O calzado respectuoso ou barefoot, a análise: recoméndase para todo o mundo?
VIDA SAUDABLE
Considérase que é o máis adecuado para os nenos e, se se cumpren algúns aspectos, tamén en adultos
26 may 2025 . Actualizado á 18:11 h.Cando un busca «calzado respectuoso» ou «barefoot» en redes sociais, os resultados son miles de vídeos falando sobre eles e os seus beneficios. Coñéceselle como minimalista ou de «piso cero» e busca imitar a sensación de andar descalzo. Nos últimos anos, este tipo de zapatos non paran de gañar popularidade. A xente demándaos e cada vez máis tendas tamén os ofertan. Pero é simplemente unha moda? Que características teñen e en que diferéncianse do convencional?
As principais diferenzas do calzado respectuoso
O calzado respectuoso é aquel que permite o libre movemento do pé e da súa función. «Non só respecta o espazo que require o pé, tamén permite que exerza todos os seus movementos e funcións naturais», explica Neus Moya, diplomada en Podoloxía e Enfermería. Así, «non interfire para ben, que en nenos pequenos ata o de agora a tendencia era favorecer ou acelerar o proceso de aprendizaxe da marcha, nin prexudica, por suposto».
Miguel Blanco, membro do Colexio de Podólogos de Galicia, asegura que «a principal diferenza con respecto ao calzado convencional é a punteira: é cadrada ou incluso ten a forma dos dedos, para que estes se poidan mover libremente», apunta o especialista. En canto á sola, «adoita ser moi baixiña e flexible, con moi pouca amortiguación; é un calzado bastante lixeiro».
Unhas características que, en opinión de Jesús Serrano, diplomado en Fisioterapia e coñecido polo seu amplo coñecemento sobre os pés, resultan importantes polo tipo de calzado que ás veces nos propón a moda, o cal pode acabar danando os nosos pés: «Ao final, impúxosenos unha punteira estreita que provoca lesións no pé. Ademais, poden ter unha sola co talón elevado ou contraforte. Adoito dicir que parecen escaiolas con cordóns». O experto móstrase bastante crítico con non utilizar un zapato con forma de pé (respectuoso) porque «primeiro, os dedos dos pés desvíanse e despois, que as solas moi duras ou acolchadas fan que a musculatura do pé se atrofie, perder sensibilidade ou que non traballe ben».
Para quen recoméndase este tipo de calzado
Non existen grandes contraindicacións para este tipo de calzado, aínda que se debe de ter en conta o tipo de pé, a actividade que realiza e a idade da persoa. «Para quen recoméndase? Sería como preguntar quen debe facer exercicio... Todo o mundo», opina Moya. Con todo, si enumera particularidades: «O adulto ten unha bagaxe previa que hai que ter en conta para non sufrir as contraindicacións ou consecuencias dun calzado barefoot. O problema é de onde vimos: pés durmidos que non están exercitados». A experta considera que «o cambio» hai que facelo con «prudencia e cautela, acompañado por un profesional».
Ao ter unha sola moito máis plana con pouca amortiguación, algunhas persoas teñen molestias ao utilizalos por primeira vez. «A maioría das lesións que se dan son provocadas pola inexistencia desa adaptación, que é imprescindible», concorda Serrano.
Esa transición que ten que facer o adulto non é necesaria cando se trata de pés que aínda están en desenvolvemento. «Están a empezar a fortalecer a musculatura, necesitan estímulos e o que queremos é que reciban a información do chan sen solas ríxidas nin grosas, que teñan estimulación a nivel neurolóxico. Que sufran un pouco para que o músculo empece a traballar», explica Blanco. Ademais, engade que é ideal para aquelas persoas que sofren juanetes ou dedos en garra, «xa que os dedos se poden mover libremente e non van comprimidos».
Con todo, desaconséllase o calzado respectuoso naquelas persoas con obesidade, «ou que sofren enfermidades reumáticas que cursan con deformidade nun pé», alerta Moya. Ao que engade: «Hai patoloxías ou casos concretos nos que non se recomenda o seu uso ou, polo menos, sen unha actuación previa dun podólogo».
Como elixir un bo calzado respectuoso
Non existe unha marca concreta e cada fabricante pode engadir características adicionais, pero este tipo de calzado pode comprarse por internet e en tendas físicas. De feito, cada vez máis marcas de calzado e téxtil inclúen unha liña específica de produtos deste tipo. Pero Moya, alerta: «Non todo o que se nos vende como calzado respectuoso éo. Creo que está a empezar unha picaresca de pór barefoot en zapatos que non o son. O problema é que non é doado discernirlo cando o compramos en liña».
Ela recomenda, unha vez en man, ver se é flexible ou como é a sola. «Ás veces parece plana, pero ten drop —diferenza de altura entre o talón e o antepié nun persoal— no seu interior. Nese caso, xa non é un zapato respectuoso». No entanto, existen marcas, casas ou firmas que só fabrican este tipo de zapatos. «E aí podemos comprar sen medo», di a podóloga.
Precaucións á hora de comprar zapatos
O problema recae en que, máis aló do barefoot, non sempre compramos o calzado adecuado. «As modas inflúen e prexudican unha chea porque moitas non respectan o pé», remarca Blanco.
Aínda que moitas persoas acostumáronse a que o dedo gordo do pé atópese torto, os expertos recalcan que esta non é a forma natural do pé. «Os zapatos convencionais tórcennolo cando acaban en punta e cando isto sucede, a marcha é máis inestable», sostén Moya. Apunta a circunstancias morfolóxicas e xenéticas, pero tamén a unha causa patomecánica: «Un mal funcionamento do pé que case sempre implica a aparición de juanetes. Está claro que non nacemos con eles e que existe certa predisposición, pero hai que evitalo ao máximo».
Co cal, débese buscar unha punteira que sexa o máis recta posible para dar máis estabilidade á marcha. «O ideal sería que teña unha forma que respecte que os dedos poidan moverse libremente e non vaian comprimidos», recomenda Blanco. En canto á sola, esta debe de «ter algo de altura atrás, un centímetro ou dous, para non ir todo planos; que teña certa amortiguación para non estar en contacto co chan». Outro aspecto importante é a suxeición. «Tanto no talón, polos bordos, como a parte de dentro e de fóra para que non caia o pé. Contar con algúns reforzos», sostén o membro do Colexio Oficial de Podólogos de Galicia.
Nesta época do ano na que se empeza a utilizar calzado máis plano e descalzo, Blanco alerta: «Hai que ter precaución, sobre todo, se o pé non vai agarrado por detrás». Neste caso, aconsella sandalias con forma de arco, «que son máis altas atrás que adiante e que contan con dúas tiras no empeine e outra por detrás». O experto sinala que son boa opción porque seguen respectando o pé: «E máis se teñen a punteira un pouco elevada cara arriba para favorecer o avance».