5G, reinventando as comunicacións
MERCADOS
O mundo diríxese cara a unha revolución tecnolóxica sen precedentes á calor das aparición de novas solucións que, combinadas, terán un efecto transversal en case calquera ámbito das nosas vidas. A implantación do 5G permitirá reinventar as prestacións en materia de comunicacións e levalas ao coche autónomo, a xestión das explotacións agrarias e gandeiras ou a vida na casa, por citar só uns exemplos. E todo iso sen encarecer os prezos que pagan empresas e consumidores.
21 jun 2019 . Actualizado á 12:22 h.Nos últimos meses sucedéronse as noticias e mensaxes nos medios acerca da aparición e despregamento do 5G sen que, en moitos casos, chéguese a facer ver en que consiste. Neste artigo, os enxeñeiros de telecomunicación intentaremos guindar luz sobre o tema desde un punto de vista divulgativo, aparcando a nosa tradicional tendencia ao uso excesivamente tecnolóxico da linguaxe.
Que é o 5G? Pois non é nin máis nin menos que a quinta xeración evolutiva do sistema de telefonía móbil GSM. O que naceu para ser un sistema de comunicación principalmente de voz en mobilidade, xa fai moito que evolucionou a un sistema de comunicación de datos (de acceso a Internet), que englobou entre eles ás comunicacións de voz, que pasaron a ser unha parte mais no tráfico de datos da rede.
Que diferenzas hai entre 4G e 5G? A 4G, a rede da que dispoñemos actualmente, e que aínda está en fase de despregamento, naceu como a evolución necesaria do 3G, que empezaba a estar desbordado polo tráfico de acceso a Internet dos teléfonos intelixentes, provocado polo uso masivo das redes sociais, e, sobre todo, polo uso do vídeo, que xera gran cantidade de datos e esixe altas velocidades para o seu uso práctico.
Este uso esixiu das redes móbiles altas velocidades de acceso e moi altas capacidades de xestión de tráfico, xa que miles de persoas empezaron a enviar e recibir vídeos simultaneamente de xeito habitual. O avance de 3G a 4G, que multiplica as velocidades de conexión, e a utilización de conexións de fibra óptica entre as estacións de cobertura, liquidou estas necesidades, e por primeira vez en anos, as capacidades das redes comezaron a superar a demanda dos usuarios.
Neste punto, en lugar de retardar o avance das redes para mellorar os seus rendementos económicos inmediatos, os fabricantes e operadores decidiron facer o esforzo tecnolóxico de desenvolver e despregar de xeito inmediato a seguinte xeración, 5G, non xa para resolver demandas actuais de prestacións das redes, senón co obxectivo de adiantarse a estas para dispoñer de redes capaces de soportar servizos aínda en fase inicial, pero que están chamados a renovar os sistemas produtivos e sociais unha vez máis.
Os avances tecnolóxicos do 5G non se limitan a un só aspecto das capacidades das redes. Non se trata só de mellorar as velocidades de conexión (que si se fai), senón tamén de conseguir dispositivos que consuman menos batería, aumentando as súas autonomías, que sexan mais pequenos, para poder situalos en case calquera sitio, e que se conecten de xeito case instantáneo.
Internet das cousas (IoT)
As dúas primeiras capacidades permitirán que se poida conectar a Internet case calquera cousa, desde, por exemplo, un cubo de lixo que avise cando está farto, a un sensor de velocidade e intensidade do tráfico rodado situado nun simple sinal de tráfico. Isto permitirá a expansión dun dos avances máis importantes dos próximos tempos, o uso masivo da Internet das cousas (IoT), un escenario en que se poida conectar case calquera cousa a Internet, e que se poida actuar sobre ela de xeito automático, en función da información doutros dispositivos da súa contorna. A gran cantidade de datos así xerada poderase xestionar de xeito óptimo co uso dos últimos avances en big data, que permitirán extraer a información relevante de grandes volumes de datos provenientes de diferentes fontes. Isto poderá abrir paso, por exemplo, a sistemas de xestión dos recursos agrícolas e gandeiros mais eficientes, que permitan mellorar as producións dos alimentos necesarios para unha poboación crecente, axudando ademais a fixar a poboación das zonas rurais, ao mellorar as súas condicións de traballo.
A terceira capacidade (que se adoita mencionar como redución de latencia) é a característica imprescindible para o funcionamento do automóbil autónomo, que lle permitirá dispoñer en tempo real de todas as informacións que condicionen a súa marcha segura, desde o estado das estradas á información meteorolóxica e a posición do resto dos vehículos da súa contorna.
Unha evolución tecnolóxica sen precedentes
Para conseguir estas prestacións está a levarse a cabo unha evolución tecnolóxica sen precedentes, que implica desde a definición dos estándares de fabricación de dispositivos case sobre a marcha, ao desenvolvemento de terminal con antenas intelixentes que apuntan automaticamente á estación de cobertura para consumir menos batería, ata o uso de varias bandas de frecuencias de xeito simultáneo, buscando a mellor cobertura segundo a contorna de traballo, e combinando os datos recibidos en cada unha destas.
Esta evolución está a supor importantes investimentos en I+D e despregamentos, tanto por parte dos fabricantes de dispositivos como dos operadores de telecomunicacións. Desde o colectivo dos enxeñeiros de telecomunicación (AETG-COETG) parécenos moi importante resaltar este aspecto, xa que ao contrario que outros sectores (enerxía, sobre todo), os servizos de telecomunicacións evolucionaron nos últimos tempos cara a prezos menores e prestacións moi superiores, o cal é un éxito que pensamos que non se transmitiu de xeito eficaz á opinión pública.
Recentemente anunciouse neste mesmo medio a adxudicación por parte do Ministerio de Economía de financiamento para varios proxectos piloto de uso de 5G na comunidade de Galicia, en colaboración con empresas do sector. Concretamente realizaranse proxectos de usos avanzados na industria (Navantia), cobertura de zonas de gran demanda de datos (Estadio de Riazor, zonas de Vigo e Ourense), e outras aplicacións mais específicas (cobertura especial en tuneles da A6).
O Colexio Oficial de Enxeñeiros de Telecomunicación de Galicia, como representante do noso colectivo profesional, está especialmente orgulloso destes logros, e por iso decidimos poñer o foco sobre a tecnoloxía 5G no noso encontro anual, a XXIV Noite Galega das Telecomunicacións e dá Sociedade dá Información, que se celebrará o 24 de maio en Oleiros. Este encontro, ao redor do cal se congregarán uns 300 profesionais do sector TIC galego, terá como eixo temático central A converxencia tecnolóxica do 5G e ao redor desta cuestión esperamos ofrecer análise e xerar debate entre os representantes das diversas entidades, empresas e organizacións que participarán no foro. Desde o COETG e a AETG organizamos tamén este acto, que se expón como un encontro, para entregar os Premios Galicia das Telecomunicacións e da Sociedade da Información 2019.