A ruta que comeza no municipio de Touro conclúe en Ponche Ledesma
27 abr 2024 . Actualizado ás 05:05 h.Bendaña, no municipio de Touro aínda que a tiro de rifle do de Boqueixón, é unha aldea tradicional. Pero unha aldea diferente da maioría das que poboan Galicia. Resulta que Bendaña é bonita, está nun sitio marabilloso, ten unha certa vida (grazas sobre todo a unha empresa de carpintería metálica) e, ademais, a maioría dos veciños coidan as casas e a contorna. En resumo, que esta non pode definirse como a típica aldea a medio habitar, con ruínas e feísmo. É o típico sitio preto de Santiago que resulta idóneo para vivir a quen lles guste o mundo rural e, certo tamén, as néboas, porque a baña o río Ulla, precioso nese tramo unha vez deixados atrás os rápidos e o par de cortes que furou desde a súa marcha do encoro de Portodemouros.
De maneira que iso, Bendaña, é un lugar para ver e para pasear. Se o día sae magnífico, só os seus arredores xa xustifican a saída ata alí. A igrexa —posta baixo a advocación de Santa— María e a súa inmediata contorna ven moi coidados, coas oliveiras e un banco. Á entrada, un cruceiro recordo dunha familia co Crucificado e a Virxe coroando a obra, que ao nivel do chan arrinca sobre unha gran roca.
No templo, tres pináculos e dúas campás danlle un aspecto xovial, se é que vale o cualificativo. E se ben hai algunhas tumbas en terra, o que o cemiterio estea subterráneo —gran idea— axuda a transmitir esa imaxe de benvida. O conxunto convértese en proba de que unha igrexa sinxela e dunha soa nave con dúas portas pode converterse nun edificio moi ben integrado tanto entre a xente que vive preto como entre os visitantes.
Seguindo a pista que pasa ante a igrexa atoparanse varias baixadas ao Ulla. Cada unha delas ofrece unha vista distinta do río, que dá vida a esa pequena veiga moi fértil. E se deséxase continuar o rumbo da corrente, o excursionista gañará outra estrada máis ancha (os centenares de metros anteriores, autenticamente lunares e onde rompen amortecedores), e elixindo a esquerda espera Ponche Ledesma, en Boqueixón. Palabras maiores, tanto do punto de vista da historia, como da arte, como da paisaxe. E do lecer en xeral. Está claro que se construíu unha ponte nova moi ancho que permite cruzar con toda comodidade á provincia de Pontevedra, pero carece de interese. Ese interese concéntrase no vello, no da Idade Moderna. Así que apárquese o coche xusto antes de chegar, porque abaixo non hai espazo para iso. Outra boa idea.
O aperitivo confórmao o pequeno núcleo habitado onde calquera barbaridade arquitectónica ou feísmo brilla pola súa total ausencia, un exemplo de como coidar a contorna, enorme portón (privado) do século XIX incluído. Aquí e alá poñen flores como elemento ornamental, algo tan sinxelo que malgasta alegría e optimismo. Así que, como nota ao pé de páxina, non parece tan difícil nin tan caro manter a Galicia bonita.
E a historia está presente, porque hai 215 anos aí mesmo, e durante catro días de marzo, librouse unha batalla entre dous milleiros de galegos, armados co que puideron, e as tropas de Napoleón. Os invasores mandaron a un grupo por diante a ver o estado da ponte, cheo de terra e pedras de todos os tamaños para impedir o paso. Dese grupo de corenta homes armados só regresaron a dar conta dez. O resto está sepultado no chamado Campo do Francés. Tráxico e sanguento, pero pura historia.