Produciuse un gran cambio no escenario mundial. Os BRICS, conxunto de países constituído polo Brasil, Rusia, India, Chinesa e Sudáfrica, acordaron ampliar o seu club a seis novas nacións: Arxentina, Exipto, Irán, Etiopía, Arabia Saudita e Emiratos Árabes Unidos, a partir de primeiros do próximo ano. Se antes ditos países representaban o 40% da poboación do planeta, o 23% do PIB mundial e o 18% do comercio internacional, agora, tras a ampliación, acapararán o 32% do PIB mundial, o 37% do poder adquisitivo e superará o PIB do G-7. As repercusións son máis ostensibles se apuntamos que a metade dos novos países adheridos son tres potencias petrolíferas (Arabia Saudita, Emiratos Árabes Unidos e Irán) e outra é dos maiores produtores de alimentos a nivel global (Arxentina).
O relevante da formulación do BRICS-ampliado é o seu novo nivel de influencia mundial. A conxunción de intereses ao redor dun novo bloque revela cinco trazos singulares. Trátase de países afastados entre si, con culturas e tradicións moi diferentes; mostran unha gran diversidade de estratexias ao pertencer a áreas xeográficas disímiles; caracterízanse por posuír principios e valores democráticos moi suigéneris, nada estandarizados cos predominantes en Occidente; establecen novos marcos de colaboración en materia de política, economía, defensa e tecnoloxía; e apostan por modelos de multilateralismo moi distintos entre eles. Quere dicir, entón, que a suma das amplas diversidades é a garantía da nova unión entre eles; ou, pola contra, ditas diversidades son a resposta e a alternativa á actual orde global.
Cada país integrante deste novo BRICS-ampliado responde a unha idea e a unha aposta concreta. Todos queren cambiar a orde global, todos buscan adaptarse a unha nova configuración internacional e todos posiciónanse en base a unha nova concepción de colaboración e de cooperación. Así, podemos afirmar que Chinesa ansia converterse no contrapoder do G-7; a India busca reforzar alianzas cos seus socios estratéxicos en materia de defensa (Exipto e Emiratos Árabes Unidos); Brasil logrou incluír ao seu principal socio comercial, que é Arxentina. Rusia, pola súa banda, amplía a súa área de influencia no momento que Occidente lle dá as costas pola guerra en Ucraína. Para Irán é unha vitoria da súa estratexia e política exterior, e Exipto celebra poder elevar a voz nos países do Sur global. Ou sexa, uníronse para celebrar o win-win, todos gañadores.
Pero o transcendente son as tarefas para levar a cabo. Insisten ningúns, como Brasil, na creación dunha moeda única para favorecer as relacións comerciais entre os membros dos BRICS e avanzar na axenda da desdolarización, que lles permita impulsar as moedas locais e substituír a moeda americana como único instrumento de cambio. Outros marcan o paso a través do funcionamento do Novo Banco de Desenvolvemento, con sede en Shanghái, como resposta ao FMI e que lles permita financiar os seus proxectos. E uns terceiros buscan acadar unha multipolarización da orde monetaria internacional ao insistir no bilateralismo e o seu enfrontamento cos defensores do multilateralismo mundial, como é o caso da India fronte ás posicións de Chinesa e Rusia. O que zumega da reunión, celebrada o outro día en Johannesburgo, é que a nova unión non nace para competir, senón para achegar diversidade nun mundo cada vez máis complexo e polarizado; de aí o seu obxectivo de que as actuais institucións mundiais deban cambiar ao longo do tempo.
En suma, a xeopolítica comeza a despregarse. Non nos esquezamos da vella análise de Duverger, no que uns países fan de lebres e outros de tartarugas.