«Cando chegas tes medo a sentir esa mirada de rexeitamento por ser inmigrante»
OURENSE CIDADE
A oenegué ValoResc axudou o pasado ano a 280 persoas, a maioría cunha alta cualificación profesional, que intentan reciclarse para aprender outros oficios
14 may 2023 . Actualizado ás 18:05 h.Manuel Alejandro Flores Osorio veu ao mundo en 1996. Estudou Informática e traballou sete anos para a compaña internacional de televisión por cable Direct TV. Namorouse e casou. Se en 2020 houbese que contar quen era, falariamos dun mozo urbanita (seguía vivindo na cidade de máis de dous millóns de habitantes na que naceu) que aos seus 24 anos estaba plenamente integrado no mercado laboral, comezando a construír unha familia propia e que gozaba do lecer cos mesmos amigos que tiña desde o bacharelato. Con todo hoxe a Manuel defíneselle cunha etiqueta: inmigrante. «Un chega con moitos medos. Sabes que o que fuches ata aquí é coma se borrásese e que, posiblemente, vasche enfrontar a cousas e situacións ás que no teu país non che enfrontabas. Cando chegas tes moito medo a sentir esa mirada de rexeitamento da xente precisamente por ser un inmigrante», relata este mozo venezolano. Afortunadamente, conta que en Ourense só percibiu esa mirada «en moi contadas ocasións».
Manuel aproveitou a liquidación que lles deron na empresa para a que traballaba —cando esta decidiu pechar a súa delegación no país caribeño— para pagarse os billetes de avión a España. Chegou en novembro do 2021, coa súa esposa e dúas dos seus mellores amigos, tamén informáticos. «Decidimos dar o paso xuntos porque así pensamos que podiamos darnos apoio e axudarnos entre nós en caso de necesidade».
Hoxe os catro seguen compartindo piso. Os primeiros meses foron os máis duros. Intentaron aproveitar as oportunidades que se lles presentaban con algúns traballos en B, pero paralelamente contactaron con oenegués que teñen proxectos orientados a axudar aos migrantes a cruzar a porta cara á integración laboral e social.
El é unha das persoas integradas no proxecto Arca de Noé, da oenegué ValoResc. Nesta entidade, creada no ano 2003, non só atopou axuda para regularizar a súa situación en España co apoio do seu servizo de estranxeiría, senón tamén para facer cursos de capacitación laboral. «Pensamos que tiñamos que facer a maior cantidade de formacións posibles para ter títulos válidos aquí, porque lamentablemente os nosos non o son, e así incrementar as nosas probabilidades de emprego», relata. Este mozo estivo nun de elaboración de pan en Cea, outro de despezamento de carne e, mesmo, un de inglés. Era de nivel básico pero necesitábao para conseguir a certificación oficial que esixen nalgúns empregos. «E grazas aos cursos tamén fas máis contactos sociais», di.
Agora a súa situación legal está en regra e ten un contrato como dependente, pero segue preparándose mentres pelexa para que lle manden desde o seu país o certificado dos seus estudos superiores. «Despois de moitas voltas conseguín que me enviasen o título de bacharelato e xa o homologuei o ano pasado, así que non me vou quedar parado agardando os outros papeis. Dixéronme que a partir de xuño aperturan as prazas de FP e quero matricularme nun ciclo superior da rama de informática para así polo menos ter xa unha titulación aquí que me permita postularme para calquera tipo de posto», relata.
Mentres, segue tamén vinculado á oenegué ValoResc e acudindo a actividades de formación no seu tempo libre. «A calor humana aquí é fenomenal. É algo que agradeces porque a nosa xente quedou alá. Ter tan lonxe á miña nai e os meus irmáns é o que peor levo», recoñece.
Manuel encaixa no perfil que ultimamente se converteu en maioritario entre os que chegan ás portas desta entidade: a maioría son novas con estudos universitarios e traxectoria laboral. Non veñen cunha idea equivocada. «Son plenamente conscientes de que os seus títulos aquí non valen mentres non sexan homologados, e cada vez son máis as persoas que traen o título de bacharelato para iniciar o proceso, porque o título universitario é máis complicado de homologar», relata Xamaica Benéitez, a orientadora laboral. Pero ademais, segundo conta a técnica, tamén teñen claro que sempre lles será máis complicado acceder a postos similares aos que tiñan no seu país de orixe.
Nesta entidade apuntan que a cifra de persoas sen estudos baixou notablemente. Un perfil novo é o de persoas moi novas que veñen co obxectivo de estudar e obter xa aquí a súa titulación. «Igual que hai unha porcentaxe importante de persoas de certa idade. factor que dificulta a empregabilidade. Sobre todo cando ademais moitas delas non poden homologar os seus estudos ou ben é un proceso moi longo ata conseguilo», explican nesta oenegué. ValoResc segue un plan de itinerarios personalizados co obxectivo de abrirlles a mellor porta cara á integración social: a do mercado laboral ordinario.
A maioría dos seus usuarios proceden de países latinoamericanos. Venezuela encabeza a lista, seguida de Arxentina, República Dominicana, Colombia, Cuba e Brasil. «Tamén é importante o número de persoas marroquís, que neste caso son sobre todo mulleres. Neste último ano tamén temos atendido a algunha persoa procedente da Ucraína e Armenia, e dalgún outro en situación de conflito», aclaran nesta entidade que o pasado ano atendeu a 280 persoas e que cada semana abre entre tres e catro novas cartafoles no seu arquivo.
Un plan para que os menores non herden a exclusión social
Un dos servizos que ofrece a oenegué ValoResc é o de conciliación. Non se trata dun simple recurso de coidado e atención dos menores para facilitar que os seus pais, que non dispoñen de rede familiar ou social de apoio aquí, poidan acudir a cursos de formación, entrevistas de traballo ou á procura activa de emprego. A idea é máis ampla. «Tentamos que non herden a exclusión, porque teñen un alto risco de que así sexa», comenta Xamaica Benéitez.
Parten dunha realidade contrastada: os nenos que se crían con menos recursos —e os inmigrantes, polo común, non acceden a postos ben retribuídos— teñen menos posibilidades de recibir unha formación complementaria á oficial que lles permita afrontar o seu futuro en plano de igualdade cos nativos. A oenegué ofrécelles actividades de reforzo e prevención do fracaso escolar e tamén participar en clases de inglés, música, teatro, ou xadrez. Para iso, como noutros servizos, a entidade traballa en rede con diferentes colectivos ou institucións, tanto públicas como privadas. Esa apertura é fundamental xa que o que se busca é que as actividades sexan integradoras e permitan aos nenos inmigrantes compartir tempo con outros menores.
«Apúntoos a todo, van ata ao de robótica os venres pola tarde. Téñoos bastante ocupados para que se vaian adaptando coa maior rapidez posible», di María José Valente Vermellas, que valora especialmente este servizo. Paradoxos da vida, os seus dous fillos adolescentes están a vivir a mesma experiencia que a súa avoa paterna. «A miña sogra é do País Vasco, pero emigrou con 14 anos a Venezuela», narra María José, que explica que os nenos foron o principal motivo para elixir España. Laboralmente, países como Perú ou Chile, onde hai unha actividade mineira importante, facilitábanlles atopar traballo máis adaptado ao seu cualificación. «Queriamos darlles oportunidades dun mellor futuro», explica esta enxeñeira industrial venezolana que, aos seus 40 anos intenta reciclarse. Xa conseguiu o título de manipulador de alimentos e tamén fixo outros cursos, como o de operario para café bar. «Fágoo para abrirme camiños. Desde que estou aquí xa tiven algún contrato temporal, limpando nun hotel e, como eu lles digo aos meus fillos, nunca está de máis aprender outras cousas porque nalgún momento che van a servir», conclúe. Agora mesmo, apóiase no convenio que a asociación ten cunha autoescola para sacarse o carné de conducir español. «Saíronme algunhas ofertas de traballo, pero necesitaría ter o permiso porque tes que utilizar coche», explica.