Coidado cos influencers financeiros: «Se ves anuncios de facer diñeiro rápido e doado, desconfía»
REDE
A educación financeira e a transparencia son fundamentais para evitar estafas. «En redes sociais non tes capacidade de filtro», advirten as expertas
07 may 2025 . Actualizado á 05:00 h.Nos dous últimos anos, co bo comportamento dos mercados, proliferaron os coñecidos como finfluencers, os influencers do mundo financeiro. Con todo, hai que ter coidado coas promesas de gañar moito diñeiro cun par de investimentos que alguén recomenda en redes sociais, porque as consecuencias poden ser graves.
«Os finfluencers son creadores de contido relacionados coa temática financeira. As súas mensaxes, pola posición que teñen nas redes sociais, poden ter certo impacto». Explícao Silvia Martínez, profesora dos Estudos de Ciencias da Información e da Comunicación e investigadora do grupo GAME da UOC. «Pola materia que abordan e os efectos que poden ter no usuario que siga as súas recomendacións, faise máis necesaria a transparencia en cuestións como o coñecemento ou a fundamentación das súas afirmacións e a existencia de conflitos de intereses nos consellos que comparten», alerta.
«Se ves anuncios de facer diñeiro rápido e doado, desconfía». Aconséllao Elisabet Ruiz- Dotras, profesora dos Estudos de Economía e Empresa da UOC e investigadora do grupo Dixital Business Research Group (DigiBiz). Enriquecerse despois de ver catro reels é unha fantasía porque para entrar no mundo do investimento é necesario «ter formación, coñecementos e hábitos».
Nas redes sociais conflúen todos tipo de perfís, desde as persoas máis profesionais a outras que intentan aproveitarse do descoñecemento. E tamén estafas. «O que recomendo é mirar a formación e as características do influencer financeiro», di a profesora Ruiz-Dotras. É importante tamén se está acreditado pola CNMV e a través de que instrumentos traballa, que as plataformas que promocionan sexan reguladas e existan.
«A xente explícame que a estafaron e que todo parecía normal porque recibía un mail coa cabeceira do banco» e con todo, non desconfían que de nunca tiveran un nome de usuario e unha clave para acceder á conta. «Tamén o facía o meu primo, contéstanme, e o mellor os primeiros meses deron rendemento», porque funcionan como esquemas piramidais.
O exemplo que pon a profesora de Economía serve para ilustrar a importancia de ter educación financeira, porque é o que permite detectar este tipo de estafas. Porque ás veces o único criterio para confiar nun finfluencer é o número de seguidores que ten e «iso pode ser moi falso, pode ter incluso seguidores comprados. Non é un bo criterio de selección», explica Elisabet Ruiz-Dotras.
Os finfluencers aparecen «porque hai unha necesidade de educación financeira, porque a xente quere aprender». Se as xeracións anteriores eran capaces de aforrar grazas a contas a praza con interese elevado, nos últimos anos, a caída dos tipos de interese e a inflación elevada converteron o aforro en «condición necesaria, pero non suficiente», co que se volveu necesario investir en produtos cun rendemento máis elevado.
Ao cambio no panorama financeiro hai que sumar o incremento do uso das redes sociais como fonte de información, o que xerou a posibilidade «de que os contidos financeiros empecen a achegarse á poboación dun modo máis simple» e que irrompesen con forza plataformas que teñen baixos custos de acceso ao investimento.
Todo este conxunto de factores foi xurdindo paralelamente ao longo dos últimos anos, como tamén a aparición de fondos de investimento en plataformas baixo custo que permiten acceder cun investimento mínimo, en ocasións de dez euros. «Ao final, fan que os investimentos sexan posibles para todos», di a profesora de Economía da UOC, que tamén nomea a irrupción das criptomonedas como outro factor para ter en conta, do mesmo xeito que as ferramentas de intelixencia artificial que xestionan automaticamente as carteiras.
«Nestes dous últimos anos os mercados foron moi bos, hai bos resultados e como hai habido grandes ganancias, a todo o mundo, máis ou menos, saíulle ben, incluso se non tiñan idea», recoñece Ruiz-Dotras. Con todo, esa lúa de mel rematou. «Hai moita incerteza e as ganancias desapareceron. Xa non é o mesmo discurso».
Pódese investir con cabeza? «O primeiro, educarse. Tes que saber exactamente que feixes co teu diñeiro, aínda que o delegues a un asesor que che constrúa a túa carteira, tes que saber que feixes co teu diñeiro», subliña a profesora da UOC.
E ademais dos coñecementos, hai que ter claros uns principios básicos: a carteira ten que estar diversificada, ter unha cesta composta por varios produtos de renda fixa e variable, de diferentes sectores... E esa carteira ten que estar adecuada o perfil de risco e ao horizonte temporal.
Poida que algún finfluencer recomende accións ou o mellores cinco criptomonedas para investir, pero a primeira pregunta que hai que facerse é se iso que vende o influencer adáptase ás túas características, necesidades, horizonte temporal e risco. «Se necesitas diñeiro para dentro dun ano ou de dous non podes investir en accións porque asumes un risco nun horizonte temporal demasiado curto» para poder recuperalo se ocorre algo.
A experta alerta dos riscos que implica o feito de deixar a educación financeira en mans de persoas cuxa formación e experiencia non están contrastadas. «O mellor comunicador é o que vai vender máis. En redes sociais non tes capacidade de filtro: todo está mesturado e a formación non é a mesma que se pode dar en escolas ou en determinados programas, porque se trata de vídeos moi curtos. En campos como o financeiro, que é moi complexo, se non tes as bases, non podes aprendelas un pouquiño aquí e outro alí», subliña Ruiz-Dotras.
E facer un investimento recomendada por un finfluencer pode acabar cunha economía doméstica dunha plumada. «Quen dá unha información que di agora é un bo momento para comprar esta acción fai unha recomendación sen coñecer o perfil da persoa». Lembra a profesora da UOC que a CNMV non permite facer este tipo de asesoramentos. «O asesoramento ten que ser personalizado, individual para cada perfil».
Os finfluencers fan recomendacións moi xerais e «a CNMV non fai nada porque é un mundo moi complexo de regular», recoñece Ruiz-Dotras. Así que pode ocorrer que alguén invista nun produto que non é adecuado o seu perfil. A investigadora fai un símil co mundo das dietas. Poida que os influencers do fitness recomenden o xaxún intermitente, pero que sexa adecuado ou non depende da idade, o seco, o peso e a actividade física de cada persoa. Coas finanzas ocorre igual.
É posible a regulación? «A CNMV esíxeche un certificado oficial. É unha actividade en certo xeito regulada». Pero nas redes sociais as persoas que fan recomendacións poden, sen ir máis lonxe, estar nos Estados Unidos, co que a lei española ou europea non lles afecta. «Por iso é tan complexo», recoñece a experta. «É máis doado que a xente tome conciencia e creo que o que pasou estas semanas nos mercados foi unha boa lección para todos aqueles que vían que era doado facer diñeiro».
E logo está o asunto das criptos, onde tamén abundan influencers que falan de diñeiro rápido e doado. «Claro que avisan do risco, pero ao mesmo tempo véndenche o caramelo de que compraron esta ou esta cripto» di a experta. «Eu creo que non todas, pero ningunhas das máis fortes e das que levan máis percorrido apareceron para quedarse», afirma Ruiz-Dotras. «Non é unha moda, porque os reguladores e os profesionais están a entrar aquí».
No mundo das criptodivisas «a volatilidade é enorme, e se a xente quere entrar ten que ter claro que o risco que asume é moito maior que en accións». Os profesionais recomendan non investir por amais o 5% do patrimonio.
E á parte da volatilidade, hai que ter en conta que hai criptos que desaparecen «porque o proxecto que ten detrás non é válido. Aquí tamén pode haber e hai habido unha chea de estafas», advirte.