Entre as aspiracións colectivas cumpridas en moi pouco tempo, a de chegar á universidade poida que fose a máis flagrante. Imos pensar en como era a cousa en 1962 e como foi só vinte anos despois cando moitas familias normais enviaron a Compostela ao que ía ser o primeiro universitario na historia desa estirpe. Hai que lembrar moito e moi forte a esas nais que viviran puteadas pola porcallada ambiental do franquismo que un día abríronlle a porta do ascensor a unha filla que acababa de matricularse en Dereito e alugado un piso con tres amigas na rúa Donoso Cortés. Non houbo moitas bágoas de emoción e orgullo neses ascensores, pero esa gran marcha cara a Fonseca foi un dos mellores momentos da nosa historia. Porque contradicía o viva a morte, abaixo a intelixencia que non dixo Millán Astray pero o pensaba, porque lle meteu combustible do bo ao progreso equilibrado dun país crebado e porque demostrou ás nais que abrían os ascensores que ás súas fillas lles agardaba unha vida mellor. Esa turbo-revolución que sacou lustre súbito a un país mellado non se fixo con universidades privadas, unha singularidade naqueles oitenta representada por catro únicos centros, a Pontificia, Navarra, Deusto e Comillas. Sucedeu na rede pública, que vivía nos seus claustros a mesma tensión pola liberdade que o resto da sociedade. Tantos anos despois, o número de universidades privadas está a piques de superar ao de públicas, que aínda así seguen formando ao 78% dos mozos, aínda que na letra pequena haxa varios semáforos. Porque tras aquela revolución dos ascensores, físicos e sociais, hai quen busca hoxe na universidade (privada) un apuntamento curricular cosmético ou, sobre todo, unha promoción de camaradas que sempre viviron en casas que non necesitaban ascensor.