A intervención comunitaria é o conxunto de accións destinadas a promover o desenvolvemento dunha comunidade a través da participación activa desta na transformación da súa propia realidade. Neste sentido, en saúde mental esta cuestión é de gran relevancia, posto que se moito do sufrimento é social as respostas non poden seguir sendo individuais, reatribuíndo a orixe do malestar ao individuo. Por suposto que está a enfermidade que require de respostas asistenciais, pero tamén son esenciais espazos de reflexión colectiva, e aí a intervención comunitaria xoga un papel clave.
Dispositivos comunitarios como son os hospitais de día, os equipos de continuidade de coidados, de hospitalización a domicilio ou as unidades de saúde mental teñen unha gran importancia na promoción da intervención comunitaria en saúde mental, por atoparse inmersos e ser partícipes da realidade comunitaria e da súa complexidade.
A intervención comunitaria en saúde mental é un enfoque que busca mellorar a calidade de vida das persoas con enfermidades mentais, baseándose na participación da comunidade para xerar espazos e relacións de benestar. Ao falar de comunitario, neste contexto, non me refiro a un espazo urbanístico, senón a unha práctica consciente que reflexa unha serie de interaccións entre diferentes redes sociais, que constitúen a vida dun barrio ou poboación determinada.
Algúns dos obxectivos da intervención comunitaria en saúde mental son promover a recuperación das persoas no seu entorno, enlazar con outros servizos, fomentar a prevención e a participación social e fortalecer e acompañar procesos de transformación grupal e comunitaria. Para conseguilo precísase construír redes de apoio, acceso a servizos comunitarios, xerar espazos de encontro e reflexión...
Entendo que quen traballamos nestes ámbitos temos a obriga persoal e profesional de, alén de defender o reforzo dos servizos que atenden estas patoloxías, pois o seu desmantelamento so agrava a actual situación, xa carencial, facer pedagoxía e falar, informar e trasladar estas cuestións a quen corresponda, xa sexan pacientes, familiares, instancias políticas ou poboación xeral, para darlle a importancia que se merece á saúde mental en xeral e á rede de saúde mental en particular, entendendo que a inclusión social é esencial na rehabilitación psicosocial. Por iso, por poñer un exemplo, os grupos son tan esenciais en dispositivos ambulatorios como son os hospitais de día de psiquiatría, pois, alén do traballo de contido terapéutico que se fai neles, xeran vencellos entre persoas que, polas súas propias patoloxías, amosan moitas dificultades para poder facelo noutras circunstancias, contribuíndo a interacción que se xera nestes grupos, o traballo comunitario con eles, á recuperación e ao empoderamento dos pacientes.
Nun gran número de ocasións os pacientes con trastornos mentais graves son vítimas de discriminación, estigmatización, rexeitamento... Por iso creo que promover, desde dispositivos como as unidades de saúde mental ou os hospitais de día a intervención comunitaria en saúde mental é esencial para rachar con esas situacións.