Pódese afirmar que a pandemia do covid espiu á Administración, sendo especialmente sanguenta nalgúns ámbitos, como as oficinas da Seguridade Social, onde nin sequera as citas virtuais foron operativas. En sanidade foron particularmente rechamantes as listas de espera en atención primaria. O médico de familia constitúe a porta de entrada ao sistema e a entrevista clínica, a esencia do seu traballo. A dificultade para acceder ao médico de familia sitúa ao cidadán nunha posición de indefensión, que non chega a ser absoluta polo recurso aos servizos de Urxencias, utilizados a miúdo como vías vicariantes para conseguir asistencia médica. Por iso é polo que resulte moi pertinente preguntarse cal sería o tempo máximo admisible e analizar as súas implicacións.
O paciente pode presentar, entre outros, un problema novo cuxos síntomas lle preocupan e angustian, precisar renovación receitas que esgotou ou xestionar unha incapacidade laboral. Subjetivamente, calquera deles é importante e a resposta non debería demorarse mais alá de 2 ou 3 días.
Ao mesmo tempo, a dispoñibilidade horaria do médico de familia é finita. Aumentar sen control o número de consultas atendidas cada día lastra a calidade do servizo. Os pacientes requiren ser escoitados e a miúdo a obtención da información é laboriosa. A máis pacientes diarios por médico, menos tempo por paciente e menor calidade. Ademais, as consultas abarrotadas e breves conducen ao facultativo a reafirmarse nos seus xuízos, solicitando máis probas e interconsultas, o que xera novas demoras.
Fai case dous mil anos que o emperador Marco Aurelio escribiu: «De cada cousa, pregúntache que é o esencial». Para reducir as actuais demoras e conseguir unha atención primaria satisfactoria para pacientes e profesionais o esencial sería ofertar máis consultas, mellorando a calidade das mesmas. Para iso é primordial diminuír o tamaño das cotas. Actualmente hai bastantes que exceden de 1.500 cartillas, aínda que a media se sitúe en 1.200 pola existencia de cotas rurais menos numerosos. Xa que logo, dous obxectivos razoables serían reducir o tamaño medio das cotas a 1.000 e mellorar substancialmente a xestión de recursos humanos no tocante aos médicos de familia (xestión de substitucións por permisos, baixas, conciliación, etcétera). Incrementar recursos administrativos e materiais ou axilizar trámites, como a renovación de receitas, axudará, pero non irá á esencia do problema.