Achados realizados noutras partes de Europa confiren cada vez máis interese ao xacemento paleolítico de Triacastela
30 may 2016 . Actualizado á 05:00 h.Cova Eirós non é só o xacemento neandertal máis importante descuberto ata o de agora en Galicia, senón que tamén constitúe unha rareza no contexto ibérico e europeo. A cova de Triacastela é un dos poucos lugares do continente onde se acharon rastros dos homes de Neandertal cunha antigüidade superior aos 100.000 anos, unha época remota e aínda moi pouco coñecida que está a espertar cada vez máis interese entre os investigadores grazas a diversos achados realizados nos últimos tempos. Á espera da próxima campaña de escavacións -prevista para agosto-, por tanto, o valor potencial deste xacemento non deixa de crecer.
O máis recente e espectacular dos descubrimentos relativos a este período da prehistoria -dado a coñecer nos pasados días na revista británica Nature- foi realizado na cova de Bruniquel, preto da cidade francesa de Toulouse. Nunha zona profunda desta gruta acháronse unhas estruturas circulares construídas fai uns 176.000 anos con centos de pedazos de estalagmitas que non parecen ter ningunha función práctica, polo que se cre que están relacionadas con algún tipo de culto ou ritual. Iso indicaría que incluso nunha época tan afastada os neandertales xa desenvolveran un pensamento de carácter simbólico.
En Cova Eirós aínda non se atoparon rastros dun período tan remoto, pero si doutros máis recentes que pertencen á mesma etapa cronocultural. O nivel arqueolóxico máis antigo que se puido datar neste xacemento ten uns 118.000 anos. Na última campaña de escavacións acadouse o teito doutro nivel máis profundo -e por tanto máis antigo- que se seguirá explorando este ano. Outra ocupación neandertal máis tardía nesta cova, achada con anterioridade, foi datada hai 84.000 anos.
Vestixios moi raros
Estas datacións son suficientes para situar a Cova Eirós entre os nove únicos xacementos neandertales coñecidos na península que pertencen ao chamado interglacial OIS 5, un período cálido que se rexistrou entre as dúas últimas glaciaciones, entre fai 134.000 e 74.000 anos. Os demais están repartidos polas provincias de Guipúscoa, Burgos, Valencia, Castelló, Madrid, Guadalaxara e Granada. No resto de Europa, os rastros dese período son tamén moi escasos e dispersos, e atópanse en Alemaña, Croacia, Eslovaquia, Francia, Grecia e Italia. Os investigadores conceden unha grande importancia aos vestixios desta época, xa que corresponden á transición entre dúas dos grandes períodos culturais da prehistoria remota, o Paleolítico Inferior e o Paleolítico Medio. Durante esta longa etapa desenvolveuse a evolución tecnolóxica que diferencia aos chamados neandertales temperáns -aparecidos fai uns 300.000 anos- dos coñecidos como neandertales clásicos, é dicir, os que viviron entre fai 115.000 e 40.000 anos. A maioría dos xacementos neandertales que se coñecen en Europa e Oriente Medio pertencen a esta última época.
Unha relevancia especial
Dada a escaseza xeral de rastros dos neandertales temperáns, todos os achados relativos a ese período revisten un singular interese para as investigacións sobre o Paleolítico. Os descubrimentos que se poidan efectuar a partir de agora en Cova Eirós -en niveis dunha antigüidade superior aos 118.000 anos- adquirirán por iso unha relevancia moi especial. Segundo as sondaxes con xeorradar realizados hai xa tempo, por baixo do que se escavou ata o de agora aínda quedan outros dous metros de sedimento ata acadar o piso de roca nai da cova. O que aínda non é seguro é que estes niveis inferiores conteñan moitas máis pegadas arqueolóxicas dos neandertales temperáns. Nas escavacións deste verán pode resolverse unha parte desta incógnita.
Peculiaridades tecnolóxicas
Entre os artefactos líticos desenterrados ata o de agora en Cova Eirós figura un gran número de pezas talladas en cuarzo. Esta materia prima, crebadiza e difícil de tallar, é pouco habitual nos xacementos do home de Neandertal, que prefería outros minerais para fabricar as súas ferramentas, como o sílex ou as cuarcitas de gran fino. Nalgúns xacementos franceses onde estas pedras son menos abundantes tamén se acharon pezas fabricadas en cuarzo