Os resultados das eleccións do pasado 26 J revelaron o fracaso das enquisas e as súas «cociñas», que esixen unha urxente renovación das metodoloxías que utilizan as empresas dedicados a sondaxes de opinión. Máis que nunca, as prospeccións electorais foron protagonistas dunha campaña que discorreu tomando como eixo as súas erróneas predicións, e case allea aos debates a fondo sobre as propostas de cada formación política para afrontar os graves problemas que ten a sociedade española.
A constancia, unha vez máis, de que a integración de forzas políticas nunha coalición electoral non se converte nunha suma aritmética de votos, pon en evidencia a falta de rigor ao non utilizar estudos cualitativos e observar o que era un segredo a voces: a absorción de EU por Podemos non se asimilaba polos votantes de EU como unha unión entre iguais.
Tampouco souberon predicir o aumento significativo do voto conservador, motivado pola estratexia de polarización deseñada polo PP, co beneplácito de Podemos. O efecto «Brexit» se minusvaloró inicialmente, e ao final foi moi importante pola incerteza e os efectos que se produciron no ámbito financeiro e bolsista, axudando tamén a acalar momentaneamente o gravísimo escándalo das gravacións do Ministro do Interior e do Xefe da Oficina antifraude de Cataluña.
O PP gañou as eleccións por estratexia electoral e non por ter exposto novas propostas que seducisen ao electorado, co que os problemas reais están presentes ao día seguinte do proceso electoral coa mesma intensidade que antes, co reto da gobernabilidade como prioridade absoluta. Un partido que en catro anos e medio perdeu 49 escanos non pode celebrar o seu triunfo con festas, senón que debería pensar como tomar a iniciativa con novas propostas políticas para rexenerarse e ,como non ten maioría absoluta, verase obrigado a modificar Leis que teñen hoxe un amplísimo rexeitamento na nosa sociedade. Nas súas mans está o tomar a iniciativa para conseguir o apoio doutras formacións de centro dereita, pero pode pretender que sexan os demais os que lla faciliten desde o seu inmobilismo tradicional.
O PSOE, como segunda forza política, non obtivo bos resultados xa que perdeu 5 deputados, quedando a 59 parlamentarios do PP, pero palía a súa derrota cun éxito indubidable que é manterse como forza hexemónica da esquerda. O Partido Socialista axudará á gobernabilidade, pero ten que facelo desde a oposición, sen perder a coherencia co seu programa e, sobre todo, pensando nese electorado que sabe que en España ten que haber un cambio real, ao que non imos renunciar de ningún xeito.
Unidos-Podemos, a gran perdedora destes comicios, non conseguiu o desexado sorpasso debido aos seus propios erros e á falta de credibilidade das súas propostas. A súa forzada alianza con Izquierda Unida foi unha absorción e unha verdadeira humillación nalgúns lugares, como Asturias, onde a federación de esquerdas representaba un 8,45% do electorado, e non quixeron pór a ningún candidato de EU en postos de saída. Aínda que Podemos representaba nesa comunidade autónoma un 21.33%, a suma dos dous resultou ser un 23,78%, quedando por baixo do PSOE tanto no Congreso como no Senado. O seu camaleónica transfiguración nun escaso período de tempo, desde a transversalidade á sobrevinda socialdemocracia, a atención á mercadotecnia electoral por amais do rigor, o seu egoísmo partidista de non apoiar o 20D a investidura do PSOE se non eran eles a primeira forza da esquerda, e a introdución no seu programa do dereito a decidir, foi un coctel difícil de asumir en tan pouco tempo .Perder máis dun millón de votos en seis meses é unha derrota sen paliativos.
Cidadáns tamén saíu damnificada, perdendo 8 deputados, produto da estratexia de polarización de toda a campaña e dos acontecementos finais do «Brexit», que inclinaron a parte dos electores da dereita ao PP, en busca do voto útil .
Corresponde agora a Rajoy tomar a iniciativa e solicitar apoios para a súa investidura con formulacións programáticas concretas que lle permitan gobernar en coalición ou en minoría, con formacións parlamentarias no espectro político do centro-dereita. Terá que negociar programas, Leis e Reformas Constitucionais, onde as forzas políticas da oposición poderán xogar tamén un papel importante na súa loita irrenunciable por un emprego de calidade e con dereitos; a erradicar a pobreza e o aumento da desigualdade; a consolidar un Estado de Benestar que protexa a todos por igual; á sustentabilidade das pensións; á igualdade entre homes e mulleres e á rexeneración do noso sistema democrático, cunha Reforma Constitucional desenvolvida co maior consenso posible.
Quedan tamén pendentes moitos retos, entre eles reforzar o noso papel en Europa, onde temos que axudar a que se consolide o Proxecto Europeo dos 27, e evitar que os populistas e ultranacionalistas consigan impor unha serie de referendos en distintos países que fagan voar polo aire o proxecto de construción dunha Europa fiel aos seus principios, que se consolide como potencia económica, pero tamén como potencia en dereitos civís e benestar social.
Como van seguir as tensións territoriais no noso país, é unha prioridade impulsar un proxecto federal integrador, evitando caer na tentación de desenvolver en partes do noso territorio referendos de autodeterminación, que porían en risco non só o noso modelo de Estado senón tamén a cohesión social e territorial, con efectos demoledores sobre a caixa única da seguridade social e o financiamento solidario dos nosos servizos públicos esenciais.: educación, sanidade, protección social e pensións.
Non debe ser alleo a este debate territorial a futura revisión do financiamento autonómico. Comunidades como Asturias, Galicia ou Castela e León xogámonos moito, con elementos singulares moi parecidos de envellecemento poboacional e dispersión, que deben loitar xuntas para que estas características poboacionais sexan recoñecidas no seu modelo de financiamento, vencendo as ameazas de insolidariedade dalgúns sectores soberanistas e doutras Comunidades que invocan para si privilexios de baixa fiscalidade. Todos debemos de ter en conta que hai que defender mesmos dereitos e mesmas obrigacións, máis aló do lugar de nacemento ou de residencia. Ese é o espírito de equidad que atesoura a nosa democracia e ao que non debemos renunciar.
Hai que levantar a mirada, pensar nos intereses xerais do noso país e servir aos cidadáns nas súas necesidades por amais de todo.