Cartóns de agasallo falsas ou felicitacións enganosas: as ciberestafas que poden arruinar o teu Nadal

Case a metade dos españois —un 47,4%— asegura sufrir unha ciberestafa, ou polo menos un intento dela, no último ano, segundo o Centro de Investigacións Sociolóxicas (CIS). O escenario, que xa é preocupante, intensificarase aínda máis nas próximas semanas. Mentres as luces do Nadal iluminan as cidades e as familias prepáranse para celebrar, comeza tamén unha tempada de alta actividade para os ciberdelincuentes. O aumento da actividade dixital e o consumo favorecen o despregamento de trampas en liña. Tamén as viaxes. Un 55% dos españois ten previsto viaxar nestas datas, segundo datos de Appinio recolleitos no Best!N Travel Marketing Summit 2024. Ao mesmo tempo, o Observatorio de Cetelem estima que o gasto medio en compras e celebracións acadará os 583 euros, un 3% máis que o ano pasado. 

A ecuación é sinxela: máis compras, máis viaxes e máis mensaxes dixitais equivalen a un maior risco de estafas. E os ciberdelincuentes sábeno. «Nesta época do ano, os usuarios están máis expostos debido ao volume de interaccións dixitais. A clave está en combinar concienciación coas ferramentas adecuadas para reducir os riscos», advirte Eusebio Nieva, director técnico de Check Point Software para España e Portugal.

Entre as ameazas máis comúns atópase o xa coñecido phishing. Durante estas semanas, os correos e mensaxes enganosos vólvense máis sofisticados, aproveitando promocións falsas ou supostos agasallos para captar a atención. «Recibiches un agasallo» ou «factura de compra» son títulos comunmente utilizados nestas trampas. Cando o volume de correos e rexistros en liña aumenta, é doado que os usuarios baixen a garda e caian na trampa. A regra é clara: se non agardas un correo ou unha factura, non abras a mensaxe.

Os delincuentes tamén  o auxe das plataformas de compravenda de segunda man, onde publican anuncios de produtos inexistentes ou defectuosos. Neste sentido, para previr desgustos, non se aconsella o pago por transferencia bancaria porque non ofrece ningunha garantía entre particulares de recepción da mercancía. Paypal é famosa por ser a alternativa supostamente máis segura. Pero tamén é utilizada para cometer estafas. Nestes casos, é habitual que o vendedor pida ao comprador pagar coa opción «Enviar diñeiro a amigos ou familiares» coa escusa de aforrarse a comisión. Tamén convén desconfiar se un comprador ofrece máis diñeiro da conta. Xeralmente a escusa é que a persoa vive no estranxeiro e quere asumir os elevados custos de envío.

A fraude dos cartóns regalo

Os cartóns regalo, un obsequio que parece práctico e seguro, tamén son unha porta de entrada ás estafas. O seu uso é máis popular durante as festas e os ciberdelincuentes utilízanas para perpetrar fraudes financeiras. A estafa adoita comezar cunha chamada, un correo electrónico ou unha mensaxe de texto urxente no que alguén solicita a compra de cartóns de agasallo —como as de Google Play, Apple ou Amazon— e esixe que se compartan os códigos PIN que figuran no reverso. Con esta información, os delincuentes poden acceder ao saldo cargado sen necesidade de posuír o cartón fisicamente. En moitos casos, os estafadores presionan á vítima facéndolle crer que se trata dunha situación urxente ou un pago imprescindible.

Este timo tamén pode adoptar outras formas: os delincuentes fanse pasar por organismos oficiais como a Axencia Tributaria, alegando débedas pendentes, ou por familiares en apertos que piden axuda económica inmediata. Esta práctica, moi estendida nos Estados Unidos, onde os cartóns regalo son moito máis populares, está a gañar terreo en España debido á súa eficacia. A razón é que son doados de adquirir e teñen menos protección para os compradores: unha vez que o saldo é utilizado, o diñeiro desaparece de xeito irrecuperable, similar ao que ocorre co efectivo

O perigo do «Bo nadal»

Tampouco hai que baixar a garda coas felicitacións do Nadal dixitais. Un cartón electrónico de «Felices Festas» pode parecer un xesto amable, pero un simple clic nunha ligazón ou a descarga dun arquivo adxunto podería ocultar un malware, é dicir, un virus. Por este motivo, recoméndase abrir unicamente mensaxes de remitentes confiables e usar programa de seguridade, os popularmente coñecidos como antivirus, para reducir o perigo.

Dark patterns: como a tecnoloxía manipula as decisións que tomamos na internet

Tamara Montero

As viaxes do Nadal tamén son un escenario crítico. As páxinas de reservas fraudulentas e as aplicacións falsas proliferan, suplantando servizos lícitos para roubar información e diñeiro. Ademais, o uso de redes Wi-fi públicas, comúns en aeroportos ou centros comerciais, supón un risco adicional: os ciberdelincuentes poden interceptar datos persoais se a conexión non é segura.

---

---

---