Un importante achado de ámbito europeo incrementa o interese dos xacementos da zona
17 feb 2016 . Actualizado á 22:13 h.Os xacementos do sur lucense poden ter unha relación moi directa cun dos máis importantes descubrimentos realizados nos últimos anos sobre o Paleolítico europeo. O achado foi divulgado recentemente na revista Current Biology por un equipo internacional de científicos encabezado polo alemán Johannes Krause. Segundo estes investigadores, os antigos poboadores paleolíticos de Europa extinguíronse durante o Último Máximo Glacial -a época máis fría da última glaciación, fai entre 26.500 e 19.000 anos- e foron substituídos despois por outros grupos humanos de orixe aínda descoñecida, procedentes quizá do Oriente Medio ou dalgunha zona de refuxio do extremo suroeste do continenente.
O estudo baseouse na análise xenética de 35 fósiles humanos pertencentes a individuos que viviron en diversas zonas de Europa -Francia, Bélxica, Alemaña, República Checa, Italia e Romanía- nun período comprendido entre fai 35.000 e 7.000 anos. Os investigadores supoñen que a substitución dunhas poboacións por outras produciuse fai uns 14.500 anos, unha vez pasado o período de frío máis extremo de glaciación.
Esta investigación engade un grande interese aos xacementos que están a ser estudados no sur da provincia, xa que conteñen vestixios importantes de todos estes períodos. En Cova Eirós -Triacastela- e Valdavara -Becerreá- hai rastros arqueolóxicos dos poblamientos paleolíticos anteriores e posteriores ao Último Máximo Glacial. En Monforte áchase o único xacemento galego coñecido ata o de agora que se encadra exactamente nesa etapa climática. Doutra banda, na Cova do Uro -na serra do Courel- descubríronse restos humanos de hai 9.000 anos, que están a ser sometidos a unha análise xenética. Os investigadores supoñen que o referido proceso de extinción e substitución dos grupos humanos que se rexistrou noutras partes de Europa deuse tamén nesta zona e por tanto este novo achado axudará a entender mellor a evolución das antigas poboacións do noroeste ibérico en relación cos cambios climáticos.
Sospeitas confirmadas
Arturo de Lombera, codirector dos traballos de campo nos xacementos de Monforte e Triacastela, sinala que o descubrimento do equipo dirixido por Johannes Krause é algo que se sospeitaba desde facía tempo, debido ás grandes diferenzas detectadas na tecnoloxía das diferentes épocas do Paleolítico. «Esas suposicións que se baseaban unicamente no rexistro arqueolóxico confirmáronse agora con datos xenéticos fiables, grazas aos grandes avances que se realizaron nos últimos anos na análise do ADN antigo», explica.
De Lombera sinala doutra banda que a montaña lucense ofrece un especial interese para estudar como afectaron os cambios climáticos aos grupos humanos do Paleolítico. «As zonas montañosas teñen un clima máis rigoroso que o litoral e vense máis afectadas por estes cambios, polo que poden reflectir moi ben os avances e os retrocesos que sufriron as poboacións de cazadores-recolectores a causa das transformacións climáticas e ambientais», apunta.
Os xacementos lucenses, indica así mesmo o arqueólogo, son os únicos de Galicia nos que se poden realizar este tipo de investigacións. «Por unha banda aquí temos rastros arqueolóxicos de épocas moi distintas, de antes e despois do Último Máximo Glacial, e por outra banda as covas calcarias da zona poden conservar restos humanos moi antigos, como se viu en Cova Eirós e Valdavara», indica. Estas circunstancias danse tamén nos xacementos da Cornixa Cantábrica, pero en Galicia non hai por agora outra zona que as comparta.
Poboacións de antes, durante e despois dos fríos extremos
Estes son os períodos culturais de antes, durante e despois do Último Máximo Glacial que están rexistrados nos xacementos do sur lucense
Auriñaciense. En Cova Eirós descubríronse industrias deste período, duns 30.000 anos. Corresponden ás poboacións de Homo sapiens que colonizaron Europa tras a extinción dos neandertales. Neste período o clima era frío, pero moito menos do que sería máis adiante.
Gravetiense. Tamén en Cova Eirós hai pegadas desta cultura, de hai 26.000 anos. O clima volvérase máis frío, pero non impedía aínda que os humanos vivisen nesta zona, a máis de setecentos metros de altura e moi preto do límite dos glaciares.
Solutrense. O único xacemento galego desta etapa áchase no monte de Valverde, en Monforte. Atribúeselle unha antigüidade duns 20.000 anos e encádrase na época máis fría da glaciación, cando gran parte de Europa quedou deshabitada.
Magdaleniense. Tanto en Cova Eirós como na cova de Valdavara descubríronse rastros deste período, de fai uns 17.000 anos. O clima volveuse máis cálido e húmido e os Homo sapiens volven ocupar territorios que permaneceran desertos durante miles de anos.
Mesolítico. A esta etapa pertencen os restos humanos achados na Cova do Uro, na serra do Courel, cunha antigüidade de ao redor de 9.000 anos. A glaciación xa quedou atrás e nas montañas lucenses aséntanse novos grupos humanos que, segundo todos os indicios, non son descendentes xenéticos das poboacións europeas máis antigas.