Noa non tiña ningún síntoma cando foi diagnosticada de celiaquía: «É abafador»
A TRIBO
A súa nai, Sofía, séguese considerando «unha novata» no manexo da enfermidade
27 may 2025 . Actualizado á 10:48 h.Aos seus oito anos, Noa bota de menos as croquetas da súa avoa Carmen e a empanada da súa outra avoa, Mercedes. Desde hai uns meses, convive cun diagnóstico de enfermidade celíaca que chegou totalmente por sorpresa, a raíz dunha analítica completa solicitada por uns síntomas de alerxia ao pole. «Fomos varias veces ao pediatra e derivounos ao alergólogo», conta a súa nai, Sofía Maceira. A sorpresa chegou cos resultados. «Empezounos a preguntar se adoitaba ter problemas de descomposición, dor de barriga... E pasaba a outra cousa e volvía preguntarnos sobre síntomas dixestivos. Tanto o seu pai como eu estabamos bastante sorprendidos e foi aí cando nos dixo que padecía enfermidade celíaca».
Sofía expresa que Noa é «unha nena moi comedora» que nunca tivera problemas coa comida. Por iso é polo que o diagnóstico chegase como un xerro de auga fría. «Pregunteille varias veces como era posible, porque ela é súpers alegre, espabilada, activa e sen ningún tipo de síntoma». Pero o seu caso non é único. Calcúlase que unha porcentaxe importante de persoas que padecen enfermidade celíaca —máis concretamente, entre un 75% e un 80% deles— está sen diagnosticar. Isto explícase porque durante anos, a patoloxía relacionouse exclusivamente coa súa forma clásica de presentación clínica: perda de peso, apetito, fatiga, náuseas e vómitos, diarrea, distensión e dor abdominal, flatulencias, perda de masa muscular, atraso do crecemento e incluso alteracións do carácter (irritabilidade, apatía, tristeza).
Medo
«Na proba analítica saíron uns valores tan altos que nin sequera fixo falta facer unha biopsia para confirmalo», asegura Sofía, que aínda se considera «novata» no manexo da patoloxía. O tratamento é unha dieta sen glute estrita, para toda a vida, retirándose todo o que teña trigo, centeo, cebada, triticale, espelta e nalgúns casos, avea —xa que existen algunhas variedades que se poden consumir se están libres de contaminación—. «É abafador, porque ao principio pensas que é só as pastas, o pan e xa, pero é moito máis; descobres unha chea de alimentos onde o glute tamén se esconde», lamenta.
Sofía describe facer a compra como un proceso horrible. «Antes non necesitaba levar as miñas lentes de ler. Agora, si ou si. De feito, ás veces ata teño que sacar unha foto ao produto co móbil e ir aumentando», di. Un dos maiores problemas é que algúns produtos libres de glute por natureza poden conter trazas polo seu proceso de fabricación. De aí a importancia de ir a lista de ingredientes, onde pode aparecer «pode conter trazas» ou «pode conter glute».
Ademais, aqueles produtos elaborados especificamente para celíacos adoitan levar asociado un incremento de prezo. «Parece que pór o logo de libre de glute xa debe de custar un dineral», sentenza Sofía. Remarca que é por saúde, non un capricho, pero o prezo da compra familiar tamén se viu incrementado nos últimos meses. «Todos comemos o mesmo porque non quero que se sinta diferente á hora de sentarnos á mesa», sostén a súa nai. Aínda que iso tamén supoña un maior esforzo económico e incluso de tempo investido no supermercado.
Sen síntomas
«Sempre o digo: temos a vantaxe e a gran desvantaxe de que Noa non ten síntomas. Porque non a vemos sufrir, pero tampouco podemos ver se o estamos facendo mal ata a próxima revisión», comenta Sofía. Ao principio, o feito de que a pequena comese no comedor escolar provocáballe moito medo, do mesmo xeito que fose invitada a un aniversario ou que puidese compartir comida cos seus compañeiros. «Eu expliqueille, adaptándoa a información á súa idade, que padece unha patoloxía que recoñece o glute como un inimigo. Cando o tomas, o teu corpo reacciona e faiche enfermar».
Nesa primeira consulta na que se confirmou o diagnóstico da enfermidade trasladóuselle á familia que «os nenos se adaptan de marabilla». E así foi. A día de hoxe, é a propia Noa a que distingue que alimentos pode comer e cales non, pregunta se ten dúbidas e incluso os seus compañeiros están pendentes cando celebran unha festa. «Un día por un grupo de WhatsApp foi unha nai a que me dixo: "Xa estou avisada de que Noa non pode comer glute"», relata Sofía.
En todo este proceso xogou un papel importante a Asociación Galega de Celíacos de Galicia (Acega). «Menos mal que existe», exclama. Nela proporciónase información sobre a enfermidade, pautas a seguir para os recentemente diagnosticados, como debe ser a dieta e incluso un mapa de restauración galega sen glute na que aparecen establecementos —cadeas de restauración, hostaleiras e cátering— que conseguiron unha certificación por parte da asociación. «Cando empezas con todo isto, tamén tes a sensación de que nunca vas poder comer ou cear fóra. E de feito, é difícil, porque algúns restaurantes que din ter pratos libres de glute, despois confésante que pode existir contaminación cruzada». Un perigo que se evita cando o establecemento conta con esta supervisión da asociación.