Os españois quedamos rendidos de admiración cada vez que os magnates americanos fan fabulosas doazóns ás universidades do seu país, a fundacións de ámbito internacional e aos grandes hospitais e centros de investigación. Sen necesidade de fixarnos nos mecenas do pasado -creadores de museos, hospitais, institucións educativas ou fundacións sociais-, unha interminable nómina de actuais doantes -entre os que destacan Gates, Buffet, Zuckerberg, Bloomberg, Hasting ou Dell- seguen transferindo inxentes cantidades de recursos a institucións públicas e obras sociais de todo o planeta, que, no caso de Zuckerberg, acadan a comprometer o 99 % da súa asombrosa fortuna. Algo parecido sucedeu e sucede no centro de Europa, onde a restauración de Notre Dame só é o último capítulo dunha crónica admirable. En xusta correspondencia, os cidadáns deses países acostuman mostrar a súa gratitude por esta filantropía, sen cuestionar, de forma inxusta e temeraria, a orixe e a intencionalidade destas transferencias.
Por iso resulta difícil entender por que moitos españois critican aquí o que admiran alí, coma se entre nós non fosen posibles nin o éxito lícito e solidario, nin a riqueza limpa e eloxiable. A inxustiza faise máis patente cando afecta a un home como Amancio Ortega, o primeiro traballador da súa propia empresa, o que creou o seu imperio empresarial e financeiro partindo de abaixo; o que abriu espazos de industrialización, innovación e venda cos mellores equipos humanos e coa introdución da tecnoloxía máis avanzada; o que fabrica un produto de consumo acollido en todos os niveis sociais e económicos; e o que mantén en Galicia o seu domicilio fiscal e un complexo industrial que é admirado e desexado en calquera lugar do planeta, pola riqueza que xera, o emprego que crea e o prestixio que dá. E se a este empresario, exemplarmente discreto, sumámoslle os hábitos de transferencia voluntaria cara á cooperación non gobernamental e cara aos servizos sociais, sanitarios e educativos que marcan tendencia nos países máis avanzados do mundo, que máis se lle pode pedir?
O curioso é que a historia de España tivo longos períodos nos que este tipo de doazóns e transferencias foron moi correntes e deron froitos exemplares, adiantándose moito á deficitaria acción do Estado, e deixando o noso territorio sementado de fundacións e monumentos perdurables pola súa beleza e ejemplaridad.
Pero vese que a ruindad e a envexa seguen sendo compoñentes esenciais e abundantes deste xeneroso país. E mesmo se percibe, como diría García Sabell, que somos proclives a somatizar nosas propias miserias, ata convertelas nunha forma de entender a realidade que nos frustra como persoas e fainos parecer máis cutres do que somos. Só así se explica que tiremos pedras e lixo contra Ortega, o home que deberiamos converter no mellor espello do que podemos e debemos facer.
