A lectura resiste fronte ás pantallas: «As redes sociais, lonxe de prexudicar o hábito lector na mocidade, permiten dar a coñecer libros e autores»

Hai uns días, a influencer María Pombo provocou un auténtico rebumbio ao declarar que «hay que empezar a superar que hay gente a la que no le gusta leer» e que «no sois mejores porque os guste leer». O que parecía unha simple resposta a un comentario sobre a libraría da súa casa acabou por incendiar redes, conversas de café e mesmo programas de televisión. Ata a Raíña aproveitou para reivindicar «os mundos que só os libros poden abrir». Pero, máis alá do ruído dixital, a pregunta permanece: como latexa a lectura en Lugo, unha provincia con fonda tradición literaria?

O Barómetro de Hábitos de Lectura e Compra de Libros en España 2024 amosa que o interese polos libros segue a medrar. O 70,3 % da poboación española leu no último ano, e por primeira vez os lectores por pracer superan o 65 % (65,5 %). Máis da metade da cidadanía abre un libro polo menos unha vez á semana.

As mulleres destacan cun 71,7 % de lectoras no tempo libre e amplían a distancia cos homes ata 12,7 puntos. Por idades, a mocidade de 15 a 24 anos é a máis lectora (75,3 %), mentres que entre as persoas maiores de 65 anos a lectura medrou 10,6 puntos dende 2017. Galicia sitúase por riba da media nacional cun 66,2 % da poboación que le no seu tempo de lecer.

Librarías de Lugo: termómetro do hábito

As librarías lucenses son un fiel reflexo desta realidade. Na Librería Trama, por exemplo, cuestionan a escusa máis habitual: «Se miraran as horas de uso do móbil, o de non ter tempo é relativo. Ler require un esforzo intelectual que non fai falta ao pasar a pantalla dunha rede social». Observan ademais un repunte notable entre a clientela nova: «Nos últimos anos notamos un aumento de vendas na franxa dos 15 aos 20 anos, seguramente pola influencia das redes sociais. Veñen en grupos e contáxianse».

En Biblos coinciden en que a falta de tempo é máis ben falta de hábito: «Todos temos cinco minutos libres, pero prefírese coller o teléfono porque cun libro tes que estar máis concentrado. O noso ritmo é frenético e ao final do día custa máis sentarse a ler». O seu público adoita ser algo maior: «O perfil medio vai dos 25 aos 35 anos. Notamos unha baixada na adolescencia, de 12 a 20 anos».

Pola súa parte, en La Voz de la Verdad insisten na importancia de atopar o libro axeitado: «A xente que se acostuma a ler necesita ese ratiño cada día. A clave é dar cun libro que te enganche, porque non todos nos van gustar, pero o hábito créase así». Tamén lembran que a pandemia impulsou as vendas e que, dende entón, moitos lectores se mantiveron fieis.

As redes, competidoras e cómplices

Curiosamente, as redes sociais, a miúdo vistas como inimigas do libro, tamén son un gancho para novos lectores. «Que se adapten libros ou se fale deles na súa linguaxe dunha forma cercana inflúe moitísimo», din en Trama. En Biblos lembran que os fenómenos virais poden disparar as vendas: «Pasounos no Nadal cun libro que non esperabamos e acabou por esgotarse porque saíu en moitas publicacións de Instagram».

En La Voz de la Verdad confirman que os adolescentes se deixan inspirar a través destes medios: «Nas redes coñecen historias, autores e editoriais; máis que prexudicar, axudan a que descubran opcións».

Que se le en Lugo?

No que si que coinciden as librarías lucenses é en que a novela negra e a histórica seguen a ser apostas seguras, mentres que medra a demanda de autoaxuda, saúde e espiritualidade. «Hai xente que tamén busca ensaio sobre a actualidade, como o xenocidio de Palestina», apuntan en Trama.

Os grandes best sellers —Dan Brown, Pérez-Reverte, Ken Follett— continúan liderando as vendas. A época do verán e o Nadal son os momentos de maior movemento, cando o tempo libre e os agasallos multiplican as compras. «Cando chega o verán saen eses libros de peto, máis manexables e transportables, perfectos para levar á praia ou á piscina», sinalan en La Voz de la Verdad.

Non obstante, o perfil lector varía: en La Voz de la Verdad predominan mulleres novas arredor dos vinte anos; e en Biblos a media sobe aos 25-35, con menos adolescentes. Moitos clientes piden recomendacións, sobre todo cando se trata de agasallos. «Temos unha clienta que cada inverno quere que lle recomendemos o mellor libro do ano de cada libreiro, e iso para nós é un pracer», confesan en Trama.

A canteira infantil

A lectura infantil continúa sendo clave. Segundo o barómetro, o 78 % dos pais len aos seus fillos menores de seis anos e o 82,5 % dos nenos de 6 a 9 anos dedica parte do seu tempo libre á lectura.

«Mesmo pais que non son lectores queren que os nenos lean», subliñan en Trama. En La Voz de la Verdad engaden que «moitos intentan atrasar o impacto das pantallas o máximo posible». A oferta é ampla e cada vez máis coidada: «Hai editoriais que se centran en contidos pedagóxicos e iso indica que a demanda medra», din desde a mesma libraría.

O ámbito escolar é fundamental para sementar este hábito. «É clave que na escola haxa un momento para ler e descubrir libros», insiste Trama. En Lugo existen iniciativas como o club de lectura Ratiños de Biblioteca do Vello Cárcere e unha rede de bibliotecas públicas repartidas por 53 concellos. Non obstante, 14 municipios —moitos con menos de 5.000 habitantes— seguen sen servizo bibliotecario, o que limita o acceso de parte da poboación.

Un refuxio que non pasa de moda

Coas pantallas competindo por cada minuto, Lugo mantén unha relación firme cos libros. As librarías funcionan como refuxios para quen busca historias, respostas ou simplemente un momento de calma. «Hai clientas que veñen cada inverno pedindo a nosa recomendación persoal para pasar a estación», contan en Trama, un xesto que fala da confianza e do pracer compartido da lectura.

Mentres o debate nacional cuestiona se ler é ou non unha obriga, a resposta semella clara: a lectura segue viva, é encontro e viaxe íntima, un espazo que nin a velocidade do mundo nin as constantes notificacións logran deter.

---

---