A cantante Taylor Swift acaba de pór de actualidade, involuntariamente, un termo que desde que se creou atopámolo con demasiada frecuencia. Trátase do inglés deepfake, formado con deep, ‘profundo', e fake, ‘falso'. Emprégase para designar as imaxes, xeralmente de vídeo, manipuladas ou xeradas con técnicas de intelixencia artificial. En moitos casos, como o de Taylor Swift ou o non menos grave dunhas nenas estremeñas, insérese o rostro dunha persoa no corpo espido doutra, xeralmente en posturas sexualmente explícitas, con desastrosas consecuencias para as vítimas desas manipulacións.
A pesar dos esforzos que se fixeron por dar cunha tradución afortunada de deepfake, unha e outra vez acaba impóndose a voz inglesa. A proposta máis frecuente como alternativa en español é o adxectivo ultrafalso, que usado como sustantivo resulta chocante: Difunden en redes sociais ultrafalsos de Taylor Swift. Máis sinxelo é falar de vídeos falsos, falseados ou manipulados.
En calquera caso, como é posible evitar o extranjerismo, convén facelo, por moito que a estas alturas xa esteamos familiarizado co inglés deep, que moitos se empeñan en empregar. Témolo presente na deep web, a web ou a Internet profunda, nomes cos que se designa a parte da rede cuxos contidos non é posible rastrexar cos motores de procura convencionais. E que non ten relación coa Internet escura, a dark web, onde o peorcito de cada casa oculta as súas miserias.
No mundo informático atopamos con frecuencia outros deeps, desde o deep learning (aprendizaxe profunda) ao deep sleep mode en que pode entrar un dispositivo para aforrar máis enerxía. Aínda que o que no seu momento tivo maior relevancia foi Deep Throat, que en España coñecemos nos anos setenta como Garganta Profunda. Foi leste o nome crave que Bob Woodward e Carl Bernstein, os xornalistas do Washington Post que descubriron o caso Watergate, deron a unha misteriosa fonte informativa de voz profunda coa que se vían en segredo. Os xornalistas tomaron o alcume do título dunha película pornográfica cuxa protagonista, encarnada por Linda Lovelace, tiña unha garganta de singular anatomía.
Nalgúns medios xornalísticos séguese empregando hoxe garganta profunda, esta con minúscula, para referirse a fontes de información confidenciais. Polo menos niso empregan o seu idioma.