O especialista asegura que as cremas antiedad son un absurdo e que os poros da nosa pel «nin se abren, nin se pechan»
27 dic 2022 . Actualizado á 18:14 h.A cosmética é un universo que soa a chinés para moitos. Todo aquilo diferente á crema hidratante queda afastado. Coidar a pel é unha necesidade, cada vez, máis común. E non é cuestión de moda, senón de saúde. É a primeira barreira que teñen os nosos batallóns de defensa. Por onde empezar? Responde Arturo Álvarez-Bautista, cosmetólogo e fundador da firma Doutor Arthouros Alba. Licenciouse en Ciencias Químicas na Universidade do País Vasco, e especializouse en Biomedicina. Antes de pasarse ao mundo da formulación, doutorouse en Liberación controlada e dirixida de fármacos na terapia contra o cancro, e é durante esta etapa, cando profunda no mundo da pel. Desde entón, teno claro: «A cosmética é a ciencia que trata de mellorar e embelecer a pel sa e converter o seu coidado nun rito único».
—Que mitos persisten no seu ámbito?
—Creo que un dos maiores mitos, e máis instaurados, é que canto máis caro sexa un cosmético, máis efectivo é.
—O prezo iguala a calidade? Hai liñas de supermercados con cremas a catro euros.
—Á hora de formular un produto cosmético, hai que ter en conta a materia prima que vas utilizar. Podo elixir un principio activo, como a vitamina C, pero hai tantas no mercado como coches. É dicir, se me pides un coche que te leve de Madrid a Barcelona, pódoche dar un de máis ou menor gama. Pois coa cosmética, o mesmo. Moitas veces nunha fórmula non só é o ingrediente, senón a calidade e a concentración do mesmo. Pódoche dar unha crema con vitamina C. Si. Pero, que tipo e canta ten?
—Un dos reclamos publicitarios que se ven con frecuencia é o de toxic-free. Isto chámame a atención. Enténdese que, por regulación, un produto que na Unión Europea está á venda é seguro, non?
—Efectivamente. Na Unión Europea, como é lóxico, non permite o uso de produtos que se consideren tóxicos. Ocorre o mesmo co cruelty-free, non testado en animais ou co debuxo do conejito. En realidade, ningún fabricante pode ter no mercado ningún produto que se teste en animais, porque está prohibido por lei na Unión Europea. E hai moitas marcas que xogan con este claim, que polo feito de porlle, dan a entender que eu si estou testando. E é mentira, non podo, do mesmo xeito que eles tampouco. Isto debería estar penado, de feito hai unha lei que non permite polo, pero perséguese bastante pouco.
—É algo moi común.
—Totalmente. E logo hai moitas marcas no mercado que se venden como 100% naturais, pero usan produtos derivados do petróleo para extraer determinados ingredientes como o extracto da manzanilla. Entón claro, son de orixe natural, pero non o modo de obtelos.
—Que é o esencial na cosmética para un principiante?
—Para alguén que non se puxo nada nunca, eu diría que sempre ten que haber un produto de limpeza efectivo, e unha protección solar efectiva, que sexa mínimo de factor de protección solar 50.
—E no inverno tamén?
—Si, porque os raios nocivos, os que producen cancro de pel, atravesan as nubes, e non os vemos.
—Que crema hai que escoller segundo o tipo de pel?
—En canto a tipos de pel hai que dicir que existe pel graxa, seca e normal. A mixta non existe, é unha pel que pode ser graxa con zonas deshidratadas, ou pel seca que teña zonas máis graxas. A deshidratación é un estado da pel, que pode estar en calquera tipo de pel polo motivo que sexa. É o mesmo que unha pel sensible, que é un estado. Outro mito que corre moito é que a pel se acostuma aos cosméticos. Para nada. Iso non ocorre. É a túa pel o que cambia. Por exemplo, cando estamos tensos, os diferentes niveis de cortisol afectan á pel, e esta altérase. Non é que se habituou ao cosmético, senón que necesita outras cousas que non lle estamos dando.
—Ten unha marca de cosméticos pero recomenda utilizar poucos produtos. Por que avoga polo minimalismo?
—Si, porque realmente a pel non é unha esponxa. Se o fose, simplemente co feito de lavar un día un prato con lixivia, estariamos mortos. Avogo por poucos produtos que sexan efectivos, porque por moito que te poñas chega un momento no que na segundo ou terceira capa fíxose un filme. Unha especie de capa amais da pel, da cal non pasa nada máis, porque non vai absorbelo todo. De feito, falamos de absorción, pero está mellor dito penetración. Unha boa rutina diaria para min sería unha limpeza efectiva, un antioxidante, e se non tes ningún problema de pel, como que a teñas seca, un protector solar. E pola noite, volvemos ao mesmo. Unha boa limpeza, un retexturizante que axude a ter a pel máis retexturizada e limpa, como pode ser calquera ácido ou un retinol, e amais unha crema que nutra e protéxanos un pouco, que repare a función barreira da pel.
—Que é un antioxidante?
—Cando estamos expostos á contaminación, ao tabaco, aos coches, ao sol, ao estrés, na nosa pel xéranse radicais libres, que son por así dicilo, elementos químicos que queren captarnos osíxeno. Eses radicais libres o único que van querer é facernos dano. Un antioxidante se oxida para que non se oxide o seu usuario. Esa substancia ten fame deses radicais libres. Quédaos ela, para que non llos quede a túa pel. Ao final protéxennos da oxidación, dos elementos externos. De feito, cando deixamos a vitamina C aberta, se oxida porque capta radicais libres, aínda que sexa no bote. Entón, ao final é un protector do dano dos radicais libres que a nosa pel pode recibir por calquera fonte e lado.
—E os ácidos?
—Os ácidos son substancias que fan como unha lixa, puíndo a pel por fóra. É dicir, van deixando máis fina e libre de imperfeccións, cunha textura moito máis fina. Van eliminando as manchas e impurezas. Despois está o retinol, que é o rei, este renova a pel desde dentro, para despois revelarse moito máis bonita e máis repuntada. Pero ollo, con todo isto hai que ter coidado, e empezar aos poucos. Hai moitos tipos de concentracións, e é certo que a cosmética mal usada e mal recomendada pode traer consecuencias que fagan que a xente abandone os seus tratamentos dicindo que lle deu alerxia ou sentoulle mal. Nada máis lonxe da realidade. Débese empezar aos poucos e sabendo utilizar os produtos dunha forma correcta.
—Ata onde chega a cosmética?
—A capas moi superficiais. De feito, os produtos cosméticos no mercado, con reclamos como “chega ás capas máis profundas da pel”, fanme moita graza. Esta é outra estratexia de mercadotecnia. A pel ten diferentes capas: o estrato córneo, a seguinte capa que se chama epiderme, derme e hipodermis. Pois a cosmética só pode atravesar a primeira e chegar á segundo. Moitas veces o problema que temos cando formulamos non é que o produto cosmético chegue, senón que non chegue, porque desta forma estariamos a derrubar a fronteira entre cosmética e medicamento. Non podo facer que un produto cosmético chegue á derme, porque aí hai vasos sanguíneos, e se os toca, entra ao sangue. A iso non nos podemos arriscar. Por iso moitas veces o problema do cosmético é intentar que non chegue mediante texturas, con principios activos e ingredientes. A cosmética chega onde chega, e para o seguinte xa habería que pasar ao medicamento estético. E ollo, que podemos ter resultados asombrosos, pero con produtos de calidade, ben formulados e pautados. O segredo está na formulación, é algo que sempre defendo.
—Dime que a cosmética chega onde chega, e ata onde lles permiten que chegue. Penso en trazos como ojeras, ou celulites. Que pode facer a cosmética aí?
—A ojera pode ser unha ojera con cor, e aí si podemos facer moito con cosmética, pero se o problema vén por falta de volume, con afundimento, non hai nada que facer. A cosmética nunca encherá unha cousa baleira, pero si que axuda moito con problemas como as bolsas, xa que se deben a retención de líquidos, e hai principios activos que contribúen a drenar esa zona, pois é moi superficial. Pola súa banda, unha ojera escura é un problema de pigmentación, e iso prodúcese na superficie da pel, así que tamén podemos melloralo. Agora ben, os surcos non. A cosmética nunca che vai a axudar a repoboar a perda de graxa que os provoca. Igual que na celulite. Respecto a ela, podemos conseguir que a pel estea máis tensa, máis elástica e por tanto se isto sucede, a nivel visual, a celulite nótase menos. Pero eliminar a graxa co uso dun cosmético, non.
—Que ingredientes serían útiles para a ojera? O seu tratamento é un dos procedementos médico estéticos que máis crece.
—Hai que atacala por diferentes partes. Ningúns dos ingredientes principais adoitan ser a vitamina K oxidada, o ácido tranexámico, o retinol, e logo a cafeína que axuda moito a drenar e aumenta a circulación. Pero os principais son os tres primeiros.
—Moitas mulleres empezan a atender a súa pel sobre os 40 ou 50 anos, e nesta pinza de idade, aparece a menopausa. Esta etapa esixe coidados específicos?
—Na menopausa, as hormonas axitan moito a pel, que empeza a secarse moito,e pasa a necesitar nutrición. Eu recomendo factores de crecemento, que axudan a que a célula, que está a envellecer, renóvese moito máis rápido. Tamén aconsello, sobre todo, utilizar antioxidantes, porque con motivo do cambio no nivel de estrógenos, é unha pel que se ve moi afectada.
—As cremas por idades teñen algún sentido?
—Ningún, porque con 35 podes necesitar un retinoide xa que tes a pel con moitas manchas, e unha persoa de 70, non necesitalos porque nin ten textura, nin manchas. É un erro. Hai que tratar á pel segundo as súas necesidades, non segundo a súa idade. É o mesmo que alguén pode ter 25 anos, e non ser capaz de facer 30 abdominais, e a túa avoa de 70, si. Depende da necesidade, nunca da idade.
—Os poros ábrense?
—O poro non é un músculo, por tanto, nin se abre nin se pecha. Unha vez que se dilatou, non hai nada que facer. O único que se pode facer é cun produto retexturizante (como ácidos ou retinoides) ter a pel máis unida, e o poro moi limpo, e así se verá menos. É menos visible porque está máis elástico e máis limpo, porque claro, un poro dilatado, se aínda por amais está negro, pois se vai a ver máis. Pero como digo, nunca conseguiremos pechar o poro. Unha vez que se dilatou, nunca volve ao seu estado orixinal.
—Que ten que ter unha crema hidratante?
—Para min ten que ter activos como o hialurónico, que retén a auga na pel, evita que se perda. Pero tamén habería que darlle activos que nos acheguen auga. En calquera caso, unha crema hidratante como tal non é un concepto que hoxe en día nos interese, senón que é mellor ter unha boa rutina antioxidante, porque se lle damos eses ingredientes, a retexturizamos, témola protexida e con bos antioxidantes, a pel é capaz de autoprotegerse despois. Non hai que ter unha crema hidratante que teña xe cousas, senón un sota-cabalo-rei na pel. Antioxidantes e protección solar, e pola noite, retexturizantes e unha crema que protexa a función barreira, con cousas como ceramida ou o ácido hialurónico. Moitas veces, atópome no mercado cremas que non teñen nada, nin un só principio activo, e oféndeme.
—Para rematar, que opina das aplicacións que len a lista de ingredientes dun cosmético?
—É un erro. Son aplicacións que non seguen ningún criterio real. Para empezar, a lista de ingredientes do produto é a lista do que nós metemos na cazola. Se fas unha tortilla de patacas, dirás que ten ovos, patacas, e aceite. Pero é que iso pode ser un revolto ou unha tortilla. Entón, os propios ingredientes do cosmético, entre eles, transfórmanse noutra cousa. Por iso eu só faría caso á función que che di que fai a crema, e non lela cunha aplicación, porque fallan constantemente, e máis cando estamos a dicir que non hai ningún ingrediente nin prohibido, nin tóxico. Esta aplicación non ten criterio sobre un cosmético porque hai unha lexislación moi seria, e ás veces, segundo como lle chamen ao ingrediente, a aplicación dá a voz de alarma e outras veces non.
