Os comuneiros de Cabral deben devolver o alugueiro cobrado ao Aeroclub. O TSXG valida a expropiación de leiras de 1939 por «reconstrución bélica»
28 abr 2025 . Actualizado á 10:06 h.Novo revés xudicial contra as intencións das comunidades de montes de facer valer as súas esixencias de propiedade sobre terreos reclamados como de ancestral uso forestal. O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) rexeitou o recurso de casación exposto conxuntamente pola Comunidade de montes de Cabral e o Real Aeroclub de Vigo contra a sentenza que o ano pasado ditou a sección 6 da Audiencia Provincial negándolles dereito ningún sobre 27 parcelas reclamadas por Aena como parte da superficie do aeroporto de Peinador.
Inicialmente o Xulgado de Primeira Instancia número 4 de Vigo concedera aos comuneiros a titularidade das leiras que recentemente ocupou Aena para levar a cabo unha ampliación ao lado aire das instalacións aeroportuarias, xusto en terreos sobre os que se estendeu o campo de golf vigués e onde se quedou sen tres dos seus foxos. Pero esa sentenza foi recorrida por Aena, dándolle a razón primeiro a Audiencia Provincial e agora, de xeito firme, o TSXG. Este último fallo fai efectiva ademais a condena aos comuneiros para transferir ao operador aeroportuario todo o que a Comunidade de montes de Cabral cobrou ao Aeroclub de Vigo en concepto de alugueiro do chan da parte afectada do campo de golf desde o inicio do litixio (26 de febreiro do 2020) ata a data do fallo xudicial. Non concede cantidades polo tempo precedente ao entender que houbo «boa fe» na crenza da organización veciñal de que estaba a explotar terreos da súa propiedade.
O alto tribunal galego non acepta a tese das dúas entidades recorrentes dun posible erro na identificación da superficie que motivou o preito. O TSXG dá por bo o argumento do fallo precedente de que a expropiación urxente de terreos realizada polo Ministerio do Aire en 1939, por «necesidades de reconstrución bélica» para ampliar o proxecto do aeroporto que acabaría abrindo en 1954, fíxose adquirindo pola vía da desposesión a titulares de leiras particulares e non da organización comunal.
A sentenza considera plenamente identificadas e divididas as parcelas na serie de fotografías tomadas nos voos realizados polas Forzas Aéreas dos Estados Unidos en 1946 e 1957 para cartografar toda España, e non acepta que o uso dese chan fose cedido a terceiros. Ademais, non considera que a Comunidade de montes de Cabral probase durante a causa a nitidez dos planos de 1891 que aducía demostraría que as leiras obxecto de litixio eran realmente comunais e por tanto nunca perderán dita consideración.
A Comunidade de montes de Cabral acadou un acordo no ano 2010 con Aena pola disputa de parte dos terreos nos que se asinta o aeroporto, tendo que pagar o operador público 7,2 millóns de euros á entidade veciñal. Nesta ocasión, en cambio, o pulso xudicial chegou ata o final, negando incluso o TSXG validez de proba irrefutable o feito de que parte do chan en disputa constase inscrito no rexistro catastral en favor da organización de Cabral. «En ningún caso o Catastro determina propiedades nin se trata dun rexistro dirixido a recoñecer ou protexer situacións xurídico privadas», apunta o tribunal, engadindo que o obxectivo catastral é só tributario.
Tres reveses xudiciais previos que cambiaron a tendencia a favor dos comuneiros
A sentenza ratificada polo Tribunal Superior de Xustiza de Galicia subliña que non se pode presupor que as leiras que estean rodeadas de monte comunal teñan por iso esa mesma consideración. Dita conclusión é a que fundamentou os fallos que ata o de agora ditaminou a Xustiza contra as aspiracións das comunidades de montes, e en concreto da viguesa de Cabral, que xa acumula outros tres ditames contrarios ás súas reclamacións.
abril 2025
Unha nave disputada. O xulgado de Primeira Instancia número 10 de Vigo cuestionou este mes a infalibilidade de documentos dos séculos XVIII e XIX para determinar que unha parcela de 4.000 metros cadrados, na que se levanta unha nave industrial en Cabral, asentásese nun terreo comunal con antigüidade inmemorial. Considerou o fallo que o mapa de 1891 era só unha proposta de deslinde da que non consta unha resolución definitiva.
marzo 2025
Unha casa en Peinador. O TSXG estima que unha parcela con vivenda situada na rotonda de acceso ao aeroporto e construída nos anos cincuenta non se pode determinar que fose parte do monte comunal co que linda. De novo cuestionouse o mapa de 1891.
marzo 2024
Catro empresas. O TSXG revogou o criterio da Audiencia e o xulgado de instrución para conceder a catro empresas situadas en Ou Gorxal a titularidade da parcela adquirida en 1920 e que o Plan Xeral de 1993 cualificou o seu chan como urbano.