«O presidente da Xunta meteuse de cheo no asunto dos prezos dos carburantes. Haberá quen o acuse de oportunismo , pero tamén é o seu deber». Este texto está tomado dunha nota editorial deste xornal como mostra do sentido co que se adoita empregar a voz oportunismo. O dicionario da Academia la define así: «Actitude que consiste en aproveitar ao máximo as circunstancias que se ofrecen e sacar delas o maior beneficio posible». Prescinde da segunda acepción que aparecía na súa anterior edición, do 2001: «Actitude que consiste en aproveitar ao máximo as circunstancias para obter o maior beneficio posible, sen ter en conta principios nin conviccións».
Ao desaparecer a referencia a principios e conviccións cambia o concepto de oportunismo. Cando alguén adquiría algo cun desconto nas rebaixas, aproveitaba a oportunidade. Actuaba con oportunismo o que se facía por catro cadelas con bens de quen se vía obrigado a vender para atender unha urxencia. Pois vai resultar que quen compra no Black Friday actúa con oportunismo.
Se a nova definición do termo tiña por obxecto omitir que un trazo do oportunismo é que quen así actúa prescinde de principios e conviccións, non se entende que na actualización do DLE de hai unhas semanas déanse como sinónimos de oportunista, a persoa que practica o oportunismo, todos estes: ventajista, arribista, aproveitado, chaquetero, pancista, rube, alagartado.
O Dicionario panhispánico de dúbidas conserva a definición do DLE do 2001, a que di o de «sen ter en conta principios nin conviccións». Subliña que se usa sobre todo no ámbito político e que ten connotacións negativas, ao que engade que non debe confundirse con oportunidade (‘cualidade de oportuno').
Ese uso de oportunismo no canto de oportunidade ou sentido da oportunidade é frecuente en informacións deportivas. «O Real Madrid gañou polo oportunismo de Bellingham», titula un xornal. A propósito deses usos en crónicas de fútbol, escribiu Lázaro Carreter: «Constitúe praga este disparate que remite, certamente, a oportunidade, consistente, segundo o dicionario, en aproveitar ao máximo as circunstancias para obter o maior beneficio. O cal fan algúns xogadores príncipes. Pero é que o rigoroso mamotreto esixe algo máis para ser oportunista: precísase que execute a súa acción sen “ter en conta principios nin conviccións”». Aquel uso de oportunismo no mundo do fútbol bendío hoxe o mamotreto, como se menciona aí ao Dicionario, mesmo cun exemplo: «O oportunismo do dianteiro centro».
¡Ah! Se o que foi director da RAE levantase a cabeza...