Hai días en que a nostalxia devólvenos os tempos da mili. Será porque en moitos países volve ser obrigatoria. Ou porque as traxedias bélicas son frecuentes. Será pola outonía, que vai chegando. O certo é que na cuadrilla case todos fixeron a mili. Eu son unha das escasas excepcións. Librei, literalmente, por estar encaixado dentro do catálogo de «inutilidades» para cumprir o servizo militar. Dende os meus vinte anos cargo con esa lousa sobre a miña conciencia: son un inútil. Talvez o meu destino adecuado é este que practico: a literatura. A literatura é a vocación certa dos que apenas servimos para outras actividades máis prolíficas, beneficiosas, lucrativas. O Paco Mariló, coma sempre, contou as súas experiencias militares en Cerro Muriano, provincia de Córdoba. O Juan Ramón relatounos a peripecia dunha lesión ósea, froito da entrega ao servizo, e que o tivo oito meses hospitalizado. Pero non sabiamos a historia do Marcelino. Marcelino, que xa non está entre nós, era un hostaleiro de moita sona en Verín. Cos anos trasladouse a Santiago. Levaba gafas de pasta, melena negra e aires de liberdade. A súa presenza alegraba as estancias. Era un gran tipo. Marcelino tamén librou a mili. As numerosas dioptrías dos seus ollos axudárono. Nas probas de visión afirmaba unha e outra vez que non distinguía unha letra das outras: «No veo nada, mi capitán». O responsable eximiuno do servizo militar. Antes de coller o autobús para Verín foi ao cine. Na fila da entrada encontrou ao capitán. Dixo: «¿Usted no dijo que no veía nada?». O Marcelino, sen inmutarse, respondeu: «¿Esta no es la estación de autobuses?». Hai días que a nostalxia, como un aloumiño, devólvenos a alegría.