O presidente do Principado fai balance desde o primeiro caso de coronavirus detectado en Asturias
14 mar 2021 . Actualizado á 22:27 h.O ano que non quixese vivir comezou ás 17.45 do 29 de febreiro de 2020. «Presidente, xa o temos aquí. Primeiro caso confirmado». Alén do teléfono, Pablo Fernández Muñiz, conselleiro de Saúde, arrincara sen sabelo a última folla, a folla vermella do calendario da normalidade.
Estado de alarma: un dos tres réximes de excepción previstos no artigo 116 da Constitución. Confinamento: unha palabra apenas usada, emparentada con illamento e corentena. Pandemia: hipótese propia das películas de catástrofes, unha epidemia que se estende polo planeta. Xamais pensei en sufrir as tres situacións xuntas.
Hoxe, 14 de marzo, hai un ano que o presidente Pedro Sánchez declarou o primeiro estado de alarma. Como vivo en Laviana, a miña localidade natal, decidín trasladarme ao apartamento habilitado na presidencia do Principado para evitar os desprazamentos. Supoño que como a maioría, ao comezo pensei que aquela conxuntura excepcional sería transitoria, cuestión de semanas. Pronto intuín que estabamos ante o inicio dun novo comezo. Para min, para Asturias, para a propia humanidade.
Claro, acabóuseme a roupa. Agora soa a chiste, pero proba ata que punto descoñeciamos o que estaba a ocorrer. Viviamos un momento de transición, pero non sabiamos cara a que. A propia declaración do estado de alarma, xa adoptada noutros países, era esperada e á vez temida. Foron días plomados de incógnitas, con moitas preguntas e moi poucas/pouas respostas.
A miña primeira certeza foi que había que tomar decisións, reaccionar rápido, anticiparnos todo o posible, sen esperar. Que boa parte do éxito dependía de que fósemos capaces de adiantarnos, que non podiamos arrastrar os pés detrás do virus. O obxectivo que nos marcamos no Goberno de Asturias era moi claro, pero moi difícil: salvar o maior número de vidas. Nunca caemos nesa trampa que invita a escoller entre saúde e economía, coma se fose unha disxuntiva inevitable.
Neste tempo familiarizámonos con moitos termos. Sabemos pronunciar de corrido epidemioloxía e ata aprendemos a distinguir varios tipos de máscaras. Ao tempo, recibimos leccións moi útiles que deberían quedarnos gravadas a lume. Por exemplo, entendemos o verdadeiro sentido da palabra responsabilidade, porque nunca como ata o de agora percibimos con tanta forza que todas e todos dependemos de todas e todos.
Persoalmente, tamén recibín algún ensino. Volvo ao primeiro estado de alarma, ás semanas confinado na presidencia do Principado. Como a todos os edificios solemnes, síntalle mal o baleiro e a escuridade e nunca chega a ter a calidez dunha vivenda. No entanto, e en verdade, apenas tiven minutos para botala de menos: desde aqueles primeiros días, non volvín a desconectar. Aprendín que cando un é presidente de Asturias o é sempre, sen fins de semana nin horas libres.
Este ano tan intenso, coa covid como unha indesexable compañeira de viaxe, serviu para lembrarme a nosa fraxilidade como seres humanos, as nosas limitacións, que non somos deuses, que algo tan mínimo como un virus pode poñer en xaque ao conxunto da humanidade. Tivemos que ir rectificando os nosos erros e apearnos da soberbia, ata o punto de recoñecer que o coronavirus é aínda hoxe un gran descoñecido ao que só puidemos bordear e facer fronte grazas á ciencia e a investigación (lembran aos líderes que se burlaban del, que enorme dano fixeron aos seus países?).
O ano que cambiou o mundo tamén me reafirmou nas miñas conviccións: un Estado de benestar forte, potente, sostido coas achegas económicas de todas e todos, é a mellor garantía, o verdadeiro chaleco salvavidas para cando veñen mal dadas. A nosa sociedade baséase nesa alianza que non debemos permitir que se deteriore. Menos aínda cando a epidemia nos fixo volver os ollos cara ás funcións e tarefas máis esenciais: sanitarias, mestras, coidadoras, caixeiras… Utilizo a propósito o plural en feminino porque son mulleres, na súa inmensa maioría. Reafirmeime, en fin, na frase de Lyndon B. Johnson: «Non hai problema que non poidamos resolver xuntos, e moi poucos/pouos que poidamos resolver por nós mesmos».
Para rematar, foi un ano de reto permanente, o de estar á altura dunhas circunstancias extraordinarias. Ao longo deste tempo, cada día impúxenme ese deber. Cando me caía, víñame abaixo ou me desmoralizaba, cando pasaba unha noite sen poder durmir, dicíame unha e mil veces que non podía, que non podiamos fallar, que todas as persoas coidamos de todas e que a nosa unión como sociedade nos levaría á vitoria. Ao longo destes doce meses quixen ser sempre un elemento de unión e non de discordia, conciliar a persoas que pensamos de forma moi diferente ao redor dun obxectivo común, protexer especialmente as persoas máis vulnerables. No caso de Asturias, unha comunidade envellecida, ás maiores, por cuxa saúde debemos seguir loitando, ás que habemos de transmitirlles que non están soas nin abandonadas, senón que a sociedade está con elas e fará todo o posible por elas.
Ao cabo deste ano, todos e todas estamos cansos, pero as vacinas xa aluman o porvir. Sabemos que o que fixemos merece a pena e que hai que soster o esforzo uns meses máis. Si, foi o ano que non quixese vivir, pero nunca eliximos os días que nos tocan. Unha vez que tiven que enfrontarme a el, tratei de afrontalo con convicción, forza e esperanza, a esperanza de que ao final venceriamos. Porque así será. E o día da vitoria definitiva achégase.