José Francisco da Silva, de Mondariz, é o primeiro empregado da empresa de inserción laboral da asociación Diversidades Acole
22 may 2023 . Actualizado ás 09:49 h.José Francisco da Silva Vieira atopou en Mondariz o seu lugar no mundo. Concretamente, na parroquia de Lougares. Aí cultiva soños na terra dos seus antepasados. Este mozo natural do Brasil, que se asentou en Galicia coa súa parella en xaneiro do 2021, é o primeiro empregado da empresa de inserción laboral da asociación Diversidades Acole, unha entidade social sen ánimo de lucro que traballa pola inclusión social, o recoñecemento cultural e a cidadanía plena das persoas inmigrantes ou vulnerables.
Con só 25 anos, a traxectoria de José Francisco da Silva é xa un testemuño de resiliencia, paixón e procura de identidade. «Son novo, agricultor no rural, inmigrante, gai, descendente de xudeus e fago a revolución», defende con entusiasmo. Quere visibilizar a diversidade no rural, «porque non só hai maiores e patacas, tamén hai novas, inmigrantes ou gais. Eu considérome un cidadán galego de corazón, como moitos outros que hai no municipio».
Lembra que de pequeno, e do mesmo xeito que facía cos seus irmáns, o seu pai dicíalle que tiña que estudar moito porque «se non tería que coller a aixada». Agora, con todo, di que «usar o sacho é o mellor que me pasou na vida». «Ao final, estudei para acabar collendo a aixada e abrazando a agricultura ecolóxica. É o meu modo de vida e así fago a miña propia revolución», insiste este mozo que canta ópera mentres cultiva patacas. É «feliz» na terra que agora chama fogar.
É o primeiro traballador da empresa centrada na produción ecolóxica que iniciou a súa andaina en Mondariz este ano grazas a un acordo da entidade e o Obispado da Diocese de Tui-Vigo polo que lles ceden temporalmente preto de tres hectáreas de terreo nas parroquias de Sabaxáns e Lougares, explicou Santiago Avión, fundador de Diversidades Acole, entidade que só o ano pasado axudou a máis de 830 persoas na provincia. E tamén é, para José Francisco, o seu primeiro contrato en España tras dous anos encadeando traballos temporais que compaxinou con formación.
A pandemia pillouno en Alemaña, onde estudaba na prestixiosa Universidade das Artes de Folkwang e xa se iniciou como cantante lírico nas óperas dos teatros de Essen e Wuppertal. Por iso, é habitual escoitalo cantar un aria mentres, aixada en man, planta as cebolas, patacas ou allos porros.
«Tanto da universidade como de todas as miñas outras formacións gaño aprendizaxes, pero a académica non é a que me levou a conseguir atopar o meu lugar», sostén mentres remove a terra da que saen os primeiros brotes.
Xa coñecía Galicia porque estivo seis meses cunha bolsa na Universidade de Santiago no 2016. «Sentinme como en casa, polas similitudes coa lingua e a cultura», asegura. A pandemia de coronavirus puxo a José Francisco e ao seu marido contra as cordas cando estaban en Alemaña. «A vida cultural parouse en seco e, ao non poder traballar, chegamos a unha situación límite. Acordámonos do a gusto que nos sentiamos en Galicia e un amigo alugounos a súa casa en Mondariz», lembra.
Coa ilusión e a mocidade como bandeira, o matrimonio asentouse no municipio no que ambos atoparon traballo, aínda que os principios non foron doados.
«Descubrín a miña vocación pola agricultura por necesidade, cando empecei a cultivar os meus propios alimentos porque non tiña diñeiro para pagalos ao non atopar traballo e ademais son vexetariano», explica.
Iso foi no 2021 e desde entón continuou cultivando horto, corpo e mente facendo tamén un curso de panadeiro no centro de formación profesional e promoción rural EFA A Cancela, das Neves, de cara a diversificar o seu currículo ante a dificultade de atopar traballo, «algo extremadamente duro para un inmigrante», recoñece tras máis dun ano de procura activa.
Ningunha oferta era para el, así que optou por emprender e foi entón cando lle saíu ao paso o que tanto ansiaba, a pesar das advertencias do seu pai. «O meu soño era facer un horto ecolóxico porque fago unha agricultura de paz, libre de químicos, e fun ao Concello a falar coa traballadora social. Quería emprender, pero non tiña recursos e, de súpeto, topeime con que buscaban a unha persoa en Diversidades Acole para un proxecto de agricultura ecolóxica», di. Empezou en febreiro e o contrato inclúe formación co respaldo directo do ecólogo nigranés Alexandre Pereira. Tamén destacan a implicación de Rafael, o párroco de Lougares.
Cultiva a terra da que «botaron aos meus antepasados»
Unha das experiencias que máis lle reconforta é «cultivar a terra da que botaron aos meus antepasados». José Francisco conseguiu o pasaporte portugués ao ter demostrado que é descendente de sefardíes e espera, pola mesma lei, recibir tamén en breve o español. «Ninguén da familia sabía que tiñamos ascendentes xudeus. Investín moito diñeiro e tempo para facer a árbore genealógico de cinco séculos, a vida dun non europeo en Europa é moi dura», sostén.