Nos faladoiros familiares ou de amigos adoita existir alguén que pregunta se melloramos ou, pola contra, empeorado a nosa calidade de vida. Para contestar a dito interrogante, o Instituto Nacional de Estatística (INE) proporciónanos unha resposta bastante concreta, que permite extraer consecuencias e valorar as diferentes interpretacións sobre a nosa situación e calidade de vida. Dito exercicio vén desenvolvéndose desde que o presidente da República francesa, Nicolás Sarkozy, encargase no 2008, un informe sobre a medición do desenvolvemento económico e do progreso social a un trío de economistas de gran renome. Foron Amartya Sen (premio nobel de economía en 1998); Joseph Stiglitz (no 2001) e Jean Paul Fitousssi (director do Observatorio Francés de Conxunturas Económicas, OFCE) os autores do mencionado informe. A tese manexada é que o PIB per cápita non serve como indicador de benestar, pois é só un valor monetario da produción de bienes e servizos dun país. O relevante, apunta o informe Stiglitz-Sen-Fitoussi, é o nivel de benestar; e este estímase a través dun conxunto de variables relacionadas cos ámbitos económicos, sociais, educativos, sanitarios, lecer, medio ambiente, etcétera.
O INE, nos seus estudos referidos á calidade de vida, xoga con máis de cincuenta indicadores para poder expresar un índice xeral que permita ser comparado anualmente e avaliado con respecto a outras comunidades autónomas. Está desagregado en nove dimensiones: condicións materiais da vida (que inclúe os aspectos económicos, materiais e de seguridade económica); traballo (que comprende o emprego, taxa de paro, condicións de traballo, salarios, satisfacción no traballo); saúde (que abarca a esperanza de vida, estado da saúde, acceso a coidados); educación (que trata dos niveis educativos, competencias, habilidades); lecer e relacións sociais (inclúe asistencia a eventos culturais e deportivos, cultura, satisfacción das reunións de amigos); seguridade xeral (que mide a taxa de homicidios, criminalidade, vandalismo, percepción de seguridade); gobernanza e dereitos básicos (refírese á actividade institucional, servizos públicos, participación cidadá, confianza no sistema xudicial e policía); contorna e medio ambiente (analiza a contaminación, ruídos, acceso a zonas verdes); e a experiencia xeral da vida (isto é, a satisfacción global, os sentimentos, percepcións e propósitos vitais).
Escudriñando nos datos estatísticos extraemos catro conclusións relevantes. A primeira, que Galicia, para o período 2008-2021, está sempre por baixo das medias españolas no tocante a calidade de vida, situándose nunha posición medio-baixa dentro do ránking das comunidades. A segundo, que ao longo do período imos corrixindo o diferencial coa media nacional, aínda que moi lixeiramente (había 2,7 puntos de diferenza no 2008 e soamente 0,7 no 2021). A terceira conclusión refírese a que, das nove dimensións explicitadas, en cinco delas Galicia mellora a media española e en catro sitúase por baixo. Destacamos notablemente en educación e en seguridade; e, en sentido contrario, estamos moi afastados dos niveis estándar noutras dúas: en gobernanza e participación e na experiencia xeral da vida. Nos cinco restantes, os índices galegos están moi próximos aos españois, en ningúns un pouco por baixo (traballo e saúde) e noutros, un pouco por arriba (condicións materiais, lecer e relacións sociais e contorna e medio ambiente).
Finalmente, as nosas melloras ao longo do período centráronse, prioritariamente, en educación, lecer e relacións sociais e en experiencia xeral da vida. Pola contra, nas outras seis dimensións os avances foron moi reducidos.
Corolario: queda moito traballo colectivo por facer, é preciso reclamar unha mellor orientación das políticas públicas e dedicar un maior esforzo para lograr unha atmosfera global que nos permita garantir unha calidade de vida sostible e solidaria. As melloras foron moi limitadas e a marxe para gañar é moi amplo. As apostas políticas están, pois, por definir.