Media vida limpiando la cárcel de A Lama: «Ás noites, cando pechan as portas e cada un queda só e encerrado, entendes o que é»
A LAMA
Lourdes entrou a traballar na prisión cando abriu en 1998 e agora, recentemente xubilada, recibiu unha condecoración xunto a compañeiros como Fina, traballadora social, que di: «Ou máis duro foi a época dá droga, dá heroína»
25 sep 2025 . Actualizado á 05:00 h.Cando Lourdes Durán andaba polos corenta anos, a empresa de limpeza na que traballaba, ben no hospital de Pontevedra ben no colexio Príncipe Felipe, propúxolle ir traballar á Lama. A ela gustáballe a idea, porque é natural de alí, de Ou Peso, así que evitaba desprazarse. Pero había un quid da cuestión: «Acaba de abrir o cárcere na Lama e era para limpar alí. Cando o dixen na casa non lles gustou nada... iso de ir para a prisión parecía que non soaba ben», cuenta. Pero a ela ilusionáballe o reto e alá foise. A día de hoxe, recentemente xubilada e apertando con cariño a medalla de prata que lle acaban de entregar polo esmero co que limpou durante media vida nos módulos penais, Lourdes cre que tomou a mellor decisión posible «Non tiven nin o primeiro problema aquí».
Lourdes bota a vista atrás e lembra como foron os primeiros tempos limpando na prisión. Di que pronto aprendeu a moverse por dentro «coma se nada, dun lado para o outro todo o tempo». Di que as medidas de seguridade acabaron sendo unha rutina máis. Pero, mentres abraza aos compañeiros que no día dA Mercé danlle o parabén pola distinción recibida, recoñece que houbo algo ao que non se acostumou en trinta anos: «Non se pode dicir que aquí estea ninguén en malas condicións, non é iso. Pero ás noites, cando pechan as portas e cada un queda só e encerrado, entendes o que é isto. É algo que sentes moi dentro, penso que é aí cando te das conta do que é que che falte a liberdade», indica esta muller.
Fala de como foi evolucionando todo. Do enorme respecto que sentiu sempre tanto por parte dos funcionarios como dos internos, cos que se cruzaba no patio ou noutras estancias. E sinala: «Aquí entendes que na vida pódese acabar no cárcere por moitas causas. Eu, cada vez que me cruzaba con algún recluso que estaba mal, que choraba ou que lamentaba o que ía tardar en irse, sempre lle daba ánimo, sempre lle dicía que de aquí sáese, que o peor na vida é ter unha enfermidade grave. Dalgún xeito intentaba que mirara cara o futuro», di ela con emoción.
Conta tamén que houbo ocasións nas que algún pai ou nai que a coñecían e que tiñan aos seus fillos dentro encargáronlle que os visitase: «E claro que fun mirar por eles», di. Sinala tamén que foron bastantes as ocasións nas que se atopou a exinternos xa libres, na rúa e coa vida refeita. Di que lles saudaba, pero cunha chiscadela de complicidade: «Ao que me preguntaba dicíalles que nos coñeceramos traballando, que eu limpaba e el ou ela estaban na cociña. Porque a vida de cada un é privada», sostén esta muller.
Preto de Lourdes está Fina, que leva dous anos xubilada despois de ser traballadora social durante toda a súa vida en centros penais. Estivo en Carabanchel, na extinta prisión pontevedresa da Parda e posteriormente na Lama. Ela acudiu a recoller unha mención á súa coordinadora, que non puido ir por achaque de saúde. Como Lourdes, tamén mira atrás e lembra o moito que se avanzou: «Agora aquí pódense ata cursar estudios universitarios», di. Ten claro cal foi o peor momento: «O máis duro foi a época da droga, da heroína. Cantos morreron!».