«O principiño»

Cristina Gufé
Cristina Gufé EN VIVO

OPINIÓN

LUIS GANDARILLAS | EFE

24 oct 2023 . Actualizado á 05:00 h.

El principiño, narración con aparencia de libro infantil aínda que de interpretación complexa, escrita polo aviador francés Antoine de Saint Exupéry, é un dos libros máis editados e traducidos do mundo —xunto coa Biblia, Don Quixote da Mancha ou o Diario de Ana Frank, entre outros—.

Se nos preguntamos cal puido ser o segredo do éxito podemos aventurarnos a afirmar que é a súa maxia, xunto coa determinación do autor para permitirnos avanzar sobre o texto sen temor a que resulte inverosímil. Crea un personaxe que non parece deste mundo. En literatura esta podería ser a clave: penetrarse en universos que roldan o inaccesible, así foi capaz de levarnos a ese tempo anterior no que estabamos obrigados a compartir cos adultos un abismo que nos separaba. «As persoas maiores aman as cifras. Cando lles falades dun novo amigo, non vos interrogan xamais sobre o esencial… pregúntanvos: Que idade ten? Cantos irmáns ten? Canto pesa? Canto gana o seu pai? Só entón cren coñecerlle».

NO principiño áchase contida unha crítica ao afán de dominio, a vaidade, a avaricia, etcétera, e unha exaltación de valores como a tenrura, a imaxinación ou a creatividade presentes na infancia e que poden verse mermados ao afastarnos dela. O que vivimos no planeta Terra mirámolo agora con distancia. A multiplicidade confusa dos seres —sexan estes cordeiros, rosas ou raposos—, resultará diluída unha vez que trouxésemos ao primeiro plano a un deles, que se converterá no único se estamos dispostos a favorecelos co trato que irá creando lazos firmes. Exprésase tamén o carácter efémero do que nos rodea; a rosa da narración só ten catro espiñas, e con esa fráxil defensa ha de facerlle fronte á realidade circundante. O autor logra un simbolismo que permite que nos sintamos reflectidos no máis puro que habita en nós mentres se mostran as incongruencias dos adultos: «Os nenos deben ser moi indulxentes coas persoas maiores».

O principiño entrou nos corazóns. Dise: «O esencial é invisible aos ollos» ou «…se vés, por exemplo, ás catro da tarde, comezarei a ser feliz desde as tres». A pequeñez do planeta queda de manifesto fronte á orixinalidade dun personaxe capaz de mostrar o valor da atención contida na amizade.

O libro publicouse en Nova York en 1943 —en español apareceu na Arxentina en 1951—, a editorial francesa Gallimard non o incluíu no seu selo ata 1946, dous anos despois de que o seu autor desaparecese, quen, do mesmo xeito que O principiño, viñera a dar un paseo pola Terra á que contemplaba afastada desde o seu avión.