Naceu en Ribeira de Piquín no ano 1864, nunha familia que dispuña de medios e de recursos
18 ago 2019 . Actualizado ás 05:00 h.A fe dos emigrantes na cultura e a educación como medios imprescindibles para o progreso e a liberdade estivo detrás de moitas iniciativas emprendidas por eles. Uns crearon escolas, outros fomentaron ou abordaron novas iniciativas e experiencias e algúns fundaron editoriais, xornais e semanarios para contribuír á redención e ao despegamento e modernización de Galicia. Gumersindo Gómez Otero foi un destes. Mestre de Santo Tomei (Lourenzá), cando retornou a Galicia desde Sancti Spiritus (Cuba), fundou un semanario que informaba sobre A Pontenova e as comarcas de Meira e A Fonsagrada.
Nacera en Meiroi (Ribeira de Piquín) en 1864. Era fillo de María Otero Gómez -falecida en 1917 aos 75 anos e natural de Soutelo (Ribeira)- e de José Antonio Gómez Díaz, de Meiroi. O matrimonio tivo nove fillos, entre eles Bernardo, Modesto e Gumersindo Gómez Otero.
A familia dispuña de medios e recursos. E Gumersindo estudou a carreira de Maxisterio na Escola Normal de Lugo onde recibiu o título de mestre en 1890. A crise agraria de fin de século e unha situación política na que a mitra, o exército e a hidalguía copaban o poder, foron determinantes para que o mozo mestre decidise emigrar a Cuba en busca de novos horizontes e un aire menos asfixiante.
Radicouse en Sancti Spiritus, unha antiga cidade cubana que celebrou o seu 500 aniversario. Sitúase no centro da illa, nunha rica rexión onde abunda a cana de azucre. Iso levou alí a numerosos galegos. Desde fai máis de cen anos, cada 25 de xullo, celebran o Día de Santiago espirituano con coros, congas e comparsas. É a festa máis relevante da cidade e tamén se conmemora no exilio de Miami.
Problemas coa nacionalidade
Gumersindo Gómez exerceu a docencia en Sancti Spiritus durante 15 anos. Diversas publicacións de historia local recollen hoxe o seu nome ?xunto a Antolín García Alvarez, Bernabé de Pina, Fredesvinda Beltrán ou Panchita Hernández- como «mestre primario que, desde a instrución pública, soubo merecer un espazo cimero como educador». Á vez que ensinaba, se doctoró en Pedagoxía na Universidade da Habana.
Cando regresou a España na primeira década do século XX, tivo dificultades para exercer a súa profesión. O Consello de Ministros denegoulle a rehabilitación da nacionalidade española pois se fixo cubano para poder traballar. No expediente do Consello de outubro de 1907, con todo, apróbase a súa petición tras recoñecer que se ocupou como mestre en Cuba sen autorización do goberno español e alegar que o fixo por «un estado de necesidade».
Ao ano seguinte, Gumersindo xa vivía en Galicia. Fundou en Meira (Lugo) o xornal As Dúas Rexións, casou con Josefa Vidal Ares e foi mestre de Ribeira de Piquín ata 1920. Logo pasou á escola de Santo Tomei (Lourenzá) onde faleceu en 1929.
martinfvizoso\