No areal máis famoso da comunidade, a medida que ascende a temperatura do aire descende a da auga
06 jun 2023 . Actualizado ás 00:56 h.O planeta Venus, visible estes días, móstranos que a beleza non é sempre o que parece. Os antigos bautizárono co nome da deusa máis fermosa porque brilla moito no ceo nocturno. Pero se destaca máis que ningún outro obxecto non é porque sexa precisamente bonito. A súa atmosfera reflexa toda a enerxía do Sol. Desde fai millóns de anos en Venus nin sae nin entra calor. A súa temperatura media ascende a 400 graos. Non ten, xa que logo, nada de bonito, senón máis ben aproxímase ao que entendemos por inferno.
O caso de Rodas lembra un pouco ao do veciño planeta. Non no mal sentido, senón todo o contrario. É un lugar cunha beleza que só se pode contemplar no seu máximo esplendor cando se ten diante. Con todo, tras o seu aspecto paradisíaco escóndese unha crúa realidade que todo visitante debería coñecer.
En febreiro do 2017, Gavin McOwan, xornalista especializado en viaxes do diario británico The Guardian situou á praia das Cíes na primeira posición entre as dez mellores da Terra. A publicación tivo unha gran repercusión e Rodas obtivo fama mundial. Pero no artigo o propio McOwan destaca unha circunstancia a ter en conta. «O lugar é un paraíso ata que un decide pór un pé nas súas augas». Así é. O mar cristalino e impoluto esconde unha experiencia bastante desagradable cando se entra en contacto coa auga, debido á súa baixa temperatura.
E hai máis. O artigo non menciona nada da calor extrema que pode chegar a experimentarse en Rodas. «Os días de intensa calor adoitan estar asociados a situacións de anticiclón ao norte da Península. Isto trae aire cálido desde África, que chega bastante seco ao sur de Galicia provocando subidas de temperatura importantes que afectan, en xeral, ás Rías Baixas, e en particular, á zona das Cíes e a praia de Rodas», explica Juan Taboada, de Meteogalicia.
Cando a atmosfera se configura de tal forma que chega o aire desde o continente africano, o termómetro pode superar facilmente os 30 graos en Rodas. Ollo. Chegados a este punto, hai que lembrar que ás veces o valor da temperatura do aire non reflicte a intensidade da calor que se está percibindo. Por iso, existe unha variable meteorolóxica que se chama sensación térmica e que mide xusto isto. Non goza de boa fama entre a comunidade científica porque non deixa de ser algo subxectivo. Seguro que che terá pasado máis dunha vez iso de estar con alguén que menciona «¡que calor fai!» e ti non sentes nada semellante.
Con todo, para o caso concreto de Rodas merece a pena mencionar o papel da sensación térmica. A orientación da praia provoca o que chamamos un «sol de xustiza». Nun día de anticiclón, a temperatura sobe moi rápido desde primeiras horas da mañá. En ausencia de vento, ao mediodía a calor resulta xa bastante hostil. A humidade impide, ademais, que o organismo refrigere con facilidade. É dicir, as características da illa e as condicións meteorolóxicas favorecen que a sensación sexa máis intensa do que marca o termómetro.
E cando a calor aperta tanto, a reacción natural pasa por buscar alivio no mar. É entón, cando se pasa dun extremo ao outro. «Isto débese ao sistema de afloramento costeiro. O mesmo anticiclón que trae aire cálido e ocasiona episodios de altas temperaturas ten asociados ventos de nordés porque a propia calor no resto da Península forma baixas térmicas. A combinación do anticiclón e a baixa térmica provoca que o nordés empurre a auga superficial cara á plataforma e que afloren augas máis frías. Ao estar Rodas na boca da ría é moi sensible a este fenómeno do afloramento, máis que as praias no interior», apunta Taboada.
Pero como de fría está a auga en Rodas? Os bañistas dirán «moito», aínda que acudiremos á ciencia. O proxecto oceanográfico Raia no que colaboran Galicia e Portugal dispón de varias boias que miden a temperatura da auga. Unha delas atópase nas Cíes. Resulta importante destacar, tal e como explica a oceanógrafa Silvia Torres, que non dá o valor exacto de Rodas, aínda que si permite facerse unha idea bastante aproximada sobre os rexistros na praia.
A serie histórica de datos deste proxecto científico no que participan Meteogalicia, Intecmar e Cetmar acada dez anos. A ciencia establece que para sacar conclusións climáticas sólidas ou sinalar tendencias, estas deben conter polo menos 30 anos de información. Devandito isto, a boia mostra uns datos que xa eran coñecidos antes de que se instalasen os medidores. A temperatura media en Rodas nos meses de verán de cando en cando supera os 17 graos. E o valor mínimo descende ata os 13. Para pór en valor as cifras, basta con mencionar que nas praias das provincias de Lugo e do norte da da Coruña, o mar adoita estar ao redor de 20 graos durante os meses estivais, a miúdo mesmo máis.
Curiosamente, en Rodas, a medida que ascende a temperatura do aire, descende a da auga. En ningún outro lugar de Galicia ocorre algo tan extremo. E non se trata do lugar máis cálido da comunidade. Iso é algo que lle pertence a algunhas localidades do sueste da provincia de Ourense, ou mesmo á propia cidade das Burgas. Con todo, si é probablemente o lugar onde a auga está máis fría, xa que o afloramento resulta moito máis intenso que noutras zonas do litoral galego.
O vento, a clave
Outra lección que nos deixa este tesouro galego sobre o que ocorre entre a súa area e as súas augas é que quen manda é o vento. A dirección do aire e a súa intensidade definirá dun xeito decisivo como será a súa experiencia na mellor praia do planeta. Consulte esta información xusto antes de ir, polo menos para saber a que aterse. Se, por exemplo, sopra do sur, case con toda seguridade se atopará cun día cuberto que talvez impida que sexa un día de calor, pero, e velaquí a cuestión, o mar estará moito máis cálido porque non haberá afloramento. Con todo, se acode ás Cíes nun día de calor vaia mentalizado de que será un día no paraíso, pero extremo. Ao final, como fan todos, acabará na beira. A brisa é a mellor aliada nas Rías Baixas en xeral e en Rodas en concreto.
E non debemos esquecer que o mesmo evento natural que provoca que a auga estea tan fría é o mesmo que nutre de vida as rías galegas. Sen afloramento non habería tanta cantidade e calidade de mariscos. Galicia é o que é pola choiva, pero tamén por este evento oceánico, un agasallo da nai natureza que se produce en poucos lugares da Terra. E só hai que pagar o prezo de bañarse nunha auga xélida. Aínda que isto tamén forma parte do encanto da nosa marabillosa terra.