O buque mercante Toconao que se dirixía a Portugal perdeu fai unhas semanas a carga de varios colectores, un deles con sacos con 25 toneladas de granza de plástico. A granza acadou toda a costa galega e estendeuse polo litoral cantábrico e Portugal.
Non se pode obviar que este incidente ocorreu a poucas semanas das eleccións autonómicas galegas, o que fai difícil distinguir a información veraz da información interesada, o alarmismo e a desinformación. Agora máis que nunca é necesario ser precisos e prudentes coa información que se transmite, ser transparente co que se sabe e, sobre todo, co que aínda non se sabe.
Cal é a procedencia de toda a granza? Ademais da vertedura actual, hai anos que ven esas bolitas nas praias; chegan a través das correntes oceánicas desde os países máis contaminantes do mundo —China , Indonesia, Filipinas, Vietnam e Sri Lanka— que verten ao mar máis de 8 millóns de toneladas de plástico ao ano, o 80 % do plástico que está contaminando o mar.
De que está composta a granza? A granza é de polietileno. O polietileno é un plástico que non é tóxico, cun perfil de seguridade excepcional, por iso úsase para fabricar dispositivos médicos e envases alimentarios.
Aínda non se aclarou se, ademais de polietileno, a granza contén aditivos (filtros UV, estabilizadores, etcétera). Algúns aditivos poderían ser tóxicos, por iso é importante coñecelos, para avaliar o seu impacto ambiental e para protexer a saúde de operarios e voluntarios de limpeza.
Aínda que non fose un material tóxico, si é contaminante. Se se vai erosionando no mar pode chegar a converterse en microplásticos que os peixes inxeren, causándolles dano físico e biolóxico.
Como se debe limpar? O método de limpeza debe ser seguro para os operarios e debe ocasionar o menor impacto ecolóxico posible. Non se deben alterar as dunas nin a vexetación, non se debe remover a area de zonas de marisqueo, e non se debe acudir en masa ás praias para non pisar e enterrar a granza.
Existe un inventario internacional de técnicas de limpeza. Todas son moi caras e ningunha garante a eliminación total de residuos.
Cal é a magnitude do impacto ambiental? O responsable da vertedura é a empresa naviera que perdeu unha carga perigosa que non levaba ben asegurada. Este accidente non é comparable nin en dimensións nin en tipo de sustancias vertidas coa catástrofe de Sri Lanka nin co accidente do Prestige. Así que non se debe magnificar artificialmente a envergadura do accidente, pero tampouco se trata de restarlle importancia, senón de ofrecer información verdadeira, clara e proporcionada.
Comer peixe galego seguirá sendo san e seguro. Todos os produtos do mar que chegan ao mercado seguirán tendo a mellor calidade do mundo, antes de chegar á lonxa pasarán polos mesmos controis sanitarios, así que resulta mesquiño pór isto en dúbida e maltratar gratuitamente a un sector tan valioso para o país como o pesqueiro.