A mediados da década dos noventa, recentemente constituído o primeiro goberno de José María Aznar, un alumno preguntoulle a Xosé Manuel Beiras nos corredores da facultade —entón compatibilizaba a súa actividade política coa docencia — que agardaba que fixese o novo ministro de Economía. «Que que vai facer? Pois o rato», dixo. Quen lle interpelaba quedou perplexo, quizais porque agardaba unha resposta algo máis seria. Supoño que comparando o que decidiría en relación a algúns dos seus predecesores, como Solchaga ou Solbes. Pero aquela saída, que soou a ocorrencia, resultou en grao sumo premonitoria. Porque ninguén podía presaxiar entón o que viría despois. O todopoderoso artífice do milagre económico español —que se explica en gran parte pola masiva liberalización de chan e os créditos baratos que lle interesaban a Alemaña, o que xerou o doloroso e costosísimo bum inmobiliario—, o exdirector xeral do FMI, remataría precipitándose pola pendente para asombro de todos os que o encumbraron. É desde as grandes alturas desde onde se producen as grandes caídas. A saída ao parqué de Bankia, os cartóns black (que o levaron ao cárcere) e un complexo armazón de tejemanejes tributarios para ocultar o seu xa de seu xeneroso patrimonio, que lle viña de familia. Un home endiosado, rodeado de aduladores, que sucumbiu á peor das trampas que trae o poder: a sensación de sentirse impune. Nos últimos anos ha deixado un bo puñado de bravuconadas, como esas rabexadas que dan os peixes na superficie do peirao cando xa non poden respirar. «É o mercado, amigo», dixo no 2018 durante a comisión do Congreso que investigaba a crise financeira. A última, hai días, á fiscal que leva o seu caso. «O respecto gáñase», replicou. Quizais a Rodrigo Rato esquecéralle que o respecto tamén se perde. E se non, que llo digan a el. Así que talvez debamos plagiar a súa memorable frase e cambiar unha soa palabra. É a xustiza, amigo.