Así se vive nunha casa de 1924

É a primeira reportaxe que fago descalza. E é que unha casa que pisou o mesmo Álvaro Cunqueiro, e con tan «boa vibra», pídeche sentila desde a planta do pé. Antes de abrir o enreixado, que produce un marabilloso chirrido ao vintage, e atoparme coa súa magna fachada amarela e branca, escoito desde o exterior un piano. Mellor devandito: o piano. Un Yamaha C7, préstamo da prestixiosa casa Markson que tocaron Steve Wonder e Alicia Keys, que estivo no Royal Albert Hall e Ou2 Areas e que veu case derechito de Londres a Mondoñedo, no 2021, grazas aos novos inquilinos. Sen ter posto un pé aínda nela, o Palacio Santa Emilia, que tamén é centro cultural e aloxamento boutique, sabe da miña chegada polo timbre. Soa ao trinar dos paxaros. Abre o portón Víctor Gómez e ao microsegundo aparece no impoñente hall Juan Rezzuto. Madrileño e arxentino, respectivamente. Ambos, dirixen o estudo de piano WMKT de Londres. Aquí quixeron estender o seu proxecto londiniense e non atoparon mellor lugar para materializalo que unha casa á altura dun gran soño: o Chalé de Pepín e antes Chalé do Granadero. Vivenda de estilo indiano de 1924 da que se namoraron. Pero como é vivir nun lugar con tanta soleira e non deixarse levar polas novidades de Ikea? Ese amor seu expandido polo antigo e con pátina fai que para os donos vivir a experiencia total de Santa Emilia sexa unha viaxe no tempo. E para o que ten a sorte de recibir a súa cálida benvida. Os mobles que se almacenaban tiñan aínda moita historia por contar e sen ir parar a punto limpo. Agora cóntana, tendo engadido eles mobiliario e elementos decorativos de sabor anello, incluso victoriano, algúns do Reino Unido, como o piano. A casa contaxiouse de certo aire british.

ARXENTINA: IDA E VOLTA

É un exemplo da preciosa arquitectura indiana porque o promotor inicial, Manuel López Rivas, foise a Buenos Aires, onde fundou un negocio de camisas que chegou a competir «coa única sucursal no mundo de Harrods, na capital arxentina», explican na web (www.santaemilia.é) e aquel éxito axudoulle a construír a casa. A segunda etapa arrincou en 1933, ao mudar de propietarios e encher o lugar Pepín — fillo da nova dona (Dona Auxiliadora)— de cultura e arte, algo do que volve ser espello, agrandándose hoxe co tributo á persoa que introduciu a Juan no mundo da música, a súa avoa Emilia. Mellor definición, imposible: «Unha contorna evocadora e misterioso onde o pasado e o presente fusiónanse nun abrazo artístico».

Aínda que é certo que unha aura de misterio cóase ata os ósos, propia de fogares centenarios (descoñezo se é pola mirada penetrante do cadro dunha muller entrada en anos ou polo crujido do chan orixinal), Víctor e Juan lograron crear un ambiente en grao sumo acolledor. Tanto que non se me escapa polo rabillo do ollo que á dereita, nun gran salón, está posta a mesa para tomar o té, con pastas e peras. Como anfitrións xa lles dou matrícula de honra. Así comeza o meu «teletransportación». Non estou en Abbey Road, pero é o máis preto que me sentín. Como o digo. De feito, a chamada planta nobre consta de petit reception, drawing room, foyer e salón comedor. Ambiente palaciego. Tamén se ve o sinal dos avós de Víctor nunha foto en branco e negro e nalgúns mobles de delicada factura: «El era de Guadalaxara, pero foi ebanista en Madrid». É autor dun dos xogos en madeira dos cuartos e dun espello con dúas sirenas no recibidor. «Víctor cóntache máis o sentimental e o anecdotario», toma a palabra Juan, explicando que á súa dereita descansa unha librería orixinal da casa. «O computador non é de 1924», apostilo. «O moble ten a particularidade —prosegue— de que coñecemos tamén á filla do que o construíu, que vive en fronte. Fixo tres mobles para esta casa. Este é moi particular».

Destaca igualmente a colección de cadros «de cando esta casa fixo vida, entre 1924 e aproximadamente 1960». Case 30 soamente eran do famoso Pepín, achegados pola súa viúva para Santa Emilia. «Tamén moitos libros que son da casa, entre os máis antigos un de 1879, Vida e misterios da gloriosa Virxe María A nosa Señora», indica co mesma nas mans. Non se se me animaría a lelo. Nin con nocturnidade nin con aleivosía. Pero aí está a xoia literaria, compartindo espazo coa que vea unha biblioteca bilbaína dos anos 40, a Encyclopedia Britannica.

«ESTÁ MIMOSA A CASA»

«Toda a pintura das paredes da casa está feita en cal. Non hai un só material sintético en toda a restauración. Está bo por unha banda. Por outro, está moito máis mimosa a casa», di Rezzuto con ese dominio da linguaxe e a comunicación que adoita ter o arxentino, e que forma parte xa da alma da casa, sen referirme a experiencias espiritistas. Polo menos non fun testemuña de ningunha na miña presenza. «O de mimosa' ‘matoume», recoñezo en voz alta. A inspiración inglesa victoriana nótase en cada recuncho. Mirando ao teito, en especial nos raíles que serven para colgar cadros ou tapices: «En Inglaterra están por todas partes, non nas casas de clase media, senón nas grandes. No noso piso de Londres, eses raíles non os temos». «Ten a versatilidade de que podes colgar os cadros sen ter que facer buracos nas paredes», agrega Víctor.

Noutro salón contiguo, hai unha mestura de estilos. A señora do cadro ségueme mirando. Un enorme espello preside o local, a imaxe e semellanza dun drawing room inglés ou «típico salón español onde un vén despois de cear», explica Rezzuto. Víctor ten os seus libros de lectura nunha mesita. «Esta é unha parte da casa onde queremos ter retratos como o desta marquesa madrileña, pero tamén tratamos de conectar con Mondoñedo co dun oleiro e un canteiro». Xunto á cheminea, unha espada do bisavó de Gisela Paterno, que está a preparar pan xunto con Silvia. «E a súa espada, porque ela tamén é ninja», di Juan. A miña cara transmuta ao asombro, e é a mesma que poño cando di: «Si, hai algo de Ikea na cociña, pero está bastante respectada». O gran salón da planta nobre presídeo unha peza chinesa de principios do século XX «que se usaba moito na etapa art déco en Inglaterra», describe. Máis cadros imprimen personalidade á estancia onde hai típicas alacenas galegas e a pintura dun fermoso cabalo branco, do avó de Víctor, que me evoca ás San Lucas. Pino tea, álamo e castiñeiro son as madeiras principais de Santa Emilia. En parte ven na escaleira que conduce ás plantas superiores onde todos os cuartos zumegan historia. Catro son do aloxamento boutique, embelecidas por mobles indianos. Ata o baño é fiel á súa orixe, con vistas ao xardín duns 3.000 metros cadrados. Case 900 de casa, respectando a división, altura (3,80 metros) e distribución de estancias e plantas. «O edificio ten unha estrutura diáfana. Iso asombra», sinala Gómez. Chegamos ao gran ático onde fan máis vida rutineira Juan e Víctor. E a terraza-torre elevada de 17 metros de altura que compite en querer tocar o ceo cun ciprés ao lado.

O té agárdame. Non son as cinco. Pero o momento é igual de máxico.

---

---