A Nora de Neira construíuna o tatarabuelo dun veciño, foi rehabilitada pola Deputación pero abandonada á sorte do río
08 may 2023 . Actualizado ás 09:40 h.Pola vella estrada de Lugo a Sarria, a LU-546, pódense ver algúns carteis que sinalan atractivos das Terras do Miño. Un deles é a Nora do Neira. Aínda que se un segue as indicacións, xa só se atopa un tumulto de maleza, ramas e ferros oxidados. A tamén chamada Nora do Cela, pola aldea dos seus propietarios, era un sistema de rega atípica en Galicia, que foi restaurado pola Deputación de Lugo pero deixado a mercé das riadas.
O dono da antiga nora e das leiras pegadas é Marcial Pérez, veciño da aldea de Cela, no Corgo. A construción da curiosa nora foi obra da súa tatarabuelo. Está situada no río Neira, preto de Ponche de Neira. «Él traballou pola zona de Valencia e ao volver implantou o sistema de riego que era típico de alí», lembra. Asegura que el só ten constancia doutra similar na Coruña, sendo algo inusual en Galicia.
Esta nora hidráulica era un sistema para regar as súas leiras. O mecanismo aproveitaba a propia enerxía da auga para distribuíla polos terreos. Conformada por unha roda e pas, tamén tiña uns recipientes que se enchían de auga, elevábana e volvíana a soltar.
A vida da Nora de Cela remontábase a varios séculos, polo que se foi deteriorando e o seu pai reformouna instalando un motor. Esta reliquia rematou sendo un atractivo para a Deputación de Lugo.
Restaurada pola Deputación e abandonada á súa sorte
Con Francisco Cacharro como presidente do organismo provincial, restaurouse por completo a nora, creando case unha nova entre 1999 e o ano 2000. Foi a través de fondos europeos do extinguido Instituto Lucense de Desenvolvemento Económico e Social. O mecanismo gañou de novo hai 20 anos un aspecto totalmente renovado.
Marcial Pérez lembra que a nova construción non foi óptima, con demasiada madeira ou os metros equivocados, que provocaron que a nora non recollese a auga correctamente. «Non funcionou ben, pero dende entón desentendéronse da noria e era súa a responsabilidade de mantela», asegura.
A Deputación, pola súa banda, explicou este xoves que «non ten vinculación algunha con este ben, xa que tampouco figura no Inventario Provincial que foi actualizado no último Pleno Provincial».
A falta de mantemento foi incapaz de parar as riadas que aos poucos foron rompendo e tirando a nora ata facela desaparecer fai uns anos. «É unha pena porque era algo curioso de ver, xa que non hai máis por aquí, estaría ben instalar unha praia fluvial e que o Concello a recuperase», defende Marcial Pérez.
Iso si, o que continúa presumindo de nora son os sinais turísticos situados na estrada que, segundo o rexedor do Corgo, Felipe Labrada, «instaláronse hai uns anos».
Un dos varios proxectos nos ríos de Lugo
Non foi o único proxecto da Deputación nos ríos de Lugo. Rehabilitou varios espazos como centros de interpretación da natureza reconvertidos ao mesmo tempo en negocios. A súa explotación ofrécese como concesión a particulares. Son por exemplo varios clubs fluviais da provincia, o Mazo de Santa Comba, a área recreativa Os Robles ou o restaurante Terras do Miño.
