A Unesco interésase por estado de conservación do xacemento paleolítico de Triacastela
07 dic 2014 . Actualizado á 05:00 h.A xefa de unidade de Europa e América do Centro do Patrimonio da Humanidade da Unesco, Petya Totcharova, comprometeuse a interesarse ante as autoridades españolas polo estado de conservación do xacemento paleolítico de Cova Eirós, en Triacastela. A iniciativa responde a unha reclamación que foi dirixida a este organismo pola asociación Cova Crea, que considera que a gruta e o seu patrimonio arqueolóxico están ameazados por unha canteira de pedra calcaria que explota a empresa Cementos Cosmos nas proximidades. A firma é propietaria dos terreos onde se atopa a cova.
Os responsables das escavacións que se realizan na cova -encadradas nun proxecto que coordina a Universidade de Santiago-, pola súa banda, cren que o xacemento necesita medidas para garantir a súa conservación, pero puntualizan que por agora non rexistraron ningún risco inminente. A continuación acláranse algunhas das principais cuestións relativas ao estado actual deste excepcional enclave arqueolóxico.
A que distancia está a cova da canteira?
A fronte de explotación da canteira, onde se realizan voaduras con regularidade, está a unha distancia de entre cincuenta e sesenta metros da galería superior da gruta. As galerías secundarias atópanse algo máis separadas. Esta situación mantívose igual desde que empezaron as escavacións arqueolóxicas, xa que a fronte de explotación non avanzou cara ao xacemento.
O xacemento corre agora mesmo un perigo serio de deterioración?
Segundo os arqueólogos, por agora non hai riscos que poidan detectarse a primeira ollada. Os responsables do equipo que traballa nas escavacións que se realizan no xacemento desde o 2008 din que non notaron derrubes, fisuras, filtracións de auga ou outras anomalías que poidan ser atribuídas á actividade da canteira. O ambiente no interior da caverna é húmido -engaden-, pero iso é normal en todas as cavidades cársticas.
En que estado se acha o conxunto de arte rupestre?
Os investigadores sinalan que as pinturas son moi fráxiles debido á súa grande antigüidade e ás pouco favorables condicións de humidade e temperatura da cova. Os gravado tallados sobre a roca presentan menos problemas. O conxunto está alterado debido a numerosos grafitis feitos en diferentes épocas.
Que nivel de protección legal ten o lugar na actualidade?
O descubrimento de pinturas rupestres no interior da cova, dado a coñecer no 2012, obriga a que o xacemento sexa declarado ben de interese cultural, unha categoría que implica a máxima protección legal para calquera elemento do patrimonio histórico e arqueolóxico. Segundo a lexislación vixente, esa declaración é teoricamente inmediata, pero na práctica require unha tramitación que debe correr a cargo da Xunta e que aínda non concluíu.
Hai algún plan de conservación de cara ao futuro?
O grupo de investigación arqueolóxica presentou fai un par de semanas á Consellería de Cultura -a pedimento deste último organismo- unha proposta para realizar unha serie de estudos científicos e técnicos sobre a situación do xacemento que ha de servir de base para trazar un plan de conservación a longo prazo. Esta investigación, que debe ser realizada por diversas empresas especializadas, comprende estudos xeolóxicos, sismográficos e microclimáticos -entre outros aspectos- e o seu obxectivo é determinar coa maior exactitude posible todos os riscos que pode correr o xacemento, ben por causas naturais ou ben pola acción humana. Algúns aspectos deste estudo poden requirir dous ou tres anos de traballo e o custo, en todo caso, elevaríase a decenas de miles de euros. A empresa Cementos Cosmos mostrouse disposta a colaborar no seu financiamento.
análise o futuro dun excepcional enclave arqueolóxico