axuda, dixéronme que fose ao punto de encontro da violencia de xénero, e para min foi o peor sitio. Déronme a cita un mes despois, eu estaba na rúa literalmente, se non fose por este amigo que me ofreceu a súa casa». Un lugar que tivo que deixar ao mes seguinte. Outra amiga alugoulles un cuarto, pero tamén a deixaron, porque tivo que entregar o piso. Xa pasou un ano disto, e o problema da vivenda aínda non se arranxou. Actualmente, comparte piso cunha muller. Vive coa súa filla nun cuarto.

 A prioridade, unha casa

Nas inmobiliarias dinlle que a súa nómina non é suficiente para alugar un piso, polo que lle chegaron a pedir 2.500 euros, e como traballa, e chega ao limiar de ingresos mínimos, non ten dereito a axudas. Por non falar de que leva un ano en lista de espera para os pisos de protección oficial, que se adxudican por sorteo. «É o meu calvario, non podo ter un piso, e ti imaxínate como nai, síntome fatal, non podo ter á miña filla todo o día nun cuarto. Eu soa, aínda, pero cunha nena...». A súa prioridade é atopar un lugar para vivir as dúas tranquilamente, algo, ademais, fundamental para solicitar a custodia íntegra da menor. «Cando puxen a denuncia, déronma durante un mes, de xeito provisional, a expensas de que no xulgado de Menores ditásense as medidas no mes seguinte. Con todo, a avogada de oficio que tiña nese momento non o fixo, e posteriormente, os avogados convencéronme para chegar a un acordo con el, polo que eu tería a custodia, e el poderíaa visitar dous día á semana. Este pacto caducou en setembro, e pola folga dos xulgados aínda non se reformularon novas medidas, así que, de momento, a custodia está a levarse así». O conflito xudicial tamén evitou que se renove a orde de afastamento. Lamentablemente, a nena converteuse nun instrumento de manipulación, e el ameaza con quitarlla porque ela non conseguiu unha estabilidade. «Eu non quero pór máis denuncias, non quero cada vez que lle vexa, estar a chamar á policía. A miña filla xa ten 10 anos, e non quero escándalos, e menos no cole. Por iso, calo, vou e déixolle que el gañe», sinala.

Insiste en que institucionalmente «está abandonada», porque non pode recibir ningún tipo de axuda. «É ir para que non che dean ningunha solución. O único que recibín foi no traballo, que me cambiaron de centro para conciliar», apunta Lucía, que agarda poder chegar a un acordo con el para que lle dea a custodia a cambio de non denunciarlle máis. «Vivín un inferno, e se volvese atrás, non denunciaría, porque aumenta máis o odio. A denuncia para el foi peor, xéralle sede de vinganza. No meu caso é peor os malos tratos de despois da denuncia. Cando ten á nena colga o teléfono, non me deixa falar con ela... As detencións son moi bonitas, pero as vítimas estamos desprotexidas. Eu non digo que ma dean gratis, pero si acceso a unha vivenda alcanzable, de 500-600 euros, para eu poder facer a miña vida, porque agora non podo. Teño que estar nun cuarto, e iso psicoloxicamente a min mátame. Hai momentos nos que me veño abaixo e digo: ‘Non quero vivir máis'. Non me matou cun coitelo, pero matoume psicoloxicamente», confesa Lucía, que se aferra ao traballo, «que lle dá a vida», e a unha amiga que lle está axudando en todo o que pode. «Animoume a escribirlle ao Defensor do Pobo, e dentro duns días teño unha cita coa asistenta social da miña localidade, a ver se teño sorte». Agardemos que si.

Institucionalmente

síntome abandonada. As detencións son moi bonitas, pero estamos desprotexidas. Eu non podo facer unha vida normal coa miña filla”

---

---

---