A pasada semana morreu o famoso físico que achegou os misterios do universo ao gran público
22 mares 2018 . Actualizado ás 08:19 h.A semana pasada faleceu Stephen Hawking, posiblemente o científico máis coñecido desde Albert Einstein. Parte da súa fama débese á importancia dos seus traballos na teoría da relatividade xeral sobre o big bang e os buracos negros, dous temas tan complexos como atractivos para o gran público. Pero ademais da súa produción científica, só apta para especialistas, Hawking preocupouse de chegar ao gran público a través de libros de divulgación que, como Historia do tempo: do big bang aos buracos negros, acadaron a condición de auténticos superventas. Pero o que lle catapultó á condición de personaxe público foi a súa extraordinaria vitalidade e o seu afán de superar as enormes limitacións que padecía por mor da esclerose lateral amiotrófica que lle afectou desde moi nova. A pesar da súa incapacidade para moverse e falar, logrou facerse escoitar grazas a un sintetizador de voz que manexaba primeiro cos seus dedos e, nos seus últimos anos, con movementos das súas pálpebras. Unha voz fría e mecánica que con todo non podía ocultar a intelixencia brillante e chea de sentido do humor que pugnaba por gozar de cada minuto que lle ofreceu a vida.
UN TIPO POLÉMICO
Hawking era un home seguro das súas opinións e non tiña problemas para expolas con claridade e contundencia. Así o demostran moitas citas extraídas dos seus libros ou de conversacións con xornalistas. Algunhas teñen que ver co seu propio traballo como físico teórico, como cando afirmou que «o bosón de Higgs podería destruír o universo» ou que «os buracos negros non existen». En ambos os casos trátase de afirmacións que parecen contradicir o coñecemento científico actual, pero se se aprecian no seu contexto vemos que tras o impacto inicial servíanlle para desenvolver ideas novas sobre as que, acertadas ou non, merece a pena reflexionar.
Noutras ocasións a contundencia de Hawking tiña como obxectivo ámbitos máis próximos á ciencia ficción que á ciencia. Por exemplo, cando expuxo que «a nosa única oportunidade de supervivencia a longo prazo non debe permanecer encerrada en si mesma no planeta Terra» ou que, «se os extraterrestres nos chegan a visitar, creo que o resultado sería moi parecido a como cando Cristóbal Colón chegou a América, o que non rematou moi ben para os indíxenas». Por afirmacións como esta, Hawking recibiu numerosas críticas, nas que se lle acusaba de querer utilizar o seu prestixio como científico en ámbitos que estaban fóra da súa competencia, ou simplemente de buscar maior presenza nos medios.
Pero non podemos negar que algunhas das súas opinións máis discutidas estaban profundamente ligadas á súa experiencia persoal. Por exemplo, o seu profundo coñecemento dos primeiros instantes tras o big bang permitiulle dicir que «o universo non necesitou ningunha axuda divina para estalar e comezar a súa existencia». E a súa extrema dependencia de todo tipo de tecnoloxía para vivir e comunicarse non impediu que afirmase que «a intelixencia artificial poderá ser o evento máis grande na historia da humanidade: desafortunadamente, tamén podería ser o último, a menos de que aprendamos como evitar os riscos».
É posible que Hawking gozase do escándalo que producían algunhas das súas declaracións. Poida que fose a súa forma de chamar a atención, como fan os bos xornalistas cando escriben un titular espectacular. Pero non podemos negar que sempre tiveron a virtude de animar o debate público sobre temas interesantes.
De visita en Galicia
No 2008 Stephen Hawking veu a Galicia a recoller o Premio Fonseca, que lle concedeu a Universidade de Santiago. Á parte da cerimonia de entrega e as reunións académicas de rigor, os responsables do premio, con Jorge Mira á cabeza, quixeron mostrar ao científico británico algúns lugares da costa coruñesa. Hawking quedou marabillado, entre outras cousas, coas paisaxes da Costa da Morte, a amabilidade da xente e o sabor dos percebes. De feito, a pesar de que ao longo da súa vida obtivo premios moito máis importantes que o Fonseca, a figura do fundador da universidade compostelá aparece nas fotos nun lugar destacado sobre a súa mesa de traballo.
actividades
HISTORIA DUNHA VIAXE FORMIDABLE
Imaxinádevos que fósedes vós os anfitrións de Hawking na súa viaxe a Galicia. Onde o levariades? Que lugares ensinariádeslle? A que persoas presentariádeslle? Tendo en conta que agora Hawking xa non está, a que persoa viva gustaríavos mostrarlle todas esas marabillas? Por que a escollestes?
EN POUCAS PALABRAS
Algunhas das sorprendentes citas de Hawking poderían estar relacionadas coas súas limitacións para expresar ideas complexas a través do sintetizador de voz que utilizaba para comunicarse. O feito de que nos sexa tan doado falar, e de que sexamos capaces de facelo mentres pensamos o que imos dicir a continuación, fai que algúns utilicemos moitas palabras para expresar ideas sinxelas. Póndevos por parellas e imaxinade que tedes limitada o fala e que só podedes utilizar dez palabras por minuto. Con esa limitación tratade de manter unha comunicación fluída sobre un tema de interese mutuo. Gaña a conversación en claridade se tedes que escoller as palabras con coidado? Hai algunha situación na que poderiades aproveitar esta técnica? Por que son ás veces tan incómodos os silencios nunha conversación?
actividades