As exportacións de lousa baixaron no 2023, pero vendeuse máis cara
CARBALLEDA DE VALDEORRAS
EE.UU. supera a Irlanda e convértese no quinto principal mercado
22 feb 2024 . Actualizado ás 05:00 h.As exportacións de lousa baixaron no 2023 outra vez. Xa o fixeron no 2022 sobre o exercicio anterior e volveu a suceder, tal e como reflicten as estatísticas oficiais unha vez rematado o balance anual. O 2023 pechouse con 437.186 toneladas vendidas máis aló das fronteiras españolas, por baixo das 482.058 do 2022 e das 508.176 do 2021.
Do mesmo xeito que na vez anterior, o descenso no número de toneladas vendidas fose —os mercados internacionais supoñen máis do 95 % do volume de negocio dun sector que en Galicia está fundamentalmente radicado nas comarcas de Valdeorras (Ourense) e Quiroga (Lugo)— non supuxo unha diminución nos ingresos das empresas louseiras, senón todo o contrario. O ano pasado exportouse por valor de 376 millóns de euros, cinco máis que nos doce meses anteriores, a pesar de ter vendido 45.000 toneladas menos. Isto débese ao feito de que os mil quilos de lousa facturáronse a unha media de 861 euros, o que supón 89 máis que os 772 rexistrados no 2022. É un incremento que vén sostendo no tempo. Botando a vista atrás, no 2020 cada unha das 459.186 toneladas vendidas saíu a un prezo medio de 573 euros. O custo dos materiais de construción subiu de xeito importante nos últimos anos e a lousa —que se utiliza fundamentalmente para cubertas— non é allea a esta situación.
En canto ao destino da pedra natural, vendeuse a un total de 62 países. Iso si, o 82 % das compras procederon de cinco nacións e Francia levou máis da metade. Ata o país veciño viaxaron 211.841 toneladas de produto, que se pagaron a 832 euros cada unha. Ata Reino Unido fóronse 120.741 toneladas, a 880 euros; e 38.596 a Alemaña, por 838 de media. O cuarto país importador de lousa, pero con cifras moito máis modestas, é Bélxica. Compraron 17.272 toneladas a un prezo máis alto, 1.257 euros cada unha.
Como novidade, Estados Unidos conseguiu superar a Irlanda e colocouse como quinto país que máis lousa galega demanda. Vendéronse alí 11.091 toneladas por algo máis de nove millóns de euros, o que supón que se pagaron a 777 euros os mil quilos de pedra. EE.UU. pasou de ser un mercado residual a un dos principais lugares de venda para a lousa, aínda que aínda lonxe doutros países cuxa demanda de pedra valdeorresa é unha constante sostida no tempo por ser tradicional o seu uso nas cubertas. Botando a vista atrás, no 2002 apenas compraron 1.600 toneladas desde Estados Unidos.
No resto de mercados as cifras de negocio son residuais porque tamén o son as toneladas de produto que adquiren desde eses países. Iso si, hai tamén curiosidades, moitas veces polo elevado dos prezos. Destaca India, onde pagaron 7.998 euros por mil quilos de lousa; ou Bosnia, onde a mesma cantidade de produto vendeuse a 3.280 euros. Máis aló do abono de aranceis, o que determina o prezo da lousa é a calidade do produto e, nalgúns casos, que se trata dun que escasea por ser dunha tipoloxía pouco frecuente.
O ano pasado as louseiras exportaron a 62 países en todo o mundo. Entre eles faltan varios que si compraran —aínda que pequenas cantidades— no 2022. Son Angola, Austria, Brasil, Bahamas, Chipre, Costa Rica, Exipto, Emiratos Árabes, Eslovenia, Etiopía, Indonesia, Kósovo, Mauricio, Nicaragua e Serbia. E noutros a adquiriron no 2023 tras non facelo o ano antes. É o caso de Albania, Barbados, Djibouti, Dominica, Gabón, Honduras , India, Irlanda do Norte, Xordania, Kenia, Kazajistán e Noruega .
Samaca estivo máis de dous meses e medio sen vender produto tras o desafiuzamento
No balance anual do 2023 é necesario ter en conta que durante máis de mes e medio a venda de lousa estivo paralizada Samaca. É a comercializadora que saca ao mercado a produción de Irosa, na que traballan máis de 250 persoas. Desde medianos de setembro a finais de novembro non estivo a vender porque a empresa foi desafiuzada xudicialmente en virtude dunha sentenza que daba a razón aos comuneiros de Portela-O Trigal (Carballeda de Valdeorras) no seu intento por botar a uns inquilinos que levaban anos sen pagar alugueiro algún polo arrendamento dos terreos. Durante ese tempo a xunta veciñal tivo as chaves da nave e só en días puntuais permitiu que saísen camións cargados de lousa. O 29 de novembro e tras o desafiuzamento de Irosa (despois de que o TSXG tombase a expropiación dos terreos), a patronal e os comuneiros asinaron un novo contrato de arrendamento e as louseiras recuperaron a actividade.