Olegario Sotelo Blanco, o neno de aldea que emigrou con 500 pesetas e acabou construíndo medio milleiro de pisos en Barcelona

«Eu son un rapaz de aldea». Non é Balbino, o protagonista de Memorias dun neno labrego. Non é un personaxe de Xosé Neira Vilas, pero as súas raíces son as mesmas. Incluso o tempo da súa historia (a mediados do século pasado) é coincidente. E aínda que comparten orixe, Olegario Sotelo Blanco tiña claro que non quería ser «un ninguén», como se definía Balbino. Por iso tras ter cursado o Bacharelato en Ourense e sabendo que os seus pais non podían seguir pagándolle os estudos, Olegario decidiu irse a Alemaña . Foi un plan errado pola negativa dos seus proxenitores. Tiña 17 anos e sen o seu consentimento non podía cruzar a fronteira. «A miña idea non era quedar arando como fixeran os meus antepasados desde o século XII. Andei co arado e rocei toxos, pero non me gustaba», di. Foise cun veciño do pobo a Cataluña. Os seus pais seguían sen estar de acordo, pero non puideron facer nada para frearlle.

En Barcelona, Olegario comezou a traballar como camareiro no bar dun galego. Despois foi vendedor de cadros a domicilio, comercial de seguros e ata detective privado antes de volver a Galicia para facer o servizo militar. Durante a súa estancia na Coruña sacouse o título de delineante de construción, un sector no que fixera os seus primeiros pasos durante os meses previos e no que vía futuro. «Empecei facendo casas pequenas porque non tiña posibilidades económicas. Eu marchei con 500 pesetas no peto que me dera a miña nai, así que cartos tiña poucos. Pero fun facendo casas e vendéndoas. Era un bo momento e fun medrando. Fixen 500 pisos en Barcelona», resume. A súa empresa de construción chegou a ter 60 empregados. «Sempre me gustou rodearme de bos equipos de traballadores. Tiven o mesmo encargado de obra comigo durante trinta anos», relata. A súa é unha historia de éxito, pero tamén houbo malos momentos. «A emigración é dura, érao antes e ségueo sendo agora».

Aínda que se dedicada ao ladrillo, a Olegario gustáballe (e séguelle gustando moito) ler. Tamén escribir. Cando intentou publicar viu que non había sitio para el nin para outros moitos. «Se tiña moitos problemas para editar en Barcelona, que era o berce das editoriais, que non ía pasar en Galicia?», preguntouse. Así que fundou a editorial Sotelo Blanco. «Editamos cousas que non se estaban publicando, como poesía e teatro», relata. A primeira obra en ver a luz baixo o novo selo foi Vendima, de Manolo Casado. «Grazas á construción puiden crear a editorial e publicar moitos títulos», relata. De feito, mesmo puxo en marcha unha segunda, Ronsel, para imprimir en español a obra de autores galegos.

Inquilino na Pedrera

Nun primeiro momento, Sotelo Blanco tiña a súa sede en Barcelona. E non nun lugar calquera, senón nun despacho de 2.000 metros cadrados no edificio A Pedrera. «Cando entrei de alugueiro, Gaudí [a tamén coñecida como Casa Milà é un dos edificios icónicos do arquitecto] era máis valorado polos xaponeses que polos cataláns», rememora o ourensán. O local estivera en mans doutra empresa que danara o teito, que Sotelo rehabilitou. Estaba a editorial e tamén a radio, un espazo libre no que se falaba en galego, pero tamén en castelán e catalán. «A Jordi Pujol [entonces presidente de la Generalitat] non lle gustaba, así que acabouna pechando. Quitounos a concesión», explica.

Non foi o seu único problema. A finais dos setenta, A Caixa de Cataluña comprou o edificio e quixo botarlle. Tras varios preitos, Olegario abandonou A Pedrera na década dos oitenta e trasladou a editorial a Santiago. Durante tres anos viviu dacabalo entre Barcelona e Santiago de Compostela. Hai unha década regresou definitivamente a Galicia e por mor da pandemia instalar en Castro Caldelas.

Aos seus 78 anos recentemente cumpridos acaba de publicar as súas memorias. «Quería escribir os meus recordos, as aventuras que vivín como pastor, como editor e como construtor», relata. E ninguén mellor que el mesmo para contalo. O resultado é Ou neno pastor que venceu ou lobo.

O soño pendente de trasladar o seu museo etnográfico á Ribeira Sacra

Olegario está solteiro e non ten fillos. «Non tiven tempo, estaba moi ocupado», conta entre risos. Non ten descendentes, pero si un importante legado que agora quere traer de volta a casa. Refírese á fundación que leva o seu nome e, sobre todo, ao Museo Antropolóxico que creou en Santiago. Hai anos que asinou un convenio coa Deputación de Ourense para trasladalo a Castro Caldelas, pero aínda segue pendente de materializarse. Confía en que o novo presidente do organismo provincial sexa máis sensible co tema que o seu predecesor e que o museo poida abrir pronto as súas portas. «Son máis de 3.000 pezas que fun recompilando en casas labregas e, sobre todo, en anticuarios e onde puiden», rememora. Aspira a que o museo sexa tamén un espazo interactivo no que se organicen actividades para dinamizar a Ribeira Sacra.

Segue sendo presidente da fundación que leva o seu nome. E continúa escribindo. «Non me aburro», resume. Ademais, no seu día a día goza dando paseos pola aldea que lle viu nacer. «Aquí respírase aire puro», di.

---

---

---