O día que Vigo viu reunidos a dous ditadores

Jorge Lamas Dono
jorge lamas VIGO / LA VOZ

VIGO

En setembro de 1950, citáronse na cidade Oliveira de Salazar e Francisco Franco para reforzar os vínculos ibéricos, nun contexto internacional de loita contra o comunismo pola guerra de Corea

26 sep 2023 . Actualizado á 18:54 h.

O 25 de setembro de 1950 reuníanse en Vigo Francisco Franco Bahamonde e Antonio de Oliveira Salazar, ditadores respectivos de España e Portugal durante varias décadas. Foi unha viaxe estraña porque non se realizou o habitual despregamento propagandístico que acompañaba cada visita do xeral a Galicia. Díxose que ambos os mandatarios quedaran para «examinar detidamente o presente momento internacional en harmonía coas estipulacións do tratado de amizade e non agresión hispano-portugués de 1939 e os seus protocolos adicionais». O momento internacional estaba presidido polo inicio da guerra en Corea, onde se enfrontaban os bloques comunista e capitalista.

Con ese momento de fondo, Salazar cruzou a fronteira en Tui, onde lle agardaba o ministro de Asuntos Exteriores de España. Ambos se dirixiron a Vigo para realizar un percorrido por distintos puntos da cidade, como o monte de Ou Castro e o pazo Quiñones de León, antes de emprender viaxe cara a Santiago de Compostela e o pazo de Meirás, residencia estival do ditador galego e os seus achegados.

En Castrelos

Ao día seguinte, os dous ditadores regresaron a Vigo, tras pasar por distintos puntos de Galicia, como a Escola Naval de Marín ou a illa da Toxa. Esa noite, Oliveira Salazar, como fixera dous anos antes Evita Perón, durmiu no pazo de Castrelos. La Voz de Galicia sacaba o 28 de setembro o comunicado oficial da Oficina de Información Diplomática do Ministerio de Asuntos Exteriores na que se falaba da perfecta concordancia entre os dous países e da súa efectiva cooperación. A prensa non se prodigou con información ao redor daquela visita. Tivo que ser unha orde ministerial porque incluso O Pobo Galego, entón xornal oficial do Movemento, pasaba no bico dos pés por aquela visita.

O día máis zumento daquel encontro produciuse o 27 de setembro. Ás nove da mañá, Franco e Salazar, cos seus respectivos acompañantes, saíron de Vigo cara a Portugal, cruzando a fronteira en Tui. A ditatorial comitiva dirixiuse cara ao Porto. O feito era realmente singular porque Franco apenas saíu de territorio español durante as súas longas décadas a cargo do Estado.

Na cidade do Douro, Salazar levou a Franco a comer a un cuartel novo. Non sabemos se os militares portugueses coñecían os plans de Franco de 1940. En pleno éxito alemán, e prevendo unha posible entrada na guerra, Franco ordenou realizar un plan de invasión do país irmán para tratar de impedir un posible ataque británico a través de chan portugués. Os distintos investigadores que estudaron ese asunto aseguran que non se trataba dun mero exercicio teórico, senón que estaba minuciosamente trazado. Incluso, nunha das reunións entre os ministros de Exteriores alemán e español, este último defendeu a idea de que Portugal debería estar integrado en España.

Viño do Porto

Soubéseno ou non, o caso é que o ditador español comeu a gusto cos seus anfitrións e, xa pola tarde, achegouse a Gaia para coñecer as adegas. Alí asinou nun dos barrís. O director da Real Compaña Vinícola do Norte díxolle a Franco que aproveitarían ese xesto para sacar ao mercado unha nova marca de viños denominada Do Caudillo. Despois, o ferrolán asinou no libro de honra das adegas, algo que xa fixera a súa esposa, Carmen Polo, durante unha visita realizada no ano 1942.

De volta ao norte, a comitiva hispano-portuguesa detívose nas localidades de Santo Tirso, Guimarães e Braga, para, finalmente, parar en Monçao para cear. Elixiron o palacio da Breijoeira, onde lles mostraron diversos bailes tradicionais da zona e degustaron pratos típicos da zona. O encontro entre ambos os ditadores concluíu aí. Francisco Franco regresou a Vigo onde estaba fondeado o seu iate, o Azor. Esa mesma tarde, tamén chegara a Vigo, procedente da Coruña, Carmen Polo. O alcalde de Vigo Pérez Lorente obsequiou _como dicían entón_ á ilustre dama cun te no pazo Quiñones de León.

Ao día seguinte, aínda permaneceu o xefe do Estado en Vigo. E ocorreu iso que temían en moitas ocasións algúns comerciantes da cidade: Carmen Polo saíu de compras. Acompañada polo coronel Peral, percorreu diversos establecementos. Mentres tanto, Franco apurou as súas vacacións a bordo do Azor.

Foi o 29 de setembro cando partiu cara a Madrid. Salvo pola presenza de Salazar, Franco pasou aquelas vacacións facendo o que máis lle gustaba, a pesca deportiva. De feito, o 28 de setembro, o Azor dirixiuse cara a Ponte Sampaio. Alí, a bordo dunha lancha motora remontou parte do río Verdugo e eloxiou a repoboación de peces que se realizou nese espazo, aínda que non sacou a cana nese ocasión ou, polo menos, non o recolleu a prensa da época.

Ao día seguinte, Francisco Franco e a súa esposa viaxaban cara ao palacio do Pardo na capital de España.