O xeólogo, xornalista e político vigués construíu un observatorio meteorolóxico e trazou as primeiras isóbaras
23 feb 2014 . Actualizado á 07:00 h.Eduardo Chao dá nome á Federación Veciñal de Vigo e ten praza no Casco Vello. Vigués de orixe ourensá, é un deses personaxes capitais na historia da cidade que brillou en ámbitos diferentes. Nado en Ribadavia en 1822 e falecido en Madrid en 1887, foi xeólogo, naturalista, xornalista, historiador e político do Partido Demócrata. Na I República chegou a ser ministro de Fomento e, nos últimos anos da súa vida, engadiu unha nova actividade ao seu currículo: meteorólogo. Ao momento de converterse no primeiro galego que trazou un mapa do tempo con isóbaras máis dun século antes do aparición de Meteogalicia.
En 1880, Eduardo Chao instalou no tellado da casa do concello, na praza da Constitución, o seu observatorio meteorolóxico. Contaba con pluviómetro, barómetro e anemómetro. Ademais das medicións propias, un sistema de sinais permitía aos cidadáns ter unha mínima previsión meteorolóxica. A través duns triángulos, cadrados e esferas, os vigueses podían saber se viña vento do sur, cargado de choivas, ou do Norte, con aire limpo. Ou se se aveciñaban altas presións e sol. O dispositivo contaba tamén cun reloxo de bóla, como o da Porta do Sol de Madrid, co que os vigueses puñan os seus reloxos en hora.
Amador Montenegro conta en Historia íntima de Vigo que a xente chamaba popularmente aos sinais «funiles e caldeiros» e narra como unha criada da súa casa negouse un día para saír á rúa para facer uns recados «porque ou animómetro corre moito e ou funil marca ou 6».
En Galicia, as primeiras series de datos meteorolóxicos aparecen publicadas en 1850 na Revista dos Progresos das Ciencias. Utilizáronse para iso as medicións do observatorio situado na terraza da Universidade de Santiago, que recollían presión, temperatura, humidade, precipitación e vento.
Trinta anos máis tarde, Eduardo Chao gastouse cinco mil pesetas, unha pequena fortuna da época, en montar o seu observatorio. E fixo dúas publicacións científicas coas súas medicións: O observatorio meteorolóxico de Vigo, en 1883, e Comparación das observacións meteorolóxicas de Vigo, 1884, coas estacións da zona cantábrica.
Nestes traballos analiza a situación atmosférica de Europa con motivo do forte ciclón do ano 1878 e traza o primeiro mapa de isóbaras realizado en Galicia.
«As apreciacións que fai sobre as situacións ciclónicas e anticiclónicas, así como o seu mapa isobárico de Europa son, sen dúbida, as primeiras feitas por un galego sobre meteoroloxía dinámica», afirma Francisco Díaz-Fierros nunha monografía sobre a historia dos estudos climáticos en Galicia.
Eduardo Chao anticipa tamén a meteoroloxía moderna, ao soster que non abonda coa lectura do barómetro «senón que é preciso coñecer a relación de varios meteoros entre si e nun espazo considerable do globo». O científico dáse conta de que son as observacións en diversos puntos, e trazadas nun mapa, as que poden permitir facer predicións fiables.
O noso autor aproveita tamén os seus traballos para facer apoloxía de Vigo e o que ningúns chaman, audazmente, a súa microclima. E conclúe que a súa meteoroloxía non dista moito da de Niza ou Málaga, polo que é un clima idóneo «tanto para a residencia invernal como para os excursionistas estivais».
Así que xa entón defendíase que Vigo e a súa ría serían unha especie do Caribe galego cos seus veráns cálidos. O mérito de Eduardo Chao é que quixo facelo con argumentos científicos. Un século antes que Santiago Pemán, este vigués deunos a coñecer as isóbaras.